Thương lục – Thần dược kháng Sưng, kháng Viêm nổi danh trong Đông Y

Thông Tin Dược Liệu

Tên tiếng Việt: Thương lục, Thương lục nhỏ, Trưởng bất lão, Kim thất nương

Tên khoa học: Phytolacca acinosa Roxb.

Họ: Phytolaccaceae (Thương lục)

1. Đặc điểm dược liệu

• Thương lục là một cây loại thảo, sống lâu năm, cao khoảng 1m. Toàn thân cây nhẵn, không có lông. Thân hình trụ tròn, hoặc hơi có cạnh màu xanh lục hoặc hơi pha màu đỏ tím. Lá đơn nguyên, có cuống, mọc so le, phiến lá hình trứng tròn, đầu nhọn, mé lá nguyên, hai mặt lá nhẵn, dài 10-38cm, rộng 13-14cm
• Cụm hoa hình chùm, dài 15-20cm, gồm nhiều hoa mẫu 5, màu trắng
• Quả mọng. Tháng 5-7: mùa quả chín. Thu hoạch từ tháng 8-10

2. Phân bố

Thương lục có nguồn gốc ở Trung Quốc và di thực vào Việt Nam cách đây khoảng 10 năm. Hiện nay, dược liệu này được trồng ở một số nơi ở nước ta nhưng số lượng trồng không nhiều.

3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản

• Bộ phận dùng: Rễ
• Thu hái: Rễ thu hoạch sau 6 – 7 tháng kể từ thời gian bắt đầu trồng
• Chế biến: Sau khi đào rễ về đem cắt bỏ rễ con, rửa sạch và để nguyên phơi trong râm mát cho đến khi khô. Để rễ thương lục có mùi giống nhâm sâm, đem ngâm trong mật ong và rượu 40% theo tỷ lệ 1 kg rễ : 250 ml rượu : 250 ml mật ong. Sau khi rễ ngấm đều đem sấy hoặc phơi khô.
• Bảo quản: Nơi khô ráo, tránh ẩm ướt

Công dụng và Liều dùng

1. Tính vị

Tính lạnh (tính hàn), vị đắng, có độc

2. Thành phần hoá học

• Trong rễ thương lục có chất độc phytolaccatoxin C24H30O9 rất nhiều muối kali nitrat, axit oxymiristinic và chất saponozit
• Trong rễ cây Phytolacca decandra vốn sẵn có ở nước ta có tinh bột, đường, một glucozit, tannin, một chất saponozit, gồm chất sáp. Có tác giả còn chiết được một ancaloit gọi là phytolacxin. Trong quả có chất màu anthoxyanozit, axit phytolacxin

3. Tác dụng

Theo một số tài liệu cổ, đặc biệt trong cuốn “Thần Nông Bản Thảo” biên soạn vào năm 20 sau Công Nguyên cho biết, thương lục có các tác dụng lợi tiểu, đại tả và thùy ẩm ở phủ tạng. Do đó, dược liệu này thường dùng để chữa trị thủy thũng và tà khí ở trong bụng.

Bên cạnh đó, vị thuốc này còn dùng chữa cổ đau, phù nề, khó thở hoặc ngực bụng đầy trướng. Ngoài ra, có thể dùng đắp ngoài, hỗ trợ cải thiện các vấn đề liên quan đến mụn nhọt sưng đau.

4. Cách dùng và liều lượng

Thương lục có thể dùng dưới dạng thuốc đắp ngoài hoặc sắc uống. Liều sắc uống sử dụng 3 – 4 gram, có thể dùng riêng lẻ hoặc phối trộn với các loại thuốc khác. Tùy thuộc vào từng bệnh lý và tình trạng sức khỏe ở mỗi người mà thầy thuốc có thể kê liều lượng dùng khác nhau. Còn đối với đắp ngoài, không kể liều lượng.

Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu

1. Chữa té ngã sưng đau

Sử dụng rễ thương lục và khổ sâm lượng, mỗi vị thuốc lượng bằng nhau đem rửa sạch và giã nát. Sau đó đắp lên vùng bị sưng. Thực hiện thường xuyên giúp giảm đau và sưng.

2. Điều trị chứng trong bụng có hòn cứng đau

Giã nát rễ thương lục tươi rồi vắt nước tẩm vào bông. Sau đó, đắp bông lên bụng. Đắp liên tục, cứ thấy lạnh lại thay cho đến khi triệu chứng bệnh khỏi hẳn.

3. Điều trị mụn nhọt, mụn đầu đinh hoặc mủ da

Dùng 15 gram thương lục nấu nước chung với 60 gram bồ công anh. Dùng nước này rửa vùng da xuất hiện mụn nhọt, mủ da hoặc mụn đầu đinh sẽ giúp làm se cồi mụn.

4. Hỗ trợ trị bệnh viêm thận cấp và mạn

Chuẩn bị 10 gram thương lục và 60 gram thịt lợn. Sau khi nguyên liệu được rửa sạch, cho vào nồi, thêm nước và nấu chín. Chia thức ăn làm 3 và ăn trong ngày.

5. Điều trị chứng đau cổ họng

Sử dụng rễ cây thương lục đem hơ nóng rồi bọc vải và chườm vào cổ. Thực hiện đều đặn 2 – 3 lần mỗi ngày, sau khoảng 1 tuần triệu chứng bệnh sẽ thuyên giảm đáng kể. Lưu ý, nên để rễ cây nguội bớt, không nên chườm quá nóng vì vùng da ở cổ rất nhạy cảm có thể dễ bị bỏng.

Lưu Ý khi sử dụng Dược Liệu để trị bệnh

Khi sử dụng thương lục điều trị bệnh, người bệnh nên lưu ý những điều này:

• Không sử dụng thương lục ở phụ nữ có thai vì các chất độc có trong dược liệu có thể gây cấn dẫn đến sẩy thai
• Người già hoặc người có tỳ vị hư nhược không nên dùng
• Dùng thuốc trong khoảng thời gian ngắn. Tuyệt đối không dùng quá liều hoặc quá thời gian quy định. Bởi các hoạt chất chứa trong thảo dược có thể gây tổn thương đến thận, diệt tinh trùng gây vô sinh hoặc yếu xương cốt
• Chất độc trong thương lục nếu sử dụng quá liều có thể gây ngộ độc sau đó khoảng 20 phút đến 3 giờ. Do đó, khi thấy triệu chứng đau bụng, nôn mửa, thân nhiệt tặng, khó thở, tụt huyết áp hoặc tinh thần hoảng hốt,… các bạn nên đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.
• Trong trường hợp ngộ độc nhẹ, có thể dùng đậu xanh và cam thảo sống, giã nát và đem nấu nước uống. Tuy nhiên, để ngăn ngừa biến chứng xấu có thể xảy ra, các bạn vẫn nên đến bệnh viện để kiểm tra.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé !

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn

Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam