Tế bào gốc ung thư và ý tưởng điều trị của khoa Y học tái tạo

Lý thuyết tế bào gốc ung thư

Các khối u phát triển giống như các mô bình thường của cơ thể. Các tế bào gốc ở điểm xuất phát của một hệ thống tổ chức sản sinh các tế bào mới để đảm bảo mô phát triển. Theo ý tưởng này, các khối u chứa:

• Tế bào gốc ung thư phân chia và nuôi khối u phát triển. Những tế bào này có thể tự đổi mới (tự sao chép) một cách rộng rãi. Và chúng cũng tạo ra nhiều tế bào trưởng thành hơn được gọi là tế bào khuếch đại vận chuyển.
• Tế bào khuếch đại chuyển đổi phân chia một số lần nhất định sau đó biệt hóa (hoặc ‘trưởng thành’) thành các tế bào khối u chuyên biệt.
• Các tế bào khối u chuyên biệt không phân chia. Và do đó chúng không góp phần vào sự phát triển của khối u.

Theo ý tưởng này, các tế bào trong một khối u nằm trong một hệ thống được tổ chức chặt chẽ với các tế bào gốc ung thư ban đầu. Cuối cùng chúng làm phát sinh tất cả các tế bào ung thư khác.

3. Bằng chứng về tế bào gốc ung thư

Mô hình ngẫu nhiên về sự phát triển của ung thư

Nó đưa ra một cách giải thích khác về sự phát triển của khối u. Lý thuyết này cho rằng tất cả các tế bào ung thư đều có tiềm năng phát triển và phân chia như nhau. Nhưng mỗi tế bào chọn ngẫu nhiên giữa quá trình tự đổi mới và biệt hóa. Các tế bào trong khối u không nằm trong một hệ thống có tổ chức. Bất kỳ tế bào nào cũng có tiềm năng nội tại như nhau để góp phần vào sự phát triển của khối u.

Các loại ung thư khác nhau có thể hoạt động theo những cách khác nhau. Vì vậy có thể cả hai lý thuyết này đều đúng. Có lẽ chúng áp dụng cho các bệnh ung thư khác nhau hoặc các giai đoạn phát triển khác nhau của khối u.

Không có bằng chứng chắc chắn ủng hộ lý thuyết về sự phát triển của ung thư. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy lý thuyết tế bào gốc ung thư đúng trong một số trường hợp. Bằng chứng đầu tiên tán thành lý thuyết này đến từ các nghiên cứu bệnh bạch cầu ở người. Các nhà nghiên cứu phát hiện chỉ một tập hợp con của các tế bào bạch cầu có thể gây ra bệnh bạch cầu khi được cấy ghép vào một cơ thể khỏe mạnh. Đây là đặc điểm chính của tế bào gốc ung thư.

Kể từ phát hiện đó, nhiều nhà nghiên cứu đã tìm thấy các tế bào có đặc điểm tế bào gốc ung thư trong nhiều loại ung thư ở người và chuột. Chúng bao gồm

• vú,
• não,
• da,
• tuyến tiền liệt,
• và ruột kết.

Trong một số loại khối u, tế bào gốc ung thư rất hiếm. Ví dụ như trong ung thư ruột kết. Trong các loại ung thư khác, chẳng hạn như u ác tính, một số lượng rất lớn các tế bào khối u có đặc điểm của tế bào gốc ung thư.

Tế bào gốc ung thư đang trở thành vấn đề gây tranh cãi

Lý thuyết này đang trở thành điểm nóng. Vì bằng chứng về sự tồn tại của tế bào gốc ung thư chỉ dựa vào các thí nghiệm liên quan đến

• phá vỡ khối u,
• lấy ra các tế bào cụ thể,
• và sau đó cấy ghép chúng.

Quá trình này không phản ánh chính xác sự phát triển ung thư tự nhiên. Để chứng minh rằng các tế bào được cấy ghép thực sự là tế bào gốc ung thư. Các nhà khoa học cần phải

• xem xét các tế bào riêng lẻ,
• và tìm ra bằng chứng trực tiếp rằng các tế bào thực sự nuôi khối u trong môi trường tự nhiên của cơ thể.

4. Tế bào gốc ung thư và liệu pháp điều trị trong tương lai

Khái niệm này có ý nghĩa quan trọng đối với liệu pháp điều trị ung thư. Nếu chúng chịu trách nhiệm duy trì sự phát triển của khối u, việc loại bỏ chúng giúp chữa khỏi bệnh.

Người ta cũng cho rằng các tế bào gốc ung thư có khả năng chống lại hóa trị và xạ trị mạnh hơn các tế bào khác trong khối u. Đây có thể là một nguyên nhân gây tái phát khối u sau khi điều trị. Hiểu được cách tế bào gốc ung thư kháng lại liệu pháp y tế có thể dẫn đến việc phát triển các phương pháp điều trị ung thư mới, hiệu quả hơn.

5. Nghiên cứu hiện tại

Nhiều câu hỏi vẫn chưa được giải đáp về bệnh ung thư. Cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định chính xác

• mức độ phát triển của các loại ung thư khác nhau,
• và cách chúng kháng lại liệu pháp y tế.

Có phải tất cả các khối u đều chứa tế bào gốc ung thư? Loại tế bào nào làm xuất hiện các bệnh ung thư khác nhau? Các nhà nghiên cứu cũng đang tìm hiểu cách thức kiểm soát tế bào gốc ung thư. Những gen, protein hoặc các phân tử khác có liên quan đến sự phát triển và hành vi của chúng? Môi trường xung quanh của khối u, hoặc ‘môi trường vi mô’, có ảnh hưởng đến cách các tế bào gốc ung thư hoạt động không? Câu trả lời cho những câu hỏi này rất quan trọng cho các chiến lược điều trị ung thư trong tương lai.

Xem thêm bài viết

• Phó giáo sư Kim Jensen và nhận định về tế bào gốc trong da và ruột
• Nhân bản là gì và nó có liên quan gì đến nghiên cứu tế bào gốc?
• Bệnh Epidermolysis Bullosa và công nghệ chuyển gen tế bào gốc

Nguồn: Tổng hợp