Trẻ nói ngọng là gì?
Trẻ nói ngọng là tình trạng trẻ gặp khó khăn khi phát âm và giao tiếp. Nguyên nhân thường do những thói quen sử dụng lưỡi từ những ngày còn bú mẹ. Một số trường hợp khác do những dị tật trong khu vực khoang miệng. Trẻ nói ngọng nói chuyện rất khó nghe do phần lớn từ ngữ bị phát âm sai. Gần như chỉ có người nhà mới có thể nghe và hiểu trẻ muốn nói gì. Điều này lâu dần khiến trẻ ngại nói và ngày càng hạn chế giao tiếp. Nó không chỉ ngăn cản trẻ bộc lộ suy nghĩ, ý kiến ,mong muốn mà còn khiến trẻ học hành kém hiệu quả. Vậy tật nói ngọng này có chữa được không và chữa ra sao? Mời các bạn xem qua bài viết dưới đây.
Nguyên nhân bẩm sinh
Do cấu tạo đường phát âm bị dị dạng
- Lưỡi ngắn
- Đầy lưỡi
- Tổn thương miệng
Do các bệnh lý bẩm sinh
- Sứt môi
- Hở hàm ếch
- Tật chẻ vòm
Do cấu tạo thính giác khiến trẻ nghe kém, nghe không rõ dẫn đến việc phát âm sai.
Nguyên nhân khác
Khi còn nhỏ, cấu tạo của các bộ phận như lưỡi, lưỡi gà, hàm, môi, răng,… chưa hoàn thiện. Vì vậy khi trẻ tập nói, hầu như sẽ bị nói ngọng, phát âm không rõ ràng, phát âm sai. Những biểu hiện này sẽ dần mất đi khi trẻ lớn lên. Bởi khi này những cơ quan này đã được hoàn thiện hơn.
Ngậm núm vú giả thường xuyên cũng là một nguyên nhân khiến trẻ nói ngọng. Nghe có vẻ vô lý, nhưng nhiều nhà khoa học đã chứng minh, khi cho trẻ ngậm núm vú giả nhiều, liên tục sẽ dẫn đến tình trạng lưỡi bị thè ra ngoài nên theo thói quen, khi phát âm lưỡi trẻ thường đưa ra ngoài khiến âm phát ra bị chệch đi.
Rối loạn hành vi cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến rối loạn âm thanh. Khi chơi xem tivi, điện thoại, chơi game quá nhiều trẻ học ngôn ngữ nhìn nói mà không theo các thông thường là nghe – nói, khiến thính giác không được kích thích gây rối loạn phát âm và hay cáu bẳn.
Thói quen sử dụng ngôn ngữ của người lớn ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành ngôn từ của trẻ nhỏ. Trẻ lúc còn nhỏ như trang giấy trắng người lớn muốn viết muốn vẽ như nào thì trẻ học theo như vậy. Trẻ học nói, học theo ai? Chính là người trong gia đình. Bất cứ ai mà trẻ được tiếp xúc cùng đều là những người thầy dạy nói của trẻ. Nếu những người này phát âm không chuẩn, nói ngọng thì khi bắt chước theo chúng cũng bị sai theo. Điều này có thể thấy khá phổ biến, nhiều nơi bị ngọng theo vùng miền.
Dấu hiệu trẻ nói ngọng
Cử động của môi, miệng, lưỡi, hàm dưới… trở nên khó khăn và chậm hơn trẻ bình thường
Trẻ nói chậm, nói khó, nói vấp và âm thanh phát ra không được rõ ràng, dễ hiểu
Mắc phải các lỗi phát âm sai, các âm tiết cơ bản bị lệch lạc
Khi nói thường kèm với hơi thở ngắn, không đều
Điều trị cho trẻ nói ngọng
Trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 2 – 4 tuổi nói ngọng là hoàn toàn bình thường. Nhưng nếu quá 4 tuổi mà bé vẫn chưa sửa được hiện tượng nói ngọng thì cha mẹ cần xem bé có bất thường gì không. Sau đó tìm hiểu nguyên nhân và tìm cách chữa nói ngọng cho trẻ.
Cách chữa nói ngọng cho trẻ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân. Chính vì vậy quan trọng nhất khi chữa nói ngọng cho trẻ là tìm ra lý do gây ra tình trạng này. Trẻ nghe kém, phát âm có vấn đề hay bất thường ở tai mũi họng, hoặc gia đình có người nói ngọng, do xem TV quá nhiều,…
Thông thường tình trạng này sẽ được cải thiện rõ rệt bằng việc điều trị bằng ngôn ngữ trị liệu. Tuỳ vào tình trạng của trẻ bác sĩ sẽ cho bé tập các bài tập trị liệu ngôn ngữ chuyên sâu khác nhau, phù hợp với bé. Sử dụng phương pháp này sẽ giúp trẻ thay đổi cách cấu âm, cách sử dụng lưỡi, từ đó nói rõ và chuẩn xác hơn.
Những trường hợp nói ngọng do bệnh lý bẩm sinh, cần can thiệp sớm các biện pháp giúp trẻ cải thiện khả năng nói của mình. Nếu không được can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến những hạn chế trong bày tỏ quan điểm, cảm xúc, khiến trẻ có những hành vi không phù hợp như chán nản, dễ nổi nóng, gây hấn, căng thẳng, mất tự tin, ngại giao tiếp.
Các phương pháp cải thiện trẻ nói ngọng tại nhà
- Giữ cho bé một tinh thần thoải mái, không gây căng thẳng, gây áp lực cho bé.
- Từ từ hướng dẫn bé cách đặt lưỡi, lấy hơi, làm mẫu cho bé để bé có thể học theo.
- Chú ý cách phát âm của bản thân cũng như các thành viên khác trong gia đình. Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người nói ngọng.
- Tạo cho trẻ môi trường rộng như ở công viên nơi có đông người. Cho bé tham gia các hoạt động giúp trẻ tăng khả năng giao tiếp với mọi người.
- Khi nói chuyện hay hát cho bé nghe phải dùng từ thật chuẩn và thường xuyên, bé sẽ bắt chước được theo những gì bạn nói, hát.
- Với những từ bé bị nói ngọng, bạn cần ghi nhớ lại và nhắc lại nhiều lần sao cho chuẩn, cho bé nhắc lại lời bạn nói.
- Khi trẻ bị nói ngọng bạn không nên nhại lại câu nói ngọng đó. Điều đó sẽ khiến bé không ý thức được rằng bé đã phát âm sai, đồng thời khiến cho việc nói ngọng của bé nặng hơn.
Lời kết
Trẻ nói ngọng là hiện tượng hết sức bình thường và có thể cải thiện. Quá trình lấy lại phát âm chuẩn cho trẻ cần khá nhiều thời gian. Do đó bố mẹ cần kiên nhẫn trong lúc dạy trẻ tập nói. Chúc cả gia đình luôn khỏe mạnh.
Đừng quên ghé thăm Medplus.vn thường xuyên để cập nhật những kiến thức về sức khỏe dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhé.
Xem thêm các bài viết khác về sức khỏe trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh tại:
- Trẻ bị nổi mụn nước có sao không? – Những điều phụ huynh cần biết
- Trẻ bị viêm nang lông có sao không? – Những điều bố mẹ cần biết
- Trẻ bị tóc bạc sớm có sao không? – Những điều bố mẹ cần biết
- Trẻ bị ngộ độc chì là gì? – Những điều bố mẹ không nên bỏ qua
Nguồn: Tham khảo