Một số trẻ sơ sinh phát triển một vết sưng mềm trên đầu ngay sau khi sinh, được gọi là tụ máu dưới da đầu (u cephalohematoma). Vì một số u cephalohematoma khá dễ nhận thấy nên bạn có thể cảm thấy căng thẳng và khó chịu là điều dễ hiểu.
Dưới đây, Medplus sẽ giúp bạn tìm hiểu nhiều hơn về tụ máu dưới da đầu của trẻ để bạn có thêm nhiều thông tin và có thể chăm bé tốt hơn.
1. Tụ máu dưới da đầu là gì?
Nói một cách đơn giản, tụ máu dưới da đầu là sự tích tụ máu dưới da đầu. Trong quá trình sinh nở, các mạch máu nhỏ băng qua lớp mô mỏng ngay trên xương sọ bị rách, khiến cho máu tụ lại trên đỉnh xương sọ và dưới lớp mô này.
Bởi vì u cephalohematoma là tập hợp máu ở phía trên hộp sọ, không có áp lực lên hoặc chảy máu vào trong hay xung quanh não của em bé vì não nằm dưới xương sọ. Tụ máu dưới da đầu không ảnh hưởng đến não của bé.
Máu chảy ra từ từ và thường mất vài giờ hoặc vài ngày sau khi sinh để hình thành khối máu tụ. Vì khối u hình thành trên đỉnh hộp sọ nên bạn không cần lo lắng về việc chảy máu vào trong hoặc xung quanh não của bé.
Mặc dù hiếm gặp, nhưng tụ máu dưới da đầu là một trong những chấn thương khi sinh phổ biến nhất, xảy ra với khoảng 0,4% –2,5% tổng số ca sinh. Chúng có nhiều khả năng xảy ra ở trẻ sơ sinh nam và trong các ca sinh có can thiệp như kẹp.
Chúng cũng phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh lớn hơn, trẻ có mẹ sinh lần đầu và trẻ sơ sinh có tư thế không tốt trong ống sinh, chẳng hạn như đầu cúi xuống, nhưng quay mặt về phía sau (còn được gọi là trẻ sơ sinh “úp ngược”).
2. Các triệu chứng của tụ máu dưới da đầu
Triệu chứng nổi bật nhất của tụ máu dưới da đầu là có một vết sưng hoặc khối phồng mềm trên đầu của bé. Vết sưng có màu da và không bị bầm tím hoặc ửng đỏ. U cephalohematoma có thể khác nhau về kích thước — một số sẽ dễ thấy đối với hầu hết người xem và một số sẽ ít hơn.
Bạn có thể nhận thấy rằng trung tâm của vết sưng bắt đầu tiêu biến trước các cạnh bên ngoài. Một số phụ huynh nói rằng trong giai đoạn này, vết sưng có vẻ “giống như miệng núi lửa”. Điều này cũng bình thường và là một dấu hiệu khác cho thấy tụ máu dưới da đầu của bé đang trong quá trình tự xử lý.
Bên cạnh khối phồng rõ ràng, đôi khi u cephalohematomas còn có biến chứng, vì chúng có thể gây vàng da cho trẻ sơ sinh. Trong trường hợp hiếm hơn, chúng có thể gây thiếu máu hoặc nhiễm trùng.
3. Nguyên nhân
Các khối u ở trẻ sơ sinh thường xảy ra trong quá trình sinh – mặc dù có thể mất vài giờ hoặc vài ngày để chúng tự xuất hiện sau khi sinh. Bất kỳ loại áp lực mạnh nào lên da đầu của trẻ sơ sinh trong quá trình sinh nở đều có thể khiến các mạch máu trong màng xương của chúng (lớp mô mỏng ngay trên xương sọ) vỡ ra, gây ra tụ máu dưới da đầu.
Các nguyên nhân phổ biến nhất liên quan đến sinh đẻ bao gồm:
- Sử dụng kẹp khi sinh
- Khi sinh có hỗ trợ chân không
- Sinh lâu
- Giai đoạn thứ hai kéo dài của quá trình chuyển dạ
- Macrosomia (trẻ sinh ra với đầu to bất thường, có thể khiến việc sinh ngả âm đạo trở nên khó khăn hơn)
- Tư thế bất lợi trong ống sinh (sinh ngôi mông, sinh “úp ngược”)
- Các cơn co tử cung yếu, kéo dài thời gian chuyển dạ
- Sinh đôi hoặc hơn
4. Chẩn đoán
Thông thường tụ máu dưới da đầu của bé sẽ được chẩn đoán khi xuất viện tại bệnh viện, nhưng đôi khi bác sĩ sẽ chẩn đoán nó vào một ngày sau đó. Tuy nhiên, khối máu tụ nói chung sẽ không kéo dài thời gian nằm viện của bạn. Bạn có thể sẽ được xuất viện với các hướng dẫn để theo dõi bé và thảo luận với bác sĩ.
Khi bác sĩ nghi ngờ khối phồng trên đầu con bạn là tụ máu dưới da đầu, họ có thể hỏi bạn một loạt câu hỏi, bao gồm cả quá trình chuyển dạ và sinh nở của bạn cũng như những biện pháp can thiệp nào đã được sử dụng. Sau đó, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe toàn diện của bé để loại trừ bất kỳ vấn đề y tế nào khác hoặc nguyên nhân gây ra vết sưng.
Thông thường, kiểm tra thể chất là tất cả những gì cần thiết để chẩn đoán u cephalohematoma. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ có thể nghi ngờ nguyên nhân gây ra vết sưng do một vài yếu tố khác không liên quan đến tụ máu dưới da đầu và có thể muốn thực hiện các đánh giá chẩn đoán khác — đặc biệt nếu có các triệu chứng khác bên cạnh vết phồng.
Các triệu chứng thần kinh, hô hấp hoặc tim mạch có thể cần được kiểm tra thêm. Các bài kiểm tra này bao gồm:
- Tia X – quang
- Chụp CT
- Siêu âm
5. Rủi ro và biến chứng
Hầu hết thời gian, tụ máu dưới da đầu chỉ là một vấn đề về ngoại hình. Hầu hết các bậc cha mẹ không thích vẻ ngoài của chúng, nhưng chúng không gây nguy hiểm cho trẻ sơ sinh và có thể tự xử lý.
Chúng không làm tổn thương em bé của bạn – chúng không gây đau đớn về thể chất cho em bé, cũng không gây hại cho não của em bé hoặc bất kỳ bộ phận nào khác trên cơ thể của chúng. Và, chúng không ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của con bạn vì chúng xuất hiện bên ngoài hộp sọ bảo vệ của con bạn. Chúng cũng không gây ra bất kỳ nguy hiểm lâu dài nào về thể chất hoặc sự phát triển.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, u cephalohematoma có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh vàng da sơ sinh ở trẻ sơ sinh.
Vàng da sơ sinh
Nếu tình trạng chảy máu trong khối máu tụ dưới da đầu của bé là đáng kể, con bạn có thể bị vàng da do sự phân hủy các tế bào hồng cầu xảy ra sau khi khối u cephalohematoma phát triển.
Trẻ sơ sinh đặc biệt dễ bị vàng da vì gan của chúng chưa phân hủy bilirubin hiệu quả. Nếu bé bị tụ máu dưới da đầu, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn theo dõi các dấu hiệu vàng da của bé. Đây là những gì cần tìm ở em bé của bạn:
- Màu hơi vàng đối với da
- Màu hơi vàng đến lòng trắng của mắt
- Hôn mê (khó đánh thức)
- Khó cho ăn
- Tiếng khóc the thé
Bạn nên đưa bé đi khám nếu thấy có dấu hiệu vàng da. Bác sĩ có thể sẽ kiểm tra mức độ bilirubin của con bạn. Nếu bé bị vàng da, bé có thể sẽ cần được điều trị kịp thời.
Hầu hết các phương pháp điều trị vàng da là không xâm lấn cơ thể và bao gồm đèn chiếu ánh sáng xanh. Vàng da cần được giải quyết ngay khi có dấu hiệu; nếu không được điều trị, nó có thể gây tổn thương não.
6. Điều trị
Trừ khi có các biến chứng khác như vàng da, hầu hết các bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp tiếp cận đối với bệnh tụ máu dưới da đầu. Tuy nhiên, cần theo dõi tình trạng bệnh.
Bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn theo dõi sự xuất hiện của u cephalohematoma và theo dõi bất kỳ triệu chứng bất thường nào khác ở trẻ. Thông thường, đứa trẻ được khám khi thăm khám sức khỏe cho trẻ – và không cần thăm khám thêm nếu bị tụ máu.
Việc dẫn lưu cephalohematomas không được khuyến khích vì máu đã đông. Thêm vào đó, việc chọc hút sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và hình thành áp xe. Cách tốt nhất để điều trị bệnh cephalohematoma là để nó yên và để cơ thể có thời gian tái hấp thu chất lỏng đã thu thập được.
6.1. Tụ máu dưới da đầu của trẻ có biến mất không?
Có, trong hầu hết các trường hợp, khối máu tụ dưới da đầu có thể tự tiêu biến. Có thể mất từ 2 tuần đến 3 tháng để quá trình này hoàn tất. Việc dẫn lưu hoặc loại bỏ cephalohematomas không được coi là an toàn.
6.2. Tầm nhìn xa hơn về vấn đề này
Cephalohematomas có thể trông đáng lo ngại và bạn có thể tự nhiên cảm thấy lo lắng về ý nghĩ của việc bé bị phát triển một khối u. Nhưng tụ máu dưới da đầu là vấn đề “sâu về da” và không ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của con bạn cũng như không ảnh hưởng đến não bộ của bé.
Vàng da, nếu nó xảy ra, thì có giới hạn thời gian và chỉ là một vấn đề đáng lo ngại trong giai đoạn sơ sinh. Không có biến chứng lâu dài nào được biết đến khi sinh ra với bệnh cephalohematoma, và trong vài tuần hoặc vài tháng, khối máu tụ sẽ bị lãng quên và tự tiêu biến.
Ngay cả khi đã được bác sĩ theo dõi và cho lời khuyên rằng khối máu tụ dưới da đầu của bé là không đáng ngại, nhưng bạn có thể sẽ vẫn còn căng thẳng và lo lắng về sức khỏe của bé có thể bị ảnh hưởng. Điều quan trọng là bạn cần phải luôn giữ bình tĩnh trong nhiều trường hợp để có thể chăm sóc trẻ tốt hơn.
Nguồn tham khảo: What to Know About Babies and Cephalohematomas
Bài viết có liên quan: