Trong quá trình tồn tại, con người dùng khoa học thực nghiệm để chinh phục thiên nhiên, xây dựng văn hóa. Khoa học không tiên đoán mà chỉ tập trung quan sát hiện tại. Và thành tựu có sau kế thừa thành tựu có trước. Bài viết Tế bào gốc và dòng chảy lịch sử: phát kiến, nghiên cứu, giúp bạn khảo sát những giai đoạn thăng trầm của khoa nghiên cứu di truyền học. Bởi tác dụng tích cực của nó, Medplus mới lên chuỗi bài về vấn đề này. Chúng tôi mong bạn đọc ủng hộ và góp ý để nâng cao chất lượng dự án.
Tế bào gốc và dòng chảy lịch sử: phát kiến, nghiên cứu
1. Lời đầu
Tế bào gốc là nguyên liệu tế bào làm nảy sinh tất cả các mô của cơ thể. Kể từ khi tế bào gốc phôi người lần đầu tiên được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu mơ ước sử dụng chúng để sửa chữa các mô bị hỏng hoặc tạo ra các cơ quan mới. Nhưng những tác dụng sinh học đầy hứa hẹn này cũng gây ra nhiều tranh cãi. Gần 40 mươi năm, nó được nghiên cứu như một ngành khoa học đặc biệt. Và nó đã tạo nên cuộc cách mạng hóa y học. Và từ đó tin tức về một loại tế bào gốc siêu linh hoạt trích từ chuột trưởng thành bằng một phương pháp phân tách cực kỳ đơn giản được giới thiệu.
2. Dấu ấn tế bào gốc
1981, khởi đầu mọi cuộc nghiên cứu trên thân chuột
Martin Evans, thuộc Đại học Cardiff, Vương quốc Anh, sau đó công tác tại Đại học Cambridge, là người đầu tiên xác định tế bào gốc phôi – ở chuột.
1997, ghi nhận thành công ở việc nhân bản cừu
Dolly Ian Wilmut và các đồng nghiệp của ông ở Viện Roslin, Edinburgh cho ra mắt cừu Dolly. Việc nhân bản động vật nhân tạo đầu tiên gây tiếng vang cho giới công nghệ tế bào. Quá trình này bao gồm việc hợp nhất một tế bào trứng cừu và một tế bào vú. Sau đó cấy các con lai thu được vào một con cừu mẹ. Các nhà nghiên cứu suy đoán rằng các giống lai tương tự được tạo ra ở người. Họ nói thêm, việc kết hợp tế bào gốc phôi người và tế bào trưởng thành của một người cụ thể có thể được dùng để tạo các mô và cơ quan phù hợp về mặt di truyền.
1998, tế bào gốc trích từ thân người
Sự kiện này ghi nhận công lao của James Thomson của Đại học Wisconsin, Madison và John Gearhart của Đại học Johns Hopkins, Baltimore. Họ lần lượt phân lập tế bào gốc phôi người và nuôi chúng trong phòng thí nghiệm.
2001, Bush và phát ngôn gây tranh cãi
Tổng thống Mỹ George W. Bush cắt giảm tiền tài trợ liên bang cho nghiên cứu tế bào gốc phôi người. Vì theo ông, phôi người bị phá hủy trong quá trình này. Nhưng Bush vẫn cho phép các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu. Và sau đó giới khoa học tế bào đã công bố các hạn chế của công trình.
2005, cuộc nhân bản gian lận
Woo Suk Hwang của Đại học Quốc gia Seoul, Hàn Quốc báo cáo rằng nhóm ông đã dùng phương pháp nhân bản cho mục đích trị liệu. Kỹ thuật này lấy cảm hứng từ cách tạo ra cừu Dolly. Nó mong muốn hiện thực hóa giấc mơ tạo ra các tế bào gốc phôi người phù hợp về mặt di truyền. Cuối năm đó, ông thừa nhận thất bại và cho rằng hướng đi này thật sai lầm.
2006, tế bào gốc được lập trình lại
Shinya Yamanaka của Đại học Kyoto, Nhật Bản tiết lộ một cách tạo ra các tế bào phôi từ các tế bào trưởng thành – tránh việc phải phá hủy phôi. Nhóm của ông lập trình lại các tế bào trưởng thành bình thường bằng cách chèn bốn gen quan trọng – tạo thành “tế bào cảm ứng đa năng”.
2007, giải Nobel được trao
Evans chia sẻ giải Nobel Y học cùng Mario Capecchi và Oliver Smithies cho công trình nghiên cứu về di truyền học và tế bào gốc phôi.
2009, Tổng thống Obama nắm quyền
Barack Obama khắc phục các hạn chế năm 2001 với việc tài trợ liên bang cho nghiên cứu tế bào gốc phôi người.
3. Giai đoạn áp dụng
2010, chữa trị chấn thương cột sống
Một người bị chấn thương cột sống là người đầu tiên được điều trị bằng tế bào gốc phôi người. Dù trong khuôn khổ thử nghiệm – Geron of Menlo Park, California, vẫn cho thấy kết quả khả quan. Công ty này đã đi đầu trong việc định hướng phát triển liệu pháp tế bào gốc phôi người.
2012, điều trị mù lòa
Phiên bản gốc phôi người cho thấy tầm nhìn triển vọng về mặt y học trong một phương pháp điều trị giúp giảm mù.
4. Tiếp tục đi tìm câu trả lời
2012, một giải Nobel khác
Yamanaka đoạt giải Nobel vì đã tạo ra tế bào gốc đa năng cảm ứng. Ông đã chia sẻ kết quả này cho John Gurdon của Đại học Cambridge.
2013, phương pháp nhân bản trị liệu
Shoukhrat Mitalipov ở Trung tâm Nghiên cứu Linh trưởng Quốc gia Oregon, Beaverton và các đồng nghiệp của ông tạo ra tế bào gốc phôi người từ các tế bào thai. Bước đột phá này dần dần vướng mắc sai lầm vào năm 2005. Tuy nhiên những đóng góp của nó để lại đáng được ghi nhận.
5. Động lực mới trong giới nghiên cứu tế bào gốc
2014, giáng cấp tế bào
Charles Vacanti đã tạo lặp trạng thái tiền phôi thai cùng Haruko Obokata ở Trung tâm Nghiên Cứu Sinh học Riken ở Kobe, Nhật Bản. Ông và các đồng nghiệp đã công bố một khám phá mang tính cách mạng: bất kỳ tế bào nào cũng có thể được trả về trạng thái tiền phôi thai. Và bằng môt kỹ thuật đơn giản, nhóm nghiên cứu đã thực hiện quá trình này trong 30 phút.
2014, nhân bản trị liệu dựa trên tế bào trưởng thành
Các nhóm do Dieter Egli, thuộc Quỹ Tế bào gốc New York và Young Gie Chung của Đại học CHA ở Seoul, Hàn Quốc dẫn đầu, sản xuất độc lập tế bào gốc phôi người từ tế bào trưởng thành. Nhóm của Egli sử dụng tế bào da của một phụ nữ mắc bệnh tiểu đường. Và họ chứng minh rằng tế bào thu được có thể biến thành tế bào beta sản xuất insulin. Về lý thuyết, các tế bào có thể được dùng để thay thế những tế bào chết do bệnh tật.
Năm 2014, thử nghiệm trên người
Masayo Takahashi cũng ở trung tâm Riken tìm kiếm bệnh nhân để mang đến cho họ điều tốt lành. Ông đã dùng “tế bào đa năng cảm ứng”, để điều trị một dạng mù do tuổi tác. Và công trình này được vinh danh. Vì nó đã áp dụng trên người đầu tiên.
6. Kết luận
Nếu bạn thích bài viết hãy để lại bình luận và nhanh tay chia sẻ. Ý kiến của bạn góp phần tạo nên động lực cho chúng tôi trong chuyên mục mới toanh này. Chúng tôi rất mong giới Y học Việt Nam góp ý thẳng thắn để nâng cao tri thức sức khỏe cho mọi người.
Và lần cuối chúng tôi xin đính chính một điều. Mọi bài viết liên kết chủ đề này mang tính giới thiệu, tham khảo. Chúng tôi cam đoan chọn nguồn thông tin uy tín. Với tư cách những người tổng hợp thông tin, thiếu sót chắc chắn có. Vì vậy, chúng tôi mong bạn đọc chuyên môn thông cảm và giúp đỡ tận tình.
Xem thêm bài viết
Nguồn: Tổng hợp