Bệnh béo phì ở trẻ em là gì?
1. Định nghĩa béo phì và thừa cân
Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa, béo phì và thừa cân là tình trạng tích lũy mỡ quá mức hay không bình thường ở một vùng cơ thể hoặc toàn thân tới mức ảnh hưởng đến sức khỏe. Đánh giá béo phì sớm, đơn giản nhất chính là theo dõi biểu đồ tăng trưởng với chỉ số cân nặng theo chiều cao, chỉ số cơ thể theo tuổi (BMI).
Biểu đồ tăng trưởng: Cân và đo chiều cao cân nặng của trẻ sơ sinh hàng tháng khi trẻ dưới 12 tháng tuổi, mỗi 2 tháng khi trẻ tới 12 – 24 tháng tuổi. Trẻ tăng cân nhanh và cân nặng vượt quá đường cao nhất của biểu đồ sẽ có nguy cơ béo phì.
Cân nặng dựa theo chiều cao hay BMI theo tuổi (các bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng thực hiện, đối với trẻ trên 2 tuổi nên sử dụng chỉ số cân nặng theo chiều cao hay BMI theo tuổi để đánh giá mức độ thừa cân béo phì ở trẻ.
2. Cách tính béo phì ở trẻ theo BMI
Chỉ số khối cơ thể (BMI)= cân nặng (kg)/ chiều cao (m)x chiều cao (m)
Đối với trẻ em dưới 5 tuổi: Thừa cân – cân nặng theo chiều cao lớn hơn 2 độ lệch chuẩn trên trung bình, tiêu chuẩn tăng trưởng trẻ em của WHO. Béo phì – cân nặng theo chiều cao lớn hơn 3 độ lệch chuẩn trên trung bình Tiêu chuẩn tăng trưởng trẻ em của WHO.
Trẻ em từ 5 – 18 tuổi: Thừa cân – BMI theo tuổi lớn hơn 1 độ lệch chuẩn trên trung bình tham chiếu tăng trưởng của WHO. Béo phì – lớn hơn 2 độ lệch chuẩn trên trung bình trên tham chiếu tăng trưởng của WHO.
Những nguyên nhân dẫn đến béo phì ở trẻ em
1. Chế độ ăn uống không lành mạnh
Hầu hết các trường hợp trẻ bị béo phì đều do chế độ ăn uống không khoa học, lành mạnh:
- Một bữa ăn chứa quá nhiều calo
- Ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn chiên xào
- Ăn nhiều thức ăn nhanh: bim bim, khoai tây chiên, pizza…
- Ăn quá nhiều đồ ngọt: bánh, kẹo, bánh ngọt, kem…
- Ăn quá nhiều bữa trong ngày
- Ăn ít rau xanh và hoa quả
2. Lối sống sinh hoạt
Các thành viên trong gia đình sẽ có lối sống, thời gian sinh hoạt, thói quen ăn uống, nghỉ ngơi tương tự nhau. Nếu một thành viên trong gia đình bị béo phì thì các thành viên khác cũng có khả năng mắc bệnh.
3. Ít vận động
Nguyên nhân béo phì ở trẻ em có thể là do trẻ ít vận động, thường ngồi một chỗ xem tivi, nghịch điện thoại, ipad, lười tập thể dục, thể thao. Cộng thêm với một số thói quen thường ăn vặt, uống nước ngọt khiến trẻ nạp quá nhiều năng lượng trong khi không hoạt động tiêu hao năng lượng. Lâu ngày dẫn đến tình trạng béo phì.
Mẹo giúp trẻ giảm tình trạng béo phì mà cha mẹ nên biết
1. Tâm lý liệu pháp
Phải cho trẻ biết những hậu quả của béo phì cũng như khó hoà nhập với các bạn ở trường hoặc bị bạn trêu đùa. Trong 1 số trường hợp béo phì mức độ nặng cần chuyển trẻ đến các nhà tâm lý liệu pháp.
2. Chế độ ăn
Là nguyên tắc cơ bản để hạn chế nguồn cung cấp năng lượng dư thừa của trẻ. Tuy nhiên, trẻ em là cơ thể đang lớn do đó chỉ hạn chế thực phẩm giàu năng lượng như dầu mỡ, đường, bánh kẹo ngọt và cho trẻ ăn hạn chế tinh bột.
Mục tiêu sao cho trong những tháng đầu kiểm soát chế độ ăn trẻ không tăng cân hoặc tăng <0,5kg/ tháng .
3. Thể dục trị liệu
Là biện pháp đơn giản làm giảm lượng mỡ dư thừa trong cơ thể . Nên hướng cho trẻ tìm môn thể thao phù hợp mà trẻ thích mới áp dụng được. Các môn thể thao thường là nhảy dây, bơi lội, chạy hoặc đi bộ nhanh khoảng 60 phút/ ngày.
Ngoài ra, các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm một số nội dung tại: phương pháp chăm sóc trẻ bị béo phì hiệu quả, đúng khoa học tại nhà; bí quyết của cha mẹ nuôi con khỏe, tránh xa bệnh béo phì.
Trẻ thừa cân sẽ có nhiều nguy cơ trở thành người lớn béo phì, hệ lụy trong tương lai khi bé trưởng thành là vô cùng nghiêm trọng. Vì thế, không chỉ cần sự nỗ lực của bé mà bố mẹ hãy trở thành điểm tựa đồng hành cùng bé trong hành trình nỗ lực giảm cân, không chỉ đem lại một cơ thể khỏe mạnh cho con mà hướng tới tương lai sau này cho bé.