Trẻ bị lao hạch là gì?
Trẻ bị lao hạch là tình trạng trẻ bị nổi những hạch sưng to, thường là ở vùng cổ. Đây là một thể lao nằm ngoài phổi không lây nhiễm và không gây tử vong. Khi trẻ nhỏ bị nhiễm trùng hoặc dị ứng, hạch sẽ có kích thước lớn. Hạch ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ nhìn chung to hơn hạch của người trưởng thành và có thể nhận biết bằng cách sờ nắn. Tuy không phải là bệnh đem lại hậu quả nghiêm trọng nhưng có thể gây bất tiện cho trẻ. Bố mẹ cũng cần lưu ý khi trẻ có những triệu chứng bệnh đầu tiên, từ đó có hướng điều trị và chăm sóc hợp lý.
Nguyên nhân nổi hạch ở trẻ có thể là do cơ thể phản ứng với nhiều thứ khác nhau. Trong các trường hợp nhiễm trùng như viêm họng, viêm nướu, hạch cũng có thể trở nên to hơn bình thường. Chúng cũng có thể to hơn khi đáp ứng với việc nhiễm virus như viêm hạch bạch huyết. Hạch sưng ở tất cả các thời điểm có thể liên quan đến eczema.
Ở trẻ em, ung thư cũng là nguyên nhân khiến hạch nổi to. Nhưng trường hợp này rất hiếm gặp. Hạch có thể tồn tại trên 1 tháng sau khi hết nhiễm trùng.
Bệnh lao hạch ở trẻ em thường xuất hiện ở vùng cổ. Các hạch viêm thông thường (do tổn thương nướu, miệng, mũi… ) là nơi vi khuẩn lao dễ dàng xâm nhập, khu trú và dẫn đến lao hạch.
Vi khuẩn gây bệnh lao hạch chủ yếu là trực khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis.
Biểu hiện trẻ bị lao hạch
Có 3 giai đoạn khi trẻ bị lao hạch bao gồm:
Giai đoạn 1: Thể viêm hạch thông thường
Không viêm quanh hạch, thường ở vùng dưới hàm hay cạnh cổ có một hay nhiều hạch sưng to. Hạch cứng, ấn không đau, có thể di động dưới da. Có thể hạch chỉ dừng ở giai đoạn này hoặc chuyển sang giai đoạn viêm quanh hạch.
Giai đoạn 2: Thể viêm hạch và viêm quanh hạch
Các hạch sưng to và tụ lại thành một khối, nhiều cục dính sâu vào da do viêm quanh hạch. Ban đầu hạch cứng, ấn không đau, sau mềm và chuyển sáng. Da có thể trở nên loét, rò chảy mủ màu xanh nhạt, không dính, trong mủ có bã đậu. Lỗ dò có bờ tím, bong ra, có thể bội nhiễm gây viêm hạch lan tỏa. Sau khi khối tổ chức hạch đã bị loại trừ hết, lỗ dò khó để lại những sẹo lồi, sùi trắng hoặc những dây chằng xơ.
Trẻ bị lao hạch thường không bị ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều. Tuy nhiên, các trường hợp bội nhiễm có thể kèm theo tổn thương lao phổi, xương.
Giai đoạn 3: Thể khối u
Là viêm hạch lao tiến triển thành phì đại. Thể này ít gặp, khối u thường ở cổ, ít được chú ý, thấy một hay vài hạch nổi to, sau dính thành một khối không đau, di động, sờ chắc và không có viêm quanh hạch. Khối u to dần, có thể bằng quả cam, chiếm gần hết vùng bên cổ. Các hạch khác (dưới hàm, mang tai…) cũng bị phì đại. U có thể ở một bên nhưng có khi cả hai bên làm cho cổ nhìn như bành ra gây mất cân xứng vùng đầu mặt. Viêm lao hạch phì đại rất khó điều trị dứt điểm, gây bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày.
Trẻ bị lao hạch khi nào cần đến bệnh viện?
Hạch là phản ứng của cơ thể khi gặp điều kiện bất lợi hay nhiễm trùng. Trong nhiều trường hợp, các hạch xuất hiện đều là lành tính. Nhưng hãy cho trẻ đến gặp bác sĩ hoặc gọi cho bác sĩ tư vấn nếu xuất hiện sưng hạch kèm theo một trong các biểu hiện sau:
- Hạch có kích thước lớn hơn 2,5 cm, hoặc trên 1,2 cm nhưng tồn tại lâu hơn 1 tháng.
- Viêm hạch cổ trẻ em gây khó thở, ảnh hưởng đến việc nuốt hoặc uống của trẻ.
- Trẻ sốt trên 40°C và không có dấu hiệu giảm sau 2 giờ uống thuốc, hoặc sốt trên 3 ngày và không có dấu hiệu thuyên giảm.
- Da vùng nổi hạch đỏ.
- Hạch phát triển nhanh và to lên sau nhiều giờ.
- Vùng hạch sưng gây đau.
- Trẻ cảm thấy đau họng.
- Hạch có kích thước lớn xuất hiện ở nhiều khu vực.
- Hạch ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 1 tháng xuất hiện hạch.
- Trước đó trẻ không có dấu hiệu hay biểu hiện nào cho thấy sẽ nổi hạch to.
Điều trị cho trẻ bị lao hạch
Khi thấy trẻ có các dấu hiệu bất thường tương tự như trên, hãy cho trẻ đến các trung tâm y tế gần nhất để được xét nghiệm chẩn đoán và lập kế hoạch điều trị.
Hiện nay, có thể chẩn đoán lao hạch ở trẻ em bằng các xét nghiệm như:
- Cấy BK
- Chụp X-quang phổi.
- Làm sinh thiết hạch.
- Xét nghiệm mô tế bào hạch bằng phương pháp chọc hạch
Việc thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán lao hạch ở trẻ em khi có các triệu chứng trên cần được thực hiện nhanh chóng. Điều này rất quan trọng để phục vụ cho việc chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác và tránh để bệnh trầm trọng hơn, gây khó khăn cho việc điều trị.
Điều trị nội khoa
Trẻ bị lao hạch được điều trị nội khoa là chủ yếu. iệc điều trị phải tuân theo những nguyên tắc bắt buộc của điều trị bệnh lao nói chung. Bệnh nhân phải sử dụng phối hợp các thuốc chống lao, ít nhất từ 3 thuốc trở lên. Ở giai đoạn tấn công nên dùng phối hợp từ 3 đến 4 loại thuốc chống lao, giai đoạn duy trì nên dùng 2 loại thuốc chống lao .
Thời gian điều trị lao hạch ở trẻ em (kể cả giai đoạn củng cố) nên kéo dài 9 – 12 tháng vì lao hạch hay tái phát, thời gian điều trị còn tùy thuộc vào sự đáp ứng của bệnh nhân. Nhưng, do đặc điểm tổn thương tại hạch, thuốc ngấm vào hạch khó nên kết quả điều trị thường không nhanh như các thể lao khác. Trong giai đoạn điều trị lao hạch, trẻ em phải được giữ vệ sinh sạch sẽ, chế độ ăn uống đầy đủ và hợp lý.
Điều trị ngoại khoa
Không nên cắt bỏ hạch sớm ở trẻ em vì hạch có vai trò bảo vệ chống sự xâm nhập của trực khuẩn lao.
Khi hạch sưng tấy đỏ, nhuyễn hoá, hoá mủ và có khả năng vỡ, nên tiến hành chích rạch dẫn lưu mủ để tránh sẹo xấu sau này. Trường hợp hạch đã rò mà mủ vẫn chưa ra hết, có thể trích rạch để mở rộng lỗ rò, nạo vét hết mủ và điều trị tại chỗ, kết hợp các thuốc chống lao như trên .
Trường hợp trẻ bị lao hạch với hạch có kích thước quá to, gây chèn ép vào tổ chức xung quanh như mạch máu, thần kinh thì cần được tiến hành mổ bóc hạch. Lưu ý khi tiến hành mổ bóc hạch không được làm tổn thương đến mạch máu và thần kinh.
Khi điều trị, cần chú ý chăm sóc sức khỏe của trẻ, tránh để tình trạng bệnh nặng hơn.
Lời kết
Trẻ bị lao hạch có thể phòng ngừa bằng việc giữ cho cơ thể khỏe mạnh. Bố mẹ cho bé ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và tăng cường các loại vitamin. Chúc cả gia đình luôn khỏe mạnh.
Đừng quên ghé thăm Medplus.vn thường xuyên để cập nhật những kiến thức về sức khỏe dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhé.
Xem thêm các bài viết khác về sức khỏe trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh tại:
- Trẻ bị nóng trong người có sao không? – Những điều phụ huynh cần biết
- Trẻ bị bệnh máu khó đông là gì? – Nguyên nhân và triệu chứng
- Trẻ nói ngọng chữa được không? – Bố mẹ nên làm gì khi con nói ngọng?
Nguồn: Tham khảo