Trẻ sinh non và cách chăm sóc cho những tháng đầu

Trẻ như thế nào thì được gọi là sinh non?

Theo quy định những trẻ có cân nặng lúc sinh dưới 2.500g là được coi là trẻ sinh sớm. Từ năm 1960 trở đi, định nghĩa đơn giản như vậy được nhận thấy không thật chính xác. Dễ nhầm lẫn với trẻ nhẹ cân, trẻ sinh dinh dưỡng bào thai. Do đó, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã điều chỉnh định nghĩa. Những trẻ sinh trước tuần thứ 37 (tính từ ngày đầu của kỳ kinh cuối) là trẻ sinh non.

Phân loại trẻ non tháng

• Sinh non muộn: từ 34 tuần đến 36 tuần 6 ngày.
• Sinh non vừa : 32 đến < 34 tuần.
• Sinh rất non : ≤ 32 tuần.
• Sinh cực non: < 28 tuần.

Cách chăm sóc trẻ sinh sớm khi vừa hạ sinh

• Sau khi vừa sinh ra, phải sẵn sàng phương tiện ủ ấm; hỗ trợ hô hấp; thuốc giúp nở phổi; nguồn oxy để sử dụng ngay nếu cần.
• Đồng thời, bé sinh non cần phải được ăn sớm trong vài giờ đầu sau sinh (nếu tình trạng toàn thân cho phép). Tốt nhất là ăn sữa mẹ và lượng sữa được tính toán cẩn thận theo cân nặng; tuổi thai; tuổi sau sinh của trẻ. Có thể cho trẻ tập bú nếu trẻ đã hình thành phản xạ mút hay qua ống thông dạ dày.
• Ở trẻ cực non, cần nuôi dưỡng bằng các loại dịch nuôi năng lượng cao. Phù hợp sự tăng trưởng nhanh, cho trẻ như ở trong tử cung. Qua đường tĩnh mạch kết hợp cho ăn đường miệng tối thiểu sớm. Sau đó chuyển dần nuôi dưỡng qua đường miệng hoàn toàn.
• Chăm sóc cho trẻ luôn phải tôn trọng quy tắc vô trùng, kể cả các vật dụng dành cho trẻ. Duy trì nhiệt độ, độ ẩm lồng ấp, theo đích cần đạt, phụ thuộc cân nặng tuổi thai, tuổi sau sinh của trẻ. Có thể kết hợp biện pháp ủ ấm da kề da với mẹ càng sớm càng tốt.
• Các phương tiện theo dõi trẻ luôn được cài đặt điểm báo động để kịp thời xử trí khi trẻ thở nhanh hay thở chậm; ngưng thở; hạ oxy máu; hạ thân nhiệt; tăng hay giảm tần số tim; huyết áp; tím tái…

Cách chăm sóc trẻ sinh sớm sau khi đưa về nhà

Dinh dưỡng cho trẻ tại nhà

• Sữa mẹ luôn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sơ sinh thiếu tháng, vì sữa mẹ dễ tiêu hóa và hấp thu. Sữa mẹ còn cung cấp đầy đủ các yếu tố về miễn dịch cho trẻ để chống chọi với bệnh nhiễm khuẩn.
• Chia số lần bú cho trẻ sơ sinh làm 8-12 lần/ngày. Nếu trẻ không bú được thì phải đổ thìa hay bằng ống thông dạ dày. Trẻ dưới 32 tuần cần cho ăn bằng ống thông.
• Lượng sữa cần thiết cho trẻ sinh non là:
  • Ngày thứ nhất 60 ml/kg/ngày.
  • Ngày thứ hai 90 ml/kg/ngày.
  • Ngày thứ ba 120 ml/kg/ngày.
  • Ngày thứ tư 150 ml/kg/ngày.
• Trong những ngày đầu, với trẻ sơ sinh trọng lượng dưới 1500g. Lượng ăn ít thì có thể truyền thêm Glucozơ 5-10% 80-100 ml/kg.

Hạn chế cho trẻ bị trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày thực quản là khi trẻ bị nôn ọc nhiều lần trong ngày, đây là hiện tượng bệnh lý cha mẹ cần lưu ý. Trào ngược dạ dày thực quản có thể khiến trẻ sinh non chậm lên cân hoặc không tăng cân; dễ bị viêm phổi tái diễn; quấy khóc vặn mình thường xuyên về đêm.

Nếu trẻ bị trào ngược dạ dày, cha mẹ cần đưa trẻ tới bác sĩ nhi khoa theo dõi và điều trị tích cực.

Vệ sinh trong chăm sóc trẻ

• Cha mẹ và người chăm sóc cần lưu ý, rửa tay sạch với xà phòng diệt khuẩn trước khi chăm sóc trẻ.
• Trẻ sinh non rất dễ bị bệnh vì cơ thể và sức khỏe yếu hơn các trẻ sinh thường khác. Bạn cần đặc biệt chú ý đến sức khỏe của trẻ, tránh cho trẻ bị bệnh.
• Những người bị bệnh đường hô hấp hoặc cảm không tiếp xúc và chăm sóc trẻ, không hút thuốc lá gần trẻ.
• Cần thay quần, áo cho trẻ mỗi ngày, khi quần áo hay khăn tã ướt thì phải thay ngay.
• Tắm cho trẻ mỗi ngày với nước đun sôi để đủ ấm khoảng 37 độ, tránh gió lùa khi đang tắm.

Tiêm chủng phòng bệnh

Mũi tiêm phòng đầu tiên cho trẻ là lao và viêm gan siêu vi B, ở trẻ non tháng có cân nặng > 2.000g sẽ được tiêm phòng ngay khi xuất viện hoặc lúc bắt đầu 2 tháng tuổi. Còn trẻ cân nặng nhỏ hơn 2.000g sẽ được tiêm phòng lúc 2 tháng tuổi.