Tang Kí Sinh luôn được xem là dược liệu quý trong Y học với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về đặc điểm của dược liệu này. Hôm nay medplus xin giới thiệu đến bạn đọc các công dụng cũng như bài thuốc tiêu biểu từ loại dược liệu này nhé!
Thông Tin Dược Liệu
Tên tiếng Việt: Tang ký sinh, Tầm gửi cây dâu, Phoc mạy mọn (Tày)
Tên khoa học: Taxillus gracilifolius (Schult.f .) Ban
Họ: Loranthaceae (Tầm gửi)
1. Đặc điểm dược liệu
Tang ký sinh là thực vật sống ký sinh trên cây dâu tằm. Cây nhỏ, thường xanh, cành hình trụ và có màu nâu đen hoặc xám. Lá cây mọc so le, phiến lá hình bầu dục, đầu lá tù và gốc hơi tròn, chiều dài khoảng 4 – 8cm, rộng 2 – 5cm. Mép lá nguyên, hơi lượn sóng và có cuống ngắn.
Hoa mọc ở kẽ lá, thường mọc thành chùm, có màu hồng tím hoặc màu đỏ. Quả thường có hình bầu dục. Tang ký sinh ra hoa và quả vào tháng 1 – 3 hằng năm.
2. Bộ phận dùng
Lá, thân, cành và quả của cây được sử dụng để làm dược liệu.
3. Phân bố
Tầm gửi dâu phân bố nhiều ở các nước châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Campuchia, Việt Nam,…
4. Thu hái – sơ chế
Các bộ phận của tang ký sinh thường được thu hái quanh năm. Khi thu hái cần để lại rễ nhằm giúp cây tiếp tục sinh trưởng.
Sơ chế: Đem bỏ các tạp chất, lá hư,… sau đó đem phơi hoặc sấy khô. Hoặc có thể tẩm rượu sao qua (tuy nhiên cách này ít khi được sử dụng).
5. Bảo quản
Dược liệu dễ bị hư hại, ẩm mốc, vì vậy cần bảo quản ở nơi khô thoáng và kín gió
Công dụng và Liều dùng
1. Tính vị
Vị đắng, tính bình.
2. Thành phần hóa học
Lá và thân của tang ký sinh có chứa Avicularin và Quercetin. Trong đó lá còn có chứa Quercitrin, d-catechin và Hyperosid.
3. Tác dụng dược lý & chủ trị
Theo y học hiện đại
- Tác dụng hạ huyết áp: Thực nghiệm trên chó gây mê với liều 2g/ kg tầm gửi dâu dạng cao lỏng nhận thấy có tác dụng giãn mạch ngoại biên và giảm huyết áp.
- Tác dụng an thần và giảm nhu động ruột: Thực nghiệm trên ruột thỏ cô lập nhận thấy thành phần Hexobarbital có khả năng an thần và kéo dài giấc ngủ. Đồng thời có khả năng giảm trương lực cơ trơn và nhu động ruột.
Theo Đông y
- Tác dụng mạnh gân xương, lợi sữa, bổ can thận và an thai.
- Được dùng để chữa gân xương đau mỏi, lưng gối đau, phụ nữ sau sinh không có sữa, tê bại, đau bụng và động thai.
- Trị đại tiện ra máu, thiếu máu/ chảy máu ở phụ nữ mang thai, trị đau kinh và tăng cường sức khỏe.
Chủ trị các chứng bệnh
- Tăng huyết áp
- Đau dạ dày
- Động thai
- Trẻ em bị chứng bại liệt, chân tay yếu mỏi
- Phong thấp
- Trị lở loét và mụn nhọt
4. Cách dùng – liều lượng
Tầm gửi dâu được dùng ở dạng sắc uống và dùng ngoài. Nếu dùng để uống, chỉ nên sử dụng từ 12 – 20g/ ngày.
Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu
1. Bài thuốc chữa suy nhược thần kinh
- Chuẩn bị: Thục địa, hà thủ ô, liên nhục, tầm gửi dâu, hoài sơn, kim anh mỗi thứ 12g, kỷ tử, ngưu tất, táo nhân, đương quy, thỏ ty tử, quy bản mỗi thứ 8g.
- Thực hiện: Đem sắc uống ngày 1 thang.
2. Bài thuốc chữa đau lưng
- Chuẩn bị: Ngưu tất, tang ký sinh và cẩu tích mỗi thứ 12g.
- Thực hiện: Đem sắc uống ngày 1 thang.
3. Bài thuốc chữa viêm dây thần kinh ngoại biên
- Chuẩn bị: Ké đầu ngựa, ngưu tất, tang ký sinh và kê huyết đằng mỗi thứ 12g, bạch chỉ, hương phụ, uất kim, quế chi và trần bì mỗi thứ 8g.
- Thực hiện: Sắc uống ngày 1 thang.
4. Bài thuốc chữa viêm khớp dạng thấp tái phát
- Chuẩn bị: Độc hoạt, đảng sâm, phục linh, đỗ trọng, bạch thược, sinh địa, phục linh, phòng phong mỗi thứ 12g, tần giao, quế chi, tế tân, đương quy và phụ tử chế mỗi thứ 8g, tầm gửi dâu 16g và cam thảo 6g.
5. Bài thuốc chữa hội chứng Menie ở người xơ cứng động mạch và người thiếu máu
- Bài thuốc 1: Dùng thục địa 16g, kỷ tử, long nhãn, hoài sơn, xuyên khung, ngưu tất, cỏ nhọ nồi mỗi thứ 12g, tang ký sinh và hà thủ ô mỗi thứ 16g. Đem các vị sắc uống, ngày dùng 1 thang.
- Bài thuốc 2: Dùng thạch quyết minh 20g, mẫu lệ sống 16g, bạch thược 12g, địa long 12g, xuyên quy 12g, cam thảo 4g, phục linh 12g, xuyên khung 12g, tang ký sinh 16g, đảng sâm 16g, thục địa 12g và địa long 12g. Sắc uống mỗi ngày.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị hà thủ ô và tầm gửi dâu mỗi thứ 16g, đương quy, kỷ tử, ngưu tất, thục địa, bạch thược và long nhãn mỗi thứ 12g, a giao và xuyên khung mỗi thứ 8g. Đem sắc uống, ngày dùng 1 thang.
6. Bài thuốc trị đau lưng cấp tính do co cứng các cơ
- Chuẩn bị: Khương hoạt 12g, phục linh 10g, thương truật 8g, can khương 6g, tầm gửi dâu 12g, ngưu tất 12g, quế chi 8g.
- Thực hiện: Đem sắc uống
7. Bài thuốc chữa đau dây thần kinh tọa do cột sống thoái hóa
- Chuẩn bị: Thục địa, tục đoạn, đảng sâm, bạch truật, tỳ giải, hà thủ ô, hoài sơn, ý dĩ, ngưu tất, cẩu tích mỗi thứ 12g với tầm gửi dâu 16g.
- Thực hiện: Sắc uống mỗi ngày một thang.
Lưu Ý khi sử dụng Dược Liệu để trị bệnh
Không sử dụng dược liệu tang ký sinh cho các đối tượng sau:
- Rối loạn tiêu hóa
- Phân lỏng, đầy bụng
- Mắt có màng mộng
- Phụ nữ mang thai và cho con bú có thể dùng dược liệu, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về bài thuốc và liều lượng thích hợp.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé !
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
- Người bệnh không tự ý áp dụng
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Nguồn: tracuuduoclieu.vn , tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam