TOP 40+ bài thuốc quý từ Bạch Truật – vị Dược Liệu trị Bách Bệnh (Phần 1)

Đôi Nét về Bạch Truật

Bạch Truật còn được gọi là Truật, Sơn khương, Sơn liên…là cây thảo, sống nhiều năm, cao 40 – 60cm, thường được thu hoạch vào tháng 6 – 7 ở đồng bằng và tháng 12 ở các tỉnh miền núi.

Vua chúa xưa kia coi vị dược liệu này là “thần dược trường thọ” nhằm duy trì sức khoẻ, tăng cường chức năng sinh lý và đặc biệt là trong việc giải quyết các vấn đề về tiêu hoá như ăn uống chậm tiêu, viêm ruột, tiêu chảy kéo dài, thần sắc nhợt nhạt…

Theo Đông Y, Dược liệu có vị ngọt đắng, mùi thơm nhẹ, tính ấm, có tác dụng kiện tỳ, táo thấp, chỉ tả, hoà trung, lợi thuỷ, an thai. Ngoài ra, Bạch truật còn được xem là một vị thuốc bổ dưỡng và được dùng phổ biến trong các trường hợp viêm loét dạ dày, ăn uống chậm tiêu, ỉa chảy phân sống, viêm ruột mạn tính.

Các bài thuốc quý từ Dược Liệu Bạch Truật

Ở Phần 1 này Medplus sẽ giới thiệu cho bạn 20 bài thuốc tiêu biểu của Bạch Truật và những lưu ý khi sử dụng Bạch Truật nhé

1. Bài thuốc trị chứng tỳ hư gây tiêu chảy kéo dài, ăn kém và mệt mỏi

• Bài thuốc 1: Xa tiền tử (sao muối) 150g, vỏ cây táo (sao vàng) 150g, mạch môn (sao), bạch truật (thổ sao) và sơn dược mỗi vị 200g. Đem các vị tán thành bột mịn và uống trước khi ăn. Trẻ dưới 1 tuổi dùng từ 0.5 – 1g/ lần, trẻ từ 2 – 3 tuổi dùng 2 – 3g/ lần, trẻ từ 4 – 6 tuổi dùng 3 – 4g/ lần. Ngày dùng từ 2 – 3 lần cho đến khi khỏi.
• Bài thuốc 2: Chỉ thực 6g và bạch truật 12g, đem làm hoàn tán. Mỗi lần dùng 4 – 8g uống với nước cơm, ngày dùng từ 2 – 3 lần.
• Bài thuốc 3: Dùng can khương 8g, cam thảo 4g, bạch truật và đảng sâm mỗi vị 12g. Đem sắc uống, ngày dùng 1 thang.

 2. Bài thuốc trị chứng ra mồ hôi do khí hư

• Bài thuốc 1: Phù tiểu mạch 20g, hoàng kỳ và bạch truật mỗi vị 12g. Đem sắc uống mỗi ngày dùng 1 thang.
• Bài thuốc 2: Mẫu lệ 24g, bạch truật và phòng phong mỗi vị 12. Đem tán thành bột mịn, mỗi lần dùng từ 8 – 12g.

3. Bài thuốc chữa các chứng bệnh về gan

• Chuẩn bị: Bạch truật tán bột.
• Thực hiện: Dùng sắc uống, nếu bị ung thư gan dùng từ 60 – 100g/ ngày, viêm gan mãn tính dùng 15 – 30g/ ngày, xơ gan cổ trướng dùng từ 30 – 60g/ ngày.

4. Bài thuốc trị chứng phù do tỳ hư

• Chuẩn bị: Sinh khương bì, bạch truật, đại phúc bì, trần bì, tang bạch bì và tang bì, gia giảm liều lượng dược liệu theo mức độ bệnh.
• Thực hiện: Sắc uống, có thể dùng bài thuốc này cho phụ nữ mang thai.

5. Bài thuốc trị chứng huyễn vựng nội nhĩ – hội chứng Méniere

• Chuẩn bị: Ý dĩ (sao), trạch tả và bạch truật (mạch sao) mỗi vị 30g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, chia làm 3 lần uống. Ngày dùng 1 thang cho đến khi bệnh thuyên giảm.

6. Bài thuốc trị chứng chảy dãi nhiều ở trẻ nhỏ

• Chuẩn bị: Sinh bạch truật 10g.
• Thực hiện: Đem xắt nhỏ, cho vào chén và thêm ít nước và chưng cho chín. Sau đó thêm ít đường và cho trẻ uống.

7. Bài thuốc trị chứng đau vùng đùi lưng mãn tính

• Chuẩn bị: Chích sơn giáp 6g, bạch truật 30g và rượu trắng 25 độ 100ml.
• Thực hiện: Đem sắc với lửa nhỏ trong vòng 30 phút, đổ nước ra và thêm nước vào bã, sắc lần 2. Trộn đều nước sắc và chia làm 2 lần uống (sáng – chiều). Dùng liên tục trong vòng 2 – 3 ngày sẽ nhận thấy cơn đau thuyên giảm rõ rệt.

8. Bài thuốc trị chứng phong thấp gây đau nhức chân tay, mình mẩy

• Chuẩn bị: Tang chi, phòng kỷ, bạch truật và uy linh tiên, điều chỉnh liều theo tình trạng bệnh lý.
• Thực hiện: Đem sắc uống.

9. Bài thuốc an thai, thích hợp với phụ nữ bị động thai do huyết hư

• Chuẩn bị: Xuyên khung 8g, bạch truật, hoàng cầm, bạch thược và đương quy mỗi vị 12g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang. Sử dụng liên tục từ 2 – 4 thang để đạt kết quả tốt.

10. Bài thuốc trị chứng táo bón

• Bài thuốc 1: Thăng ma 3g, sinh địa 30g, sinh bạch truật 60g. Đem sắc ngày 1 thang, dùng liên tục từ 1 – 4 thang.
• Bài thuốc 2: Bạch truật sống (dùng từ 40 – 200g tùy trường hợp). Nếu rêu lưỡi đen sạm, mạch tế nhược, đại tiện khó đi nhưng ra phân mềm thì gia thêm can khương, nhục quế, hậu phác và phụ tử. Trường hợp phân khô gia thêm thăng ma và sinh địa.

11. Bài thuốc trị chứng tim có cảm giác cứng do ăn uống quá độ

• Chuẩn bị: Chỉ thực 7 trái và bạch truật 40g.
• Thực hiện: Đem sắc với 5 thăng nước còn lại khoảng 3 thăng và chia thành 3 lần uống, dùng hết trong ngày.

12. Bài thuốc trị mặt đen, sạm và loang lổ

• Chuẩn bị: Bạch truật.
• Thực hiện: Đem ngâm với giấm và thoa lên mặt hàng ngày.

13. Bài thuốc trị ngứa ngáy, ban chẩn do phong thấp

• Chuẩn bị: Truật.
• Thực hiện: Tán thành bột mịn, ngày dùng 2 lần, mỗi dùng 1 thìa thuốc bột nhỏ uống với rượu.

14. Bài thuốc trị chứng bất tỉnh nhân sự và cấm khẩu do trúng phong

• Chuẩn bị: Rượu 3 thăng và bạch truật 160g.
• Thực hiện: Đem sắc cho đến khi còn 1 thăng, uống thuốc vào sẽ thấy đổ mồ hôi.

15. Bài thuốc trị chứng mồ hôi chảy nhiều và không cầm được

• Chuẩn bị: Truật tán bột.
• Thực hiện: Ngày dùng 2 lần, mỗi lần dùng 1 thìa canh.

16. Bài thuốc trị chứng bồn chồn và bứt rứt ở ngực

• Chuẩn bị: Bạch truật tán bột mịn.
• Thực hiện: Mỗi lần dùng 4g uống với nước.

17. Bài thuốc trị trẻ nhỏ nóng hâm hấp do tỳ hư và phụ nữ da nóng do huyết hư

• Chuẩn bị: Cam thảo 20g, bạch truật, bạch thược và bạch phục linh mỗi vị 40g.
• Thực hiện: Đem các vị tán thành bột mịn, sau đó sắc với vài lát gừng và táo.

18. Bài thuốc trị người đột nhiên chóng mặt, xây xẩm, suy nhược, gầy yếu và ăn uống nhạt miệng

• Chuẩn bị: Bạch truật 1.8kg.
• Thực hiện: Đem giã nát, trộn với rượu làm thành viên to bằng hạt ngô đồng. Ngày dùng 3 lần, mỗi lần dùng 20 viên.
• Lưu ý: Khi dùng bài thuốc này, cần kiêng ăn thanh ngư, mận, đào và cải thìa.

19. Bài thuốc trị chứng bỉ khối

• Chuẩn bị: Chỉ thiệt (sao cám), hoàng bá (sao khử thổ) và bạch truật mỗi vị 40g. Nếu có hàn, gia thêm mộc hương 12g, can khương 20g, có hỏa gia thêm hoàng liên 40g, có khí trệ gia thêm quất bì 40g, có thực tích gia thêm mạch nha và thần khúc mỗi vị 20g.
• Thực hiện: Đem nguyên liệu tán thành bột mịn, sau đó dùng lá sen gói bột thuốc và nấu chín. Sau đó đâm nhỏ cơm nếp, trộn với bột thuốc làm thành viên to bằng hạt ngô đồng. Mỗi lần dùng 50 viên uống cùng với nước sôi.

20. Bài thuốc trị chứng lỵ và tiêu chảy lâu ngày

• Chuẩn bị: Bạch truật loại thượng phẩm 6.4kg.
• Thực hiện: Đem xắt lát và sắc với nước còn lại nửa chín. Chắt lấy nước và sắc khoảng 3 lần. Trộn đều nước sắc lại rồi cô thành cao, mỗi lần dùng 5 – 10ml uống với mật ong.

Lưu Ý khi Sử dụng Bạch Truật để điều trị bệnh

Những người bị âm hư, môi miệng khô, khát nước không nên dùng bạch truật.

Những người bị bệnh hen suyễn, bị mụn nhọt có mủ, bị đau dạ dày, người ốm yếu gầy còm thì không nên dùng vị thuốc này.

Bạch truật khi làm thuốc nên kiêng dùng kết hợp cùng phòng phong, địa du vì có thể gây ra các tác dụng trái chiều khiến cho người bệnh khó chịu mà tác dụng điều trị bệnh không cao.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Bạch Truật cũng như một số tác dụng hay về loại dược liệu này! Hãy xem tiếp phần 2 của bài viết để biết thêm những bài thuốc hiệu dụng từ Bạch Truật nhé

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn , tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam