Bụng chướng, nổi mẩn đỏ hoặc khó thở là những dấu hiệu phổ biến của dị ứng thức ăn ở trẻ sơ sinh. Tìm hiểu những gì phải làm nếu bạn nghi ngờ trẻ bị dị ứng thức ăn.
Theo Học viện Dị ứng, Hen suyễn & Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI), ước tính rằng dị ứng thực phẩm ảnh hưởng đến 6% trẻ em từ 0-2 tuổi. Đối với những đứa trẻ này, ăn một số loại thực phẩm sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức có thể gây ra bất cứ điều gì từ ngứa và chàm mãn tính đến khó thở đột ngột và thậm chí là sốc phản vệ gây đe dọa tính mạng.
Vấn đề ngày càng gia tăng và tỷ lệ dị ứng thực phẩm tăng 50 phần trăm từ năm 1997 đến năm 2011. Các nhà khoa học không chắc tại sao, nhưng các lý thuyết bao gồm nhận thức của các bậc cha mẹ và bác sĩ cao hơn, khả năng miễn dịch thấp hơn vì ít tiếp xúc với vi khuẩn và thiếu tiếp xúc với chất gây dị ứng sớm trong cuộc sống.
Dưới đây là mọi thứ bạn cần biết về dị ứng thực phẩm ở trẻ sơ sinh.
Nguyên nhân gây ra dị ứng thức ăn ở trẻ sơ sinh
Các bác sĩ không hoàn toàn hiểu tại sao một số trẻ bị dị ứng thực phẩm và những trẻ khác thì không. Tuy nhiên, “bệnh chàm là một trong những dấu hiệu sớm nhất của người bị dị ứng”, Amal H. Assa’ad, M.D., Giáo sư nhi khoa và giám đốc Phòng khám Dị ứng Thực phẩm của Bệnh viện Nhi Cincinnati cho biết.
Tiền sử gia đình mắc bệnh chàm, hen suyễn và dị ứng cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Tiến sĩ Assa’ad nói: “Bạn có thể thừa hưởng khả năng bị dị ứng. Đó không phải là bất cứ điều gì mà người mẹ làm khi cô ấy mang thai hoặc cho con bú hoặc bất cứ điều gì mà người cha làm”. Một số trẻ em chỉ nhận được một phần lớn hơn các gen dẫn đến việc chúng bị dị ứng thực phẩm.
Các dấu hiệu của dị ứng thực phẩm ở trẻ sơ sinh
Trong dị ứng thực phẩm, hệ thống miễn dịch phản ứng với một thực phẩm vô hại như thể đó là một mối đe dọa và tạo ra các histamine và kháng thể để chống lại thực phẩm đó.
Các triệu chứng bao gồm ngứa ran trong miệng, sưng lưỡi và cổ họng đến khó thở, phát ban, nôn mửa, đau quặn bụng và tiêu chảy. Máu đỏ ở tã có thể là dấu hiệu của viêm đại tràng dị ứng, một dạng dị ứng sữa gây kích ứng ruột kết. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng nhất là sốc phản vệ, một phản ứng có thể gây tử vong tạo ra một dạng sốc. Nếu em bé của bạn khó thở, sưng lưỡi, đỏ bừng và thở khò khè, đừng lái xe đến bệnh viện mà hãy gọi xe cấp cứu ngay lập tức.
Mỗi lần tiếp xúc với chất kích thích có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của phản ứng. Khi hệ thống miễn dịch của chúng trưởng thành, hầu hết trẻ em sẽ hết dị ứng với trứng và sữa vào thời điểm chúng bước vào trường tiểu học. Dị ứng thực phẩm có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi, ngay cả sau khi ăn thực phẩm trong nhiều năm, nhưng dị ứng với đậu phộng và các loại cá khác nhau thường đe dọa tính mạng nhất và thường biểu hiện sớm và kéo dài suốt đời.
Dị ứng thực phẩm phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh
Scott H. Sicherer, M.D., thuộc Viện Dị ứng Thực phẩm Jaffe tại Trường Y Mount Sinai, ở Thành phố New York, ghi nhận: “Vì trẻ sơ sinh thường không ăn nhiều loại thực phẩm, nên các dị ứng phổ biến nhất là với sữa bò. Có đến 7% trẻ sơ sinh gặp khó khăn khi tiêu hóa sữa. Nhiều bậc cha mẹ nhầm lẫn điều này với chứng không dung nạp đường lactose, không có khả năng tiêu hóa đường lactose của protein sữa thường gặp ở trẻ lớn và người lớn. Nhưng tình trạng này hiếm gặp ở trẻ sơ sinh, nó đôi khi xuất hiện tạm thời sau khi bị vi-rút dạ dày nhưng nhanh chóng biến mất.”
Các dị ứng thực phẩm phổ biến khác ở trẻ bú mẹ (hoặc trẻ bắt đầu ăn dặm) bao gồm trứng, các loại hạt, đậu phộng, lúa mì, đậu nành, cá và động vật có vỏ. Một số trẻ cũng gặp khó khăn trong việc tiêu hóa gluten, loại protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch.
Carla Davis, M.D., nhà dị ứng nhi khoa và nhà miễn dịch học tại Bệnh viện Nhi Texas, ở Houston cho biết: “Bạn sẽ không phát hiện ra điều này cho đến khi con bạn được khoảng 6 đến 9 tháng tuổi và ăn nhiều ngũ cốc hơn. Bệnh Celiac, một dạng quá mẫn với gluten nghiêm trọng, thường không xuất hiện cho đến sau này. Một số trẻ không dung nạp được fructose (đường trái cây) và sucrose (đường ăn).
Cách chẩn đoán dị ứng thức ăn cho trẻ
Trong khi những trẻ bị dị ứng thực phẩm lên đến hàng triệu người, Tiến sĩ Sicherer nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo một chẩn đoán đáng tin cậy trước khi đưa ra bất kỳ kết luận nào về chế độ ăn uống. Hạn chế chế độ ăn của trẻ mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ nhi khoa sẽ tự mang lại những rủi ro.
Frank Greer, M.D., chủ tịch trước đây của Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) về dinh dưỡng và là giáo sư nhi khoa tại Đại học Y Wisconsin cho biết: “Nguy hiểm lớn nhất là bạn tạo ra một đứa trẻ có nhiều lựa chọn thực phẩm hạn hẹp.”
Nếu em bé của bạn có vấn đề về dạ dày hoặc quấy khóc sau bữa ăn, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của bạn và đến gặp bác sĩ chuyên khoa dị ứng. Đôi khi vấn đề hoàn toàn không liên quan đến dị ứng thực phẩm.
Tiến sĩ O’Keeffe nói. “Khi trẻ không thích hợp với sữa công thức, việc pha bột không đúng cách (không cân bằng đúng lượng nước với sữa công thức) là một nguyên nhân phổ biến. Ở trẻ còn bú sữa mẹ, chúng tôi xem xét chế độ ăn của bà mẹ để xem liệu nó có ảnh hướng đến trẻ. Cho ăn quá nhiều có thể gây ra các triệu chứng tương tự. ”
Bác sĩ nhi khoa có thể yêu cầu bạn loại bỏ từng món một khỏi chế độ ăn của bé hoặc của riêng bạn, nếu bạn đang cho con bú để tìm ra thực phẩm có vấn đề. Một số bác sĩ cũng khuyên bạn nên làm xét nghiệm chích da, trong đó chuyên gia dị ứng chích các chất chiết xuất từ protein thực phẩm vào da của bé để xem chất nào gây ra vết sưng đỏ, ngứa. Nhưng lưu ý rằng xét nghiệm da thường không được tiến hành trên trẻ sơ sinh dưới 6 tháng.
Nếu em bé của bạn được chẩn đoán là bị dị ứng, bạn sẽ phải tránh xa các loại thực phẩm gây kích thích cho bé. Nếu liên quan đến sữa, các bác sĩ thường sẽ cho trẻ bú sữa công thức loại sữa công thức ít gây dị ứng. Chỉ cần nhớ rằng dị ứng thực phẩm có thể gây khó chịu và thậm chí đáng sợ, nhưng chúng không nhất thiết phải kéo dài mãi mãi. Nhiều đứa trẻ lớn lên và không còn dị ứng nữa.
Ngăn ngừa dị ứng thực phẩm khi mang thai và cho con bú
Trước đây, sự khôn ngoan thông thường cho rằng tránh các thực phẩm gây dị ứng cao trong khi mang thai và cho con bú cũng như không cho trẻ ăn trong những năm đầu đời của trẻ có thể làm giảm nguy cơ dị ứng thực phẩm của trẻ. Nhưng bằng chứng gần đây đã đảo ngược lời khuyên đó. Bây giờ có vẻ như không có lý do gì để nói không với thực phẩm gây dị ứng.
Nếu bạn đang mang thai, bạn có thể ăn thực phẩm dễ gây dị ứng trừ khi bạn bị dị ứng với chúng. Không có bằng chứng nào cho thấy tránh xa chúng làm giảm nguy cơ dị ứng ở trẻ sơ sinh. Trên thực tế, việc cắt giảm chúng khỏi chế độ ăn uống của bạn có thể gây hại nhiều hơn lợi, vì hầu hết các loại thực phẩm gây dị ứng đều cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng cho bạn và thai nhi.
Ví dụ, axit béo omega-3 trong cá và động vật có vỏ thúc đẩy sự phát triển não bộ của thai nhi và folate trong đậu phộng giúp ngăn ngừa các khuyết tật ống thần kinh, chẳng hạn như tật nứt đốt sống.
Hơn nữa, tránh các thực phẩm gây dị ứng khi cho con bú không được chứng minh là mang lại bất kỳ lợi ích nào cho em bé của bạn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tin rằng bản thân việc cho con bú có thể giúp tránh dị ứng thực phẩm. Tiến sĩ Greer nói: “Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, không sữa công thức trong bốn tháng hoặc lâu hơn là điều tốt nhất. Nếu em bé bú sữa mẹ của bạn phản ứng với thứ gì đó bạn ăn, hãy tránh nó.”
Đối với chiến thuật ngược lại, hãy cố gắng ăn những thực phẩm gây dị ứng trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú vì không có bằng chứng nào cho thấy làm như vậy có thể bảo vệ chống lại dị ứng, Greer nói
Các chiến lược cho ăn thông minh
Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, việc cho bé ăn các loại thực phẩm dễ gây dị ứng là được khi bắt đầu từ bốn đến sáu tháng, chỉ cần đảm bảo theo dõi bất kỳ phản ứng dị ứng nào (các triệu chứng bao gồm phát ban, ngứa mắt hoặc miệng, nôn mửa, da xanh xao, ngất xỉu, khó thở và sưng mắt, lưỡi hoặc môi).
Thật vậy, “một số nghiên cứu cho thấy rằng việc đưa thực phẩm có khả năng gây dị ứng cao vào sớm có thể dẫn đến tỷ lệ dị ứng thực phẩm thấp hơn,” Katie Marks-Cogan, M.D, đồng sáng lập và Trưởng nhóm Dị ứng của Ready, Set, Food cho biết. “Tuổi này cho phép bạn tạo dựng hệ thống miễn dịch khỏi dị ứng.”
Giới thiệu thức ăn mới lần lượt, cách nhau hai đến ba ngày. Ghi lại mọi thứ mà bé ăn trong vài tuần cũng như bất kỳ triệu chứng nào liên quan (chàm, quấy khóc, đầy hơi). Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn nhận thấy một mô hình đáng lo ngại.
Tiến sĩ Greer cho biết, nếu trẻ sơ sinh của bạn được chẩn đoán mắc bệnh hen suyễn, chàm hoặc dị ứng thực phẩm, hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ về thời điểm ăn thức ăn đặc.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này, nếu thấy hay hoặc bổ ích hãy share và bình luận phía dưới nhé! Chúc bạn luôn vui khỏe.
Xem thêm bài viết:
- Thực phẩm gây đầy hơi ở trẻ sơ sinh
- Mẹo giúp trẻ vượt qua nỗi sợ bóng tối
- Mẹo giúp quản lý thói quen phá hoại ở trẻ
- Kiệt sức do nhiệt và đột quỵ do nhiệt ở trẻ em
Nguồn: Parents