Tam Phỏng hay còn gọi là tầm phỏng là thực vật thuộc họ bồ hòn. Trong Đông Y, cây có tác dụng chữa tê thấp, làm lành vết thương, chữa cảm lạnh, sốt,… Để hiểu rõ hơn về dược liệu này, cùng tìm hiểu với Medplus nhé!
Thông tin cơ bản
Tên tiếng Việt: Tầm phỏng, Xoan leo, Mang hổ, Phong thuyền cát, Búp bụp, Phác tèng (Tày)
Tên khoa học: Cardiospermum halicacabum L.
Họ: Sapindaceae (Bồ hòn)
Đặc điểm cây
- Cây thảo leo cao 2-3m, có nhánh mảnh, khía dọc.
- Lá mọc so le, kép, có lá chét hình tam giác, có thùy, nhọn mũi, nhẵn hoặc có lông.
- Hoa trắng, thành chùm ở nách lá, với cuống chung có 2 tua cuốn mọc đối. Quả nang, dạng màng, có 3 ô, hình cầu hay hình quả lê, phồng lên, có gân lồi.
- Hạt hình cầu, với áo hạt màu sáng, có vỏ đen đen.
- Mùa hoa tam phỏng vào tháng 4-8.
Nơi sống và thu hái
- Tam phỏng là loài cây nhiệt đới mọc hoang trên các nương rẫy, bờ bụi vùng núi.
- Thu hái toàn cây quanh năm, chủ yếu vào hè thu, rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô dùng dần.
Bộ phận dùng
Toàn cây – Herba Cardiospermi Halicacabi.
Thành phần hoá học, tính vị
Thành phần hoá học
Các bộ phận của cây tam phỏng chứa saponin trong các nhánh cây có quebraquitol. Hạt chứa 32,28% dầu.
Tính vị, tác dụng
Vị đắng, hơi cay, tính mát, có tác dụng tiêu thũng chỉ thống, lương huyết giải độc, tiêu viêm. Rễ làm toát mồ hôi, lợi tiểu, khai vị, nhuận tràng, gây sung huyết, điều kinh.
Công dụng và những bài thuốc về Tam phỏng
Công dụng, chỉ định và phối hợp
Thường dùng chữa: Cảm lạnh và sốt; Viêm thận phù thũng, viêm đường tiết niệu, giảm niệu; Ðái tháo đường; Ho gà; Tê thấp. Dùng 15-30g dạng thuốc sắc.
Dùng ngoài trị đòn ngã tổn thương, viêm mủ da, eczema, ghẻ ngứa, rắn cắn, chó dại cắn. Tuỳ trường hợp mà dùng cây tươi giã nát lấy nước uống hoặc dùng dây lá nấu nước rửa hay tắm. Dân gian dùng cây nấu nước lấy hơi xông chữa mắt đỏ.
Ở Ấn Độ, cây cũng dùng chữa tê thấp, đau các chi và trị rắn cắn. Rễ dùng trị tê thấp, đau lưng, đau thần kinh. Lá gây sung huyết dùng chữa tê thấp. Dịch lá dùng chữa đau tai trong.
Ở Campuchia lá tam phỏng dùng đắp ngoài trị các bệnh ngoài da.
Những bài thuốc về Tam Phỏng
- Giảm niệu: Tam phỏng 15g sắc và uống với rượu.
- Ðái đường: Cây tươi 60g sắc uống.
- Ðòn ngã tổn thương: Tam phỏng 10-15g làm thành bột và uống với rượu.
- Chữa phụ nữ có mang hay sau khi sinh, bị trúng gió trào đờm, cắn răng không tỉnh, mắt xanh, mình uốn ván, tay chân cứng đờ: Lá Tầm phỏng giã nát, chế đồng tiện vào, vắt lấy nước cốt uống.
- Điều trị mụn, hạ sốt: lấy 50g cây khô pha như trà uống hàng ngày.
- Thanh nhiệt giải độc, bảo vệ gan, giải rượu: dùng 60g cây khô pha hãm như trà để uống hàng ngày.
- Viêm tiết niệu, viêm bàng quang và viêm thận cấp: Dùng 30g tam phỏng khô, rửa sạch. Sắc với khoảng 1,2 lít nước, đun cạn lấ khoảng 800ml nước để sắc uống hàng ngày.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
- Người bệnh không tự ý áp dụng.
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Nguồn: Tracuuduoclieu
Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam.