Thuốc kháng sinh là gì? Có những loại thuốc kháng sinh nào dùng trong việc trị mụn? Khi đi khám da liễu, bác sĩ thường kê những loại thuốc nào và công dụng của nó là gì?
Thuốc kháng sinh là gì?
Kháng sinh còn được gọi là “Trụ sinh”, là những chất được chiết xuất từ các vi sinh vật, nấm, được tổng hợp hoặc bán tổng hợp, có khả năng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặt hiệu. Nó có tác dụng lên vi khuẩn ở cấp độ phân tử, thường là một vị trí quan trọng của vi khuẩn hay một phản ứng trong quá trình phát triển của vi khuẩn.
Thuốc kháng sinh là thuốc dùng trong điều trị các trường hợp bị nhiễm khuẩn, nhiễm trùng trên các cơ thể sống. Hiện nay, việc dùng thuốc trở nên rất phổ biến với các ca bệnh có biểu hiện nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần có sự theo dõi nghiêm ngặt. Kể cả việc dùng thuốc kháng sinh để trị mụn cũng vậy. Nguyên nhân bởi vì tình trạng kháng kháng sinh hiện nay đang được cảnh báo và Việt Nam cũng là một nước có tỷ lệ kháng thuốc cao.
Thành phần của thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh được bào chế từ các hợp chất, vi sinh vật có khả năng ức chế quá trình tổng hợp vách của vi khuẩn và các quá trình nhân đôi ADN của vi khuẩn. Hiện nay có rất nhiều loại kháng sinh được nghiên cứu từ các nhóm kháng sinh và cơ chế kháng khuẩn của nhóm đó.
- Nhóm các Penicillin
Penicillin hiện đang có các hoạt chất dùng để bào chế thành thuốc như: Ampicillin, Amoxillin, Oxacillin, Methicillin, Chloxacillin,… Ngoài ra, penicillin chuyên trị vi khuẩn nhóm Pseudomonas là Ticarcillin và Piperacilin.
- Nhóm các Cephalosporin
Các Cephalosporin chia thành hai nhóm dựa vào công dụng của chúng. Trong đó, một nhóm điều trị các vi khuẩn Gram (+) và một nhóm điều trị các vi khuẩn Gram (-). Các hoạt chất chủ yếu của nhóm này gồm: Tetracyclin, Chloramphenicol, Spiramycin, Ciprofloxacin, Sarafloxacin, Tylosin,… cùng một số hoạt chất khác.
- Nhóm các Aminosid
Nhóm các Aminosid có tấc dụng phổ rộng trên vi khuẩn Gram (-). Thường được chiết xuất từ nấm Streptomyces và Microspora.
- Nhóm các Chloramphenicol (hay Phenicol)
Nhóm này bao gồm 02 kháng sinh: Chloramphenico và Thiamphenicol
- Nhóm các Tetracyclin
Các Tetracyclin có hoạt phổ rộng (các vi khuẩn Gram(+) và Gram(-), Rickettsia, Xoắn khuẩn,..). Chỉ định điều trị bằng cách kết hợp với các kháng sinh khác để điều trị bệnh.
- Nhóm các Aminoglycosid
Aminoglycosid là kháng sinh có hoạt phổ kháng khuẩn hẹp, tác dụng mạnh hơn trên Gram (-) hiếu khí, nhóm này hầu hết được thải trừ qua thận. Nhóm thường có các thuốc như: Gentamycin, Novomycin,…
- Nhóm các Lincosamid
Ai có thể sử dụng thuốc kháng sinh?
Tùy vào mục đích sử dụng và tình trạng sức khỏe, người bệnh sẽ được khuyến cáo và hướng dẫn dùng loại thuốc phù hợp.
Hiện nay, thuốc kháng sinh được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau để có sự phù hợp với từng đối tượng. Tuy nhiên, thông thường nhất vẫn là dạng viên nén. Ngoài ra còn có dạng bột, dạng siro có vị ít đắng hoặc dễ uống cho đối tượng dưới 6 tuổi.
Thuốc kháng sinh có trị hết mụn không?
Mụn là một loại bệnh về da phổ biến. Nó thường xuất hiện trên da mặt, ở lưng, vùng dưới cổ, ngực. Và cũng nhiều nguyên nhân gây nên hiện tượng bị mụn. Thứ nhất là do cơ địa, cơ thể có sự thay đổi về hoocmon, nóng gan,… Thứ hai là do cách sinh hoạt, thể hiện ở việc ăn uống không khoa học, trạng thái tâm lý bị ảnh hưởng,… Ngoài ra do sự tác động từ bên ngoài như: môi trường làm việc, các hóa mỹ phẩm,…
Hiện nay, việc tìm kiếm cách trị mụn ở giới trẻ chiếm phần lớn sự quan tâm. Tùy vào tình trạng mụn và tình trạng da thì sẽ có cách điều trị khác nhau. Một trong số đó là đi khám da liễu, dùng kết hợp giữa thuốc kháng sinh và hóa mỹ phẩm để trị mụn. Và kháng sinh là thành phần không thể thiếu trong đơn thuốc khi điều trị tình trạng mụn do da bị nhiễm khuẩn. Vậy việc dùng thuốc có thực sự hết mụn không?
Câu trả lời thực sự phụ thuộc ở việc tuân thủ của người dùng. Trước tình trạng kháng kháng sinh hiện nay ở Việt Nam thì việc dùng thuốc kháng sinh trong điều trị mụn phải được kiểm soát chặt chẽ. Người dùng thuốc phải tuân thủ theo những chỉ định và khuyến cáo của bác sĩ trong quá trình điều trị. Như vậy, tình trạng da mụn của bạn sẽ được cải thiện.
Các loại thuốc kháng sinh trị mụn
Có những loại thuốc kháng sinh nào dùng để trị mụn và bạn đã biết gì về nó chưa?
Thuốc trị mụn Aspirin
Cái tên Aspirin được biết đến là một loại thuốc giảm đau hạ sốt. Tuy nhiên, đây cũng là một loại thuốc kháng sinh dùng trong việc điều trị mụn. Lý do là bởi công dụng kháng viêm của nó.
Cơ chế tác động của Aspirin lên các thể mụn là làm khô các nốt mụn sưng và viêm, loại bỏ các tế bào cũ, tế bào chết.
Công dụng của thuốc trong việc điều trị mụn
Thuốc có tính kháng khuẩn và chống viêm nên mang lại hiệu quả điều trị cho tình trạng mụn viêm, mụn bọc,… Sau thời gian điều trị thi các nốt mụn sẽ khô lại và thay dần bằng lớp tế bào mới.
Hoạt chất mang lại tác dụng trị mụn chính là BHA. Hoạt chất này sẽ thâm nhập vào nơi chứa bã nhờn để loại bỏ và lấy đi các tế bào chết một cách dễ dàng. Vì khả năng loại bỏ cặn bã nằm sâu bên trong lỗ chân lông, trị mụn bằng thuốc aspirin có hiệu quả rất tốt đối với các tình trạng da như:
- Mụn trứng cá có nhân, mụn viêm
- Mụn bọc: là loại mụn gây đau nhức và khó có thể chữa lành nhất.
- Rối loạn sắc tố, thâm mụn
Thuốc kháng sinh trị mụn Minocycline
Minocycline là thuốc kháng sinh bán tổng hợp của nhóm Tetracyclin. Thuốc được biết đến trong điều trị mụn trứng cá và các trường hợp nhiễm khuẩn đã kháng lại các kháng sinh thông thường.
Tuy nhiên, để công dụng của thuốc đạt được hiệu quả như mong muốn, người dùng phải tuân thủ đúng chỉ định và khuyến cáo cuả bác sĩ. Việc tự ý dùng thuốc hoặc không tuân thủ có thể để lại những biến chứng ảnh hưởng cho cơ thể. Vì vậy nên dùng thuốc khi cố đi khám da liễu.
Công dụng của thuốc trong việc điều trị mụn
Minocycline được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh nhiễm trùng khác nhau, bao gồm mụn trứng cá. Minocycline hoạt động bằng cách ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Ngoài ra, nó còn làm giảm tình trạng viêm da.
Tuy nhiên việc dùng thuốc không đúng cách sẽ gây nên những tác dụng không mong muốn. Vì vậy, hãy dùng thuốc khi có sự theo dõi và chỉ định của bác sĩ khi khám da liễu.
Thuốc trị mụn Doxycycline
Ngoài việc được dùng để điều trị bệnh sốt rét thì thuốc Doxycycline là loại kháng sinh dùng trong điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Thuốc này có ảnh hưởng trực tiếp đối với vi khuẩn, không gây ảnh hưởng lên virus.
Việc dùng thuốc Doxycycline mà không có sự chỉ đinh và theo dõi của bác sĩ có thể sẽ dẫn đến việc kháng kháng sinh. Tình trạng xấu nhất là dẫn đến các tác dụng không mong muốn của thuốc.
Công dụng của thuốc trong việc điều trị mụn
Thuốc Doxycycline có khả năng kiểm soát vi khuẩn gây ra mụn bằng cách giảm đi lượng vi khuẩn gây nên mụn trên da. Từ đó, giảm được tình trạng mẩn đỏ trên da, giảm các mụn mủ đỏ, giảm sự sưng lên của mụn.
Thuốc trị mụn Clindamycin
Một trong những loại thuốc kháng sinh được bác sĩ kê đơn thường xuyên phải kể đến đó là thuốc Clindamycin. Clindamycin là thuốc kháng sinh được chỉ định điều trị nhiễm khuẩn nặng trong ổ bụng, nhiễm khuẩn máu… và điều trị mụn trứng cá.
Công dụng của thuốc trong việc điều trị mụn
Trong việc điều trị mụn, Clindamycin có công dụng ức chế sự hoạt động của vi khuẩn gây ra mụn, ức chế sự tổng hợp protein của vi khuẩn. Ngoài ra nó còn ngăn sự hình thành protein của vi khuẩn. Thuốc cũng làm giảm các tổn thương từ mụn, ngừa mụn và các nghiễm khuẩn ngoài da.
Nên uống thuốc kháng sinh trị mụn trong bao lâu?
Bao lâu thì sẽ hết mụn? Đây là một câu hỏi luôn được quan tâm ưu tiên khi tiếp cận một liệu trình trị mụn. Sau khi thực hiện việc kiểm tra, phân tích các chỉ số trên tế bào da, người bị mụn sẽ được tiếp cận một liệu trình phù hợp với thể trạng của cơ thể. Thường liệu trình bao gồm việc dùng thuốc da liễu bằng đường uống và dùng ngoài da.
Uống được kê toa thường là các kháng sinh có khả năng ức chế sự sản sinh và tổng hợp protein của vi khuẩn. Tuy nhiên, việc dùng kháng sinh kéo dài có thể sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì vậy, trong quá trình điều trị, người bị mụn cần phải chú ý sự thay đổi trên da. Và phải tái khám định kỳ để được điều chỉnh toa thuốc theo từng gia đoạn cho phù hợp.
Tùy vào thể trạng của cơ thể, thuốc được kê toa ngoài kháng sinh ra thường sẽ có thêm một vài nhóm thuốc khác giúp tăng khả năng chuyển hóa và giảm các biểu hiện không có lợi của thuốc trong cơ thể.
Về thời gian, có nhiều yếu tố tác động đến thười gian điều trị mụn như:
- Tình trạng mụn
- Môi trường sinh hoạt
- Thói quen sinh hoạt
- Phương pháp điều trị
- Sự tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
Từ đó, thời gian điều trị là không giống nhau giữa các đối tượng điều trị. Tuy nhiên, bạn có thể nhìn thấy sự cải thiện theo thời gian của tình trạng mụn. Xảy ra khi tuân thủ các khuyến cáo và chỉ định của bác sĩ.
Những ảnh hưởng khi dùng thuốc kháng sinh
Theo như hiện tượng tiến hóa tự nhiên, vi khuẩn có khả năng làm mất tác dụng của kháng sinh gây tác động trên vi khuẩn đó. Đây chính là tình trạng kháng kháng sinh. Khi tiếp xúc với một kháng sinh có phổ rộng, hầu hết các vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt. Tuy nhiên, có một số vi khuẩn tự biến đổi để sống sót dưới tác động của kháng sinh.
Sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách sẽ làm khả năng kháng kháng sinh của vi khuẩn lan truyền nhanh chóng. Thực trạng kháng thuốc tăng lên và thuốc sẽ bị mất công dụng trong việc điều trị bệnh.
Trường hợp có tác dụng phụ và dị ứng thuốc, cơ thể sẽ xuất hiện những biểu hiện lạ. Ví dụ như đau đầu, sốt nhẹ, buồn nôn, tiêu chảy, mất mước,…. Vì vậy, người dùng thuốc tuyệt đối phải kiểm tra sự thích hợp của thuốc đối với thể trạng của cơ thể.
Việc kháng thuốc và gây nên các tác dụng phụ sẽ làm sức khỏe của cơ thể bị ảnh hưởng. Từ đó, chất lượng cuộc sống cũng sẽ một phần chịu tác động không tốt.
Xem thêm bài viết về kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe: