Cùng Medplus tìm hiểu về nguyên nhân và triệu chứng của căn bệnh teo tiểu não bạn đọc nhé!
1. Teo tiểu não là gì?
Tiểu não có chức năng chính là kiểm soát sự vận động của cơ thể. Một khi tiểu não bị teo, bệnh nhân khó có thể giữ thăng bằng và phối hợp các động tác, dẫn đến tình trạng run chân run tay, đi khập khiễng, hai chân bước không theo đường thẳng mà theo hình zig-zac, dễ bị té ngã, chấn thương…, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, thậm chí gây tử vong.
Tiểu não là bộ phận nằm ở vị trí hố sọ sau, với cấu tạo gồm thùy nhộng ở giữa và 2 bán cầu tiểu não ở 2 bên trái, phải. Mỗi bán cầu tiểu não được bao bọc bên ngoài bởi chất xám, bên trong là chất trắng có nhân răng cưa và nhân mái.
Teo tiểu não là hậu quả của quá trình tế bào não ở tiểu não bị chết/thoái hóa trầm trọng. Qua hình ảnh chụp MRI và CT, chúng ta có thể nhận biết thể tích của tiểu não đã bị teo bao nhiêu %. Cùng với các triệu chứng lâm sàng, chuyên gia sẽ xác định được bệnh nhân có đang bị bệnh teo tiểu não hay không.
2. Nguyên nhân teo tiểu não là gì?
Đối với người trưởng thành, teo tiểu não được xác định là kết quả của quá trình thoái hóa (chết) hàng loạt tế bào thần kinh của tiểu não. Thủ phạm gây chết tế bào thần kinh không ai khác mà chính là các gốc tự do, có nguồn gốc nội sinh (stress, sinh ra trong quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể) và ngoại sinh (thức ăn, tia phóng xạ, môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá, thuốc khắc phục bệnh…).
Càng lớn tuổi, khả năng chống gốc tự do tự nhiên của cơ thể càng kém, trong khi với đời sống ngày nay các yếu tố sản sinh gốc tự do từ bên ngoài cơ thể ngày càng gia tăng. Điều này làm cho gốc tự do sinh ra quá nhiều, dẫn đến quá trình chết tế bào não, trong đó có tiểu não xảy ra ồ ạt, gây teo tiểu não.
Như đã nói, con cái sẽ có 50% nguy cơ mắc bệnh teo tiểu não nếu bố hoặc mẹ mắc bệnh này. Đa số yếu tố di truyền của teo tiểu não đều khởi phát từ trước tuổi 20. Hầu hết là tính trạng lặn, sau 20 tuổi, các nhiễm sắc thể thường sẽ bắt đầu thừa kế nhiều hơn.
Các nghiên cứu cho thấy, gen mất sự điều hòa Friedreich trên 9Q13 – Q21, nằm giữa 6P24 – pP3 co sự lây nhiễm của virut, miễn dịch suy yếu, thiếu enzyme và ảnh hưởng chức năng sửa chữa DNA, tuy nhiên, nguyên nhân chính vẫn chưa được xác định rõ ràng.
Nghiện rượu chính là một nguyên nhân dẫn đến rất nhiều biến chứng liên quan đến tiêu hóa, gan mật và thần kinh. Lạm dụng loại đồ uống này có thể gây tổn thương cho cả hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại hợp biên.
Trường quá say có thể gây hôn mê, và dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề hơn như trụy mạch, suy hô hấp, tụt huyết áp, tiêu cơ gân gây tăng kali máu và suy thận cấp, toan máu, tụt đường huyết, viêm gan cấp, viêm tụy cấp và biến chứng nguy hiểm nhất là teo tiểu não.
Chất kích thích trong rượu được chứng minh là làm tăng sự suy giảm thần kinh, giảm vitamin B1 nếu nghiện nặng. Các chất này cũng làm tăng rối loạn điều phối cơ – thần kinh trong vận động làm tăng hiện tượng run chân tay.
3. Triệu chứng, dấu hiệu teo tiểu não là gì?
Các triệu chứng, dấu hiệu thường gặp của teo tiểu não bao gồm:
- Khó giữ thăng bằng cơ thể
- Dáng đi hình zig zac
- Giảm trương lực cơ của các chi cùng bên (teo tiểu não trái khiến tay và chân trái bị giảm trương lực cơ)
- Run chân tay, viết chữ nguệch ngoạc, cử động không chính xác
- Giật nhãn cầu
- Gặp khó khăn khi nói: nói ngập ngừng, chậm, nhiều lúc phải dằn từng tiếng
4. Phòng ngừa căn bệnh teo tiểu não như thế nào
Theo thống kê, 1/3 người lớn tuổi (từ 60 tuổi) có biểu hiện của bệnh teo tiểu não, và hay gặp ở phụ nữ. Như vậy, có thể nói, đây là bệnh khá phổ biến ở người lớn tuổi, không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của cá nhân họ mà còn tạo ra gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Điều đáng nói là bệnh tiến triển rất chậm, có nghĩa là ngay từ năm 30, 40 tuổi, bệnh nhân có thể đã bắt đầu bị teo tiểu não nhưng phải đến 50, 60 tuổi, các triệu chứng lâm sàng mới xuất hiện.
Chính vì thế, dự phòng teo tiểu não cần được thực hiện từ sớm. Đó là tìm cách giảm tác hại của gốc tự do lên tiểu não.
Tìm hiểu từ nguồn: Verywell Health
Như vậy, Medplus đã cung cấp cho bạn đọc đầy đủ thông tin hữu ích về các căn bệnh teo tiểu não, hy vọng bài đọc sẽ cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích, giúp bạn nâng cao tầm hiểu biết mà hạnh phúc hơn.
Bên cạnh đó, Medplus cũng cung cấp một số thông tin liên quan :