Cây hoàng liên là thảo dược được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc điều trị bệnh của y học cổ truyền. Dược liệu này có tác dụng an thần, kháng viêm, khử khuẩn, chống virus. Hãy cùng Medplus tìm hiểu thêm về TOP 20+ bài thuốc tốt nhất từ loại dược liệu này nhé !
Đôi nét về Dược Liệu
1. Mô tả dược liệu
Là cây thân thảo nhỏ, sống nhiều năm, là loại cây mọc hoang. bộ phận hay fung là phần Rễ ( củ)
2. Tác dụng theo Đông y
Có tác dụng an thần, trấn can, giải độc kinh phấn, trừ thấp nhiệt ờ tỳ vị, khử nhiệt độc, tả hỏa, giải độc, sát trùng
3. Tác dụng theo Y Học hiện đại
Thể hiện đặc tính kháng khuẩn, kháng virus, chống nấm, chống ho gà, hạ huyết áp, lợi mật, kích thích vỏ não khi dùng ở liều nhỏ.
4. Cách dùng và liều lượng
- Liều dùng: 4 – 12g mỗi ngày
- Cách sử dụng: Dùng hoàng liên độc vị hoặc phối hợp với các dược liệu khác sắc uống, bôi ngoài.
TOP 20+ bài thuốc sử dụng Hoàng Liên
1. Chữa nổi mề đay, chàm da
Lấy 12g hoàng liên, 12g ngưu bàng tử, 12g hoàng bá, 12g khổ sâm, 12g mộc thông, 4g bạc hà, 16g sinh địa, 8g bạch tiễn bì, 16g mã đề, 8g phục linh, 8g thương truật. Sắc thuốc chia 3 lần uống, mỗi ngày 1 thang. Dùng cho các trường hợp bị nổi mề đay, chàm da
2. Điều trị lở loét do tích tụ nhiệt độc trong cơ thể
Dùng bài thuốc Hoàng Liên Giải Độc Thang với các thành phần 8g hoàng liên, 8g đỗ phụ, 8g hoàng bá, 12g mộc ban ( chi tử). Sắc kỹ gạn lấy nước uống 2 lần trong ngày.
3. Chữa nhiệt miệng, lở miệng
Nấu hoàng liên, cam thảo và ngũ vị tử lấy nước đặc ngậm trong miệng vài lần mỗi ngày cho đến khi hết lở miệng
4. Chữa lo âu, đầu óc phiền muộn, hay hồi hợp, hoảng sợ, nóng phần thân trên
Áp dụng bài thuốc Hoàng liên An Thần Hoàn: Lấy 20g hoàng liên, 16g xích đan, 10g cam thảo, tán bột mịn. Đun nóng một ít rượu trắng rồi trộn đều với bột thuốc, làm hoàn to cỡ hạt đậu xanh. Ngày uống 10 viên.
5. Chữa kiết lỵ, tiêu chảy
Lấy 12g hoàng liên tán bột, trộn chung với mật ong vo thành viên nhỏ cỡ 2g. Mỗi lần uống 1 viên x 2 lần/ ngày kết hợp lấy hoàng liên, mộc hương, hoàng bá và bạch đầu ông sắc uống.
6. Chữa tâm phiền mất ngủ, ngủ hay mê sảng, lưng đau gối mỏi, ra mồ hôi trộm ( tâm thận bất giao )
Dùng bài Giao Thái Hoàn: Kết hợp 20g hoàng liên với 2g vỏ quế khô cạo sạch biểu bì ( nhục quế tâm ). Tán cả hai thành bột mịn rồi trộn chung với lượng mật vừa đủ, vo viên hoàn. Uống bằng nước muối nhạt khi đói bụng.
7. Chữa sưng đau mắt, đỏ mắt do phong nhiệt công lên
Dùng hoàng liên, thục địa, cam cúc hoa, hoa kinh giới, mút cam thảo, giả mạc gia, trúc diệp sài hồ, xác ve sầu, mộc thông. Tất cả sắc uống ngày 1 thang.
8. Chữa bệnh quáng gà, mắt kéo màng, mộng mắt, nhìn mờ
Thành phần bài thuốc gồm 40g hoàng liên, 1 cái gân dê đực. Hoàng liên tán bột, gân dê quết nhuyễn. Cả hai trộn chung vo thành những viên nhỏ kích thước cỡ hạt ngọ. Liều dùng mỗi ngày 21 viên, dùng nước tương nóng để uống thuốc. Kiêng thịt lợn trong thời gian điều trị.
9. Chữa ói ra dịch có vị chua, sườn trái đau
Dùng bài Tả Kim Hoàn: Kết hợp hoàng liên và ngô thù du theo tỷ lệ 6:1. Tán bột, trộn chung làm hoàn, trọng lượng mỗi viên khoảng 4g. Mỗi lần uống 1 viên x 2 lần/ ngày. Pha với nước nóng uống hoặc nuốt cả viên.
10. Chữa bệnh trĩ ngoại
Bài 1:
Trộn bột hoàng liên với bột xích tiểu đậu bôi trực tiếp vào búi trĩ có tác dụng tiêu sưng, giảm đau và cải thiện các triệu chứng khác của bệnh trĩ ngoại.
Bài 2:
Dùng hoàng liên, trạch tả, hoàng bá và x
ích thược mỗi vị 12g, sinh địa 16g, đào nhân 8g, vân quy 8g, đại hoàng 8g. Sắc thuốc uống 3 lần trong ngày.
11. Chữa tiêu khát, đi tiểu nhiều lần
Sắc hoàng liên, mạch môn đông và ngũ mai tử lấy nước chia 3 phần đều nhau uống hết trong ngày
12. Điều trị sốt cao do nhiễm lỵ cấp tinh, đi cầu ra máu mủ
Thành phần của thang thuốc gồm 4g hoàng liên, 12g nghiệt bì, 12g bạch đầu ông, 12g bạch lạc, 12g cát căn, 8g mộc hương. Sắc uống 1 thang mỗi ngày.
13. Chữa lỵ trực khuẩn, viêm ruột
Dùng bài thuốc Hương liên hoàn chứa các thành phần gồm 80g hoàng liên và 20g mộc hương, tán thành bột mịn và vo thành nhiều viên nhỏ. Mỗi ngày 3 lần lấy 2 – 8g uống với nước đun sôi để nguội.
14. Chữa sưng mắt, đau mắt đỏ, giảm thịt lực, chảy nước mắt khi ra gió, thấp nhiệt uất tíc
Bài 1:
Xắt vụn 4g hoàng liên đem ngâm với sữa mẹ. Lấy nước điểm vào mắt đều đặn mỗi ngày 2 – 3 lần cho đến khi khỏi.
Bài 2:
Dùng hoàng liên, hoàng cầm, hoàng bá mỗi vị 8g, thiên hoa phấn, chi tử, cúc hoa, liên kiều mỗi vị 12g, xuyên khung, bạc hà mỗi vị 4g. Tất cả sắc chung lấy nước uống
15. Chữa bồn nôn, nôn ói khi mang thai, nôn mửa do vị nhiệt
Lấy hoàng liên và tô diệp mỗi vị 7 phân. Sắc kỹ lấy nước chia 2 lần uống. Mỗi ngày 1 thang.
16. Trị xích đới, đau bụng
Hết hợp hoàng liên với thương xác, hoa hòe, mạt dược. Sắc một thang chia 3 lần uống trong ngày.
17. Chữa ốm nghén cho bà bầu
Chuẩn bị các vị thuốc gồm hoàng liên 4g, trần bì 6g, trúc nhự 8g, tô diệp 4g, bán hạ chế 6g. Sắc thuốc chung với 1 lít nước đến khi cạn còn 1/3. Uống 2 – 3 lần trong ngày cho hết.
18. Cải thiện chức năng tiêu hóa, giúp ăn uống ngon miệng
Dùng 1/2g hoàng liên, 0,75g quế chi, 1g đại hoàng. Tán thuốc thành bột mịn, trộn với mật ong hoặc hồ giấm làm hoàn, chia uống 3 lần.
19. Chữa tư âm, môi lưỡi khô, sốt kéo dài có biểu hiện nóng ở ngực, bứt rứt khó ngủ
Dùng bài Hoàng Liên A Giao Thang: Chuẩn bị thành phần gồm 3,2g hoàng liên, 8g lư bì giao, 1 cái kê tử hoàng, 12g bạch thược, 8g hoàng cầm. Tất cả sắc nước uống làm 3 lần, mỗi ngày 1 thang.
20. Điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, viêm loét đại tràng
Chuẩn bị các nguyên liệu: Hoàng liên, trạch tả, hạt dành dành, bối mẫu, mẫu đơn bì mỗi loại 8g, 12g bạch thược, 6g trần bì, 6g ngô thù. Sắc thuốc với 1 lít nước cho cạn còn 1/2, chia 3 lần uống.
Lưu ý khi dùng Dược Liệu để chữa bệnh
Những đối tượng không nên dùng:
Vì có tính hàn mạnh nên không dùng cho những đối tượng sau:
- Khí hư
- Thiếu máu
- Suy nhược tỳ vị
- Mất ngủ sau sinh
- Phiền nhiệt táo khát
- Huyết hư gây sốt
- Trẻ em bị lên đậu
- Tiêu chảy do dương hư hoặc do tỳ vị hư hàn
- Âm hư
- Nội nhiệt phiền táo
- Chân âm bất túc
- Hư tiết tả
Ngoài ra, phụ nữ mang thai và người đang cho con bú nên thận trọng khi dùng Dược liệu bởi chưa có nghiên cứu nào chứng minh được mức độ an toàn tuyệt đối của dược liệu cho nhóm đối tượng này.
Kiêng kỵ:
Khi dùng nên tránh sử dụng những thứ sau:
- Thịt lợn
- Cúc hoa
- Bạch cương tàm
- Huyền sâm
- Ngưu tất
- Nguyên hoa
- Bạch tiễn bì
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
- Người bệnh không tự ý áp dụng
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Nguồn: tracuuduoclieu.vn , tham khảo Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam