2021: Tế bào gốc điều trị viêm khớp dạng thấp an toàn

Viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân viêm khớp dạng thấp cảm thấy mệt mỏi khi sử dụng các phương pháp điều trị thông thường mà không hiệu quả và đã xem xét các lựa chọn điều trị thay thế. Một trong những phương pháp điều trị hứa hẹn là liệu pháp tế bào gốc. Tế bào gốc có khả năng ngăn chặn phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch gây ra bệnh viêm khớp dạng thấp. Vậy tế bào gốc điều trị viêm khớp dạng thấp như thế nào và hiệu quả ra sao? Cùng Medplus tìm hiểu qua bài viết sau nhé.

1. Sơ lược về bệnh lý viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp có thể có nhiều dạng và hình thức. Một trong những dạng viêm khớp phổ biến nhất là viêm khớp dạng thấp. Tình trạng mãn tính này là một rối loạn tự miễn dịch mà cơ thể đang tự tấn công chính mình. Có khoảng 1,3 triệu người sống với bệnh viêm khớp dạng thấp chỉ ở Hoa Kỳ. Tình trạng này xảy ra nhiều ở đối tượng nữ giới với hơn 75% bệnh nhân là phụ nữ.

Viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân và họ thường không thể làm gì để ngăn chặn tình trạng này. Mức độ điều trị hiện tại chỉ quản lý các triệu chứng của bệnh. Nhiều bệnh nhân viêm khớp dạng thấp cảm thấy mệt mỏi khi sử dụng các phương pháp điều trị thông thường mà không hiệu quả. Những bệnh nhân này đã xem xét các lựa chọn điều trị thay thế. Một trong những phương pháp điều trị hứa hẹn là liệu pháp tế bào gốc nhờ khả năng ngăn chặn phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch gây ra bệnh viêm khớp dạng thấp.

Yêu cầu tư vấn
Gói Bảo hiểm sức khoẻ
Bảo Việt An Gia

1.1. Viêm khớp dạng thấp là gì?

Viêm khớp dạng thấp là một rối loạn tự miễn dịch mãn tính, thường ảnh hưởng đến các khớp của cơ thể. Sụn trong khớp bị phá vỡ do viêm, cho đến khi không còn gì nữa. Khi đó, các xương sẽ cọ xát vào nhau, gây viêm, đau và tổn thương. Bên cạnh khớp, bệnh lý này còn gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác như da, mắt, phổi, tim và mạch máu.

Viêm xương khớp được đặc trưng bởi tổn thương do hao mòn, trong khi viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng đến lớp niêm mạc của khớp. Điều đáng chú ý về bệnh viêm khớp dạng thấp là nếu một khớp bị ảnh hưởng ở bên phải của cơ thể, thì khớp tương tự sẽ bị ảnh hưởng ở bên trái của cơ thể. Viêm khớp dạng thấp nặng thực sự có thể gây ra những khuyết tật về thể chất cho người bệnh. Cứng khớp thường là tồi tệ nhất vào buổi sáng, nhưng nó có thể cải thiện khi bệnh nhân bắt đầu cử động khớp để máu chảy qua các khớp đó.

Hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào và mô khỏe mạnh do nhầm lẫn. Lớp niêm mạc trong khớp có thể bị xác định nhầm là mầm bệnh hoặc kẻ xâm nhập vào cơ thể, nơi hệ thống miễn dịch sẽ “hành động” để tự bảo vệ. Hệ thống miễn dịch là một hệ thống cực kỳ phức tạp. Các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm hiểu các cơ chế cơ bản của hệ thống miễn dịch trong nhiều thập kỷ, nhưng đã có những bước tiến trong nghiên cứu.

1.2. Tại sao hệ thống miễn dịch tấn công cơ thể?

Có một vài giả thuyết xung quanh bệnh viêm khớp dạng thấp và vai trò của hệ thống miễn dịch đối với căn bệnh này. Một số nhà nghiên cứu tin rằng hai hóa chất, yếu tố hoại tử khối u (TNF) và interleukin-1, kích hoạt hệ thống miễn dịch tấn công các bộ phận khác nhau của cơ thể. Hệ thống miễn dịch sẽ tấn công các mô xung quanh khớp, dẫn đến các lớp tế bào mỏng bao phủ các khớp bị viêm và đau. Khi lớp tế bào mỏng bị hư hỏng, chúng sẽ giải phóng một số chất hóa học có thể làm hỏng xương, sụn, gân và dây chằng. Một số nghiên cứu cho thấy tế bào Th17 và các tế bào T điều hòa trí nhớ được cho là trực tiếp chịu trách nhiệm về phản ứng của hệ thống miễn dịch đối với bệnh viêm khớp dạng thấp.

2. Tế bào gốc điều trị viêm khớp dạng thấp an toàn và hiệu quả

Phương pháp điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp bằng tế bào gốc

Các nhà nghiên cứu đã tìm kiếm các liệu pháp thay thế có thể làm giảm phản ứng miễn dịch ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Tế bào gốc là một lựa chọn điều trị hứa hẹn cho bệnh viêm khớp dạng thấp vì một số lý do.

Tế bào gốc có khả năng giảm viêm trên toàn cơ thể ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Tình trạng viêm trong bệnh viêm khớp dạng thấp thường là kết quả của phản ứng của hệ thống miễn dịch. Người ta đã ghi nhận rõ rằng tế bào gốc có thể điều chỉnh phản ứng của hệ thống miễn dịch. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tế bào gốc có khả năng điều hòa miễn dịch. Giảm phản ứng của hệ thống miễn dịch nên giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng viêm khớp dạng thấp.

Ngay cả khi bệnh nhân giảm dần hoặc hết viêm khớp dạng thấp, nhiều bệnh nhân vẫn đối phó với tình trạng sụn và khớp bị tổn thương. Liệu pháp tế bào gốc có thể giúp bệnh nhân sửa chữa và thay thế các mô và tế bào bị tổn thương. Một số yếu tố tăng trưởng tái tạo được giải phóng bởi tế bào gốc, khuyến khích cơ thể hình thành các tế bào mới khỏe mạnh.

Một lý do khác khiến tế bào gốc điều trị viêm khớp dạng thấp nhận được nhiều sự quan tâm là tính an toàn. Nếu một phương pháp điều trị có hiệu quả, nhưng có quá nhiều tác dụng phụ, thì nó sẽ không thể được sử dụng trong hầu hết các trường hợp. Rất may mắn, đó không phải là trường hợp của liệu pháp tế bào gốc. Tế bào gốc đã được chứng minh là an toàn trong một số thử nghiệm lâm sàng đối với các tình trạng và bệnh tật khác nhau. Sự kết hợp của những đặc tính này đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu bắt đầu nghiên cứu mối quan hệ giữa tế bào gốc và bệnh viêm khớp dạng thấp.

Trước khi đi vào bằng chứng, chúng ta hãy hiểu thêm một chút về cách tế bào gốc có thể điều chỉnh phản ứng của hệ miễn dịch.

2.1. Tế bào gốc và hệ thống miễn dịch

Tế bào gốc trung mô có khả năng thay đổi tần số và chức năng của tế bào lympho bộ nhớ, có thể là nguyên nhân gây ra bệnh viêm khớp dạng thấp, và thúc đẩy quá trình tạo tế bào. Các nhà nghiên cứu tin rằng các tế bào gốc sẽ khôi phục lại sự cân bằng giữa các tế bào T nhớ tiền viêm và chống viêm vốn đã trở nên hư hỏng khi bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp. Tế bào gốc có thể ngăn chặn tế bào T tiền viêm tiếp tục biệt hóa, đồng thời khuyến khích cơ thể tạo ra tế bào T điều hòa.

Kết quả tổng thể sẽ là ít tế bào T gây viêm tạo ra viêm ở các khớp bị ảnh hưởng bởi viêm khớp dạng thấp. Các tế bào T điều hòa sẽ có thể tạo ra một môi trường hữu ích cho việc chữa bệnh. Tế bào gốc có thể tạo ra cả hai hiệu ứng này và khuyến khích cơ thể sửa chữa các khớp.

2.2. Bằng chứng về liệu pháp tế bào gốc điều trị viêm khớp dạng thấp

Các nhà nghiên cứu đã và đang nghiên cứu và đưa ra các bằng chứng cho thấy sức mạnh của liệu pháp tế bào gốc đối với bệnh viêm khớp dạng thấp.

Nghiên cứu 1

Một nghiên cứu năm 2013 nhằm đánh giá tính an toàn và hiệu quả của liệu pháp tế bào gốc điều trị viêm khớp dạng thấp. 172 bệnh nhân được chia thành hai nhóm. Một nhóm chỉ được dùng thuốc chống thấp khớp điều chỉnh bệnh, trong khi nhóm còn lại được dùng thuốc chống thấp khớp và tiêm tế bào gốc vào tĩnh mạch. Mục tiêu của nghiên cứu trước tiên là để xem liệu phương pháp điều trị có an toàn hay không và sau đó xem liệu nó có hiệu quả hay không.

Không có tác dụng phụ nghiêm trọng đối với nhóm bệnh nhân được tiêm tế bào gốc vào tĩnh mạch. Các dấu hiệu viêm trong cơ thể giảm, trong khi các tế bào T điều hòa tăng lên ở nhóm được điều trị bằng tế bào gốc. Kết quả bệnh thể hiện rõ ràng ở các bệnh nhân. Tất cả các bệnh nhân nhận được tế bào gốc đều cải thiện điểm số hoạt động của bệnh. Hiệu quả từ việc điều trị kéo dài từ ba đến sáu sau khi họ được tiêm tế bào gốc. Bệnh nhân có thể tiếp tục được điều trị bằng tế bào gốc để cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp.

Nghiên cứu 2

Một nghiên cứu khác vào năm 2019 đã đưa nghiên cứu năm 2013 đó tiến thêm một bước bằng cách đánh giá những bệnh nhân đã được điều trị viêm khớp dạng thấp bằng tế bào gốc trong một thời gian dài hơn. 64 bệnh nhân từ 18-64 tuổi được điều trị bằng 40 mL tế bào gốc trung mô dây rốn qua đường tiêm tĩnh mạch. Bệnh nhân được đánh giá dựa trên các dấu ấn sinh học và điểm số hoạt động nhất định.

Bệnh nhân được đánh giá một và ba năm sau khi họ được điều trị bằng tế bào gốc. Các bệnh nhân nhận được liệu pháp không có bất thường về rối loạn máu, chức năng gan/thận và globulin miễn dịch. Các bệnh nhân cũng cải thiện chức năng vận động. Điều này càng cho thấy rằng tế bào gốc có thể có hiệu quả lâu dài đối với bệnh nhân viêm khớp dạng thấp.

3. Một số phương pháp điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp khác hiện nay

Một số cách điều trị viêm khớp dạng thấp hiệu quả hiện nay như:

3.1. Liệu pháp Laser ánh sáng sinh học

Liệu pháp laser ánh sáng sinh học là một phương pháp thay thế không có tác dụng phụ. Ngoài ra nó cũng có các báo cáo về hiệu quả điều trị đáng kể trong viêm xương khớp. Có nhiều thí nghiệm được thực hiện và cho kết quả chứng minh liệu pháp Laser ánh sáng sinh học đã làm giảm đáng kể sự xâm nhập của tế bào viêm và các cytokine gây viêm 24 giờ sau đó.

Nghiên cứu điều trị viêm khớp bằng liệu pháp Laser ánh sáng sinh học mang lại hiệu quả lâm sàng tích cực. Những kết quả này bao gồm:

Ổn định màng tế bào;
Tăng cường tổng hợp ATP;
Kích thích giãn mạch cùng với tăng histamine, NO và serotonin;
Tăng tốc hoạt động của bạch cầu;
Tăng tổng hợp Prostaglandin;
Giảm mức Interleukin-1;
Tăng hình thành mạch;
Tăng cường superoxide dismutase;
Giảm mức protein phản ứng C và neopterin;

Nghiên cứu trong liệu pháp laser và ánh sáng đã ghi nhận rằng ánh sáng đỏ và gần hồng ngoại làm giảm đau bằng cách kết hợp các phản ứng sau:

Tăng b-Endorphins;
Sự khử cực bị chặn của dây thần kinh hướng tâm sợi C;
Giảm mức Bradikynin;
Chuẩn hóa kênh ion;

3.2. Thuốc

Có một số loại thuốc có thể giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh nhân khi bệnh viêm khớp dạng thấp bùng phát.

3.2.1. Thuốc chống đau bụng điều chỉnh bệnh (DMARD)

Loại thuốc này cố gắng thay đổi phản ứng của hệ thống miễn dịch. Có những tác dụng phụ tiềm ẩn, chẳng hạn như tổn thương gan, ức chế tủy xương và nhiễm trùng phổi nặng.

3.2.2. Thuốc sinh học

Loại thuốc này tương tự như DMARDs, nhưng chúng không chặn phản ứng của toàn bộ hệ thống miễn dịch. Thay vào đó, chúng cung cấp phản ứng có mục tiêu để giảm viêm.

3.2.3. Steroid

Steroid là một phương pháp điều trị phổ biến khi đối phó với tình trạng viêm và đau. Loại thuốc này chỉ là giải pháp ngắn hạn. Nếu bệnh nhân sử dụng steroid lâu dài thì các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp sẽ chỉ tăng nặng hơn vì steroid có thể phá hủy sụn khớp.

3.3. Phẫu thuật

Trong trường hợp viêm khớp dạng thấp nặng, có thể phải phẫu thuật nếu khớp của bệnh nhân bị tổn thương quá mức. Có một số lựa chọn phẫu thuật tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương khớp:

Cắt bỏ bao hoạt dịch (synovectomy) có thể được thực hiện để loại bỏ các mô lót viêm của khớp mà hệ thống miễn dịch tấn công. Thủ tục này thường được đề nghị để cung cấp cứu trợ từ một tình trạng trong đó màng hoạt dịch hoặc niêm mạc khớp bị viêm và bị kích thích và không được kiểm soát chỉ bằng thuốc. Trong trường hợp này, khớp được thay thế bằng một bộ phận giả thường được làm bằng nhựa hoặc kim loại.

Phẫu thuật luôn phải là biện pháp cuối cùng khi điều trị, vì nó mang một số rủi ro cố hữu.

3.4. Nghỉ ngơi

Bệnh nhân viêm khớp dạng thấp thường được yêu cầu ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi mỗi đêm. Ngủ và nghỉ ngơi có thể giúp giảm viêm và các triệu chứng liên quan. Thiền và các kỹ thuật thở có kiểm soát cũng có thể giúp cơ thể thư giãn.

3.5. Tập thể dục

Tập các nhóm cơ phù hợp có thể giúp tăng cường các cơ xung quanh khớp bị viêm. Tập thể dục cũng có thể cải thiện khả năng vận động của khớp và tăng phạm vi chuyển động. Yoga rất được khuyến khích vì nó có thể cải thiện đáng kể tính linh hoạt, đồng thời tăng cường các nhóm cơ chính.

3.6. Chế độ ăn uống

Thay đổi chế độ ăn uống có thể ngăn ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp bùng phát. Bệnh nhân chuyển sang chế độ ăn viêm khớp dạng thấp thường ăn nhiều thực phẩm giàu axit béo omega-3. Có một số loại thực phẩm hữu ích, chẳng hạn như dầu cá, quả óc chó, đậu nành, hạt lanh, v.v. Một số bệnh nhân có thực phẩm kích hoạt gây ra các đợt viêm khớp dạng thấp và nên cố gắng tránh chúng.

Thực đơn cho người bị viêm khớp dạng thấp được gợi ý như sau:

Cá béo
Tỏi
Gừng
Bông cải xanh
Qủa óc chó
Qủa mọng
Cải bó xôi
Nho
Dầu Oliu
Đậu nành
Các loại đậu
Sữa ít béo
Anh đào…

4. Điều trị viêm khớp dạng thấp ở đâu?

4.1. Cơ sở cung cấp dịch vụ tế bào gốc uy tín

Liệu pháp tế bào gốc trong điều trị bệnh vẫn cón khá mới. Ngoài ra vì những yêu cầu cực kỳ cao (chuyên môn, kinh nghiệm, thiết bị,…) nên vẫn chưa thật sự phổ biến. Tại Việt Nam, có khá nhiều ngân hàng lưu trữ tế bào gốc như:

Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc FSCB
Ngân hàng mô Vinmec
Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc Medeze
Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc MekoStem
Viện Truyền máu Huyết học
BV Phụ sản Trung ương
Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc Cordlife…

Xem thêm: TOP ngân hàng lưu trữ tế bào gốc đạt chuẩn AABB TỐT NHẤT

4.2 Giới thiệu về ngân hàng lưu trữ tế bào gốc FSCB

Để điều trị bệnh bằng tế bào gốc, bạn có thể tham khảo ngân hàng lưu trữ tế bào gốc FSCB – Đơn vị hàng đầu cung cấp các dịch vụ tế bào gốc. Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc FSCB – FUTURE STEM CELL BANK là cơ sở cung cấp dịch vụ lưu trữ tế bào gốc và ngân hàng miễn dịch cho khách hàng uy tín hàng đầu thế giới. Ngoài ra, FSCB còn là đối tác phân phối dịch vụ lưu trữ tế bào gốc của Cryoviva Thái Lan tại Việt Nam.

Mới đây, Cryoviva Thái Lan vừa đạt chứng nhận FDA – Chứng nhận danh giá của Mỹ. Đối với lĩnh vực lưu trữ tế bào gốc, giấy chứng nhận FDA sẽ bảo đảm về quy trình, công nghệ, kỹ thuật và chất lượng tế bào lưu trữ,… an toàn cho người sử dụng. Chứng nhận FDA được đánh giá rất cao trên thế giới.

Ngoài sở hữu chứng nhận AABB – cực kỳ quan trọng, nay Cryoviva tiếp tục mang đến sự an tâm cho khách hàng khi là ngân hàng lưu trữ đầu tiên tại Việt Nam nhận chứng nhận FDA. Cryoviva tự tin khẳng định rằng để có được chứng nhận danh giá của FDA là nhờ vào những nỗ lực không ngừng về cải tiến quy trình, công nghệ cũng như chất lượng tế bào gốc của mình.

Cryoviva – FSCB tự hào là ngân hàng lưu trữ tế bào gốc duy nhất tại Châu Á đạt chuẩn AABB và FDA cho 03 loại: