Kiểm soát chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng lượng cho các hoạt động hằng ngày, giữ gìn vóc dáng cân đối và đặc biệt là duy trì cơ thể khỏe mạnh. Bạn có thực sự hiểu về các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể? Vitamin D là gì? Chúng đóng vai trò như thế nào đối với cơ thể. Việc dư thừa hay thiếu hụt vitamin D có tác hại như thế nào?
Hãy cùng MedPlus tìm hiểu nhé!
Vitamin D là gì?
Nó còn được gọi là “vitamin ánh nắng”, nó được sản xuất trong da của bạn từ cholesterol khi da bạn tiếp xúc đủ với ánh sáng mặt trời. Đây là một loại vitamin tan trong chất béo trong một nhóm các hợp chất bao gồm vitamin D-1, D-2 và D-3.
Cơ thể bạn sản xuất vitamin D một cách tự nhiên khi tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Bạn cũng có thể lấy nó thông qua một số loại thực phẩm và chất bổ sung để đảm bảo đủ lượng vitamin trong máu.
Vitamin D có một số chức năng quan trọng. Có lẽ quan trọng nhất là điều chỉnh sự hấp thụ canxi và phốt pho , và tạo điều kiện cho chức năng hệ thống miễn dịch bình thường. Nhận đủ lượng chất này rất quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của xương và răng, cũng như cải thiện sức đề kháng chống lại một số bệnh.
Nếu cơ thể bạn không nhận đủ vitamin D, bạn sẽ có nguy cơ phát triển các bất thường về xương như xương mềm hoặc loãng xương.
Tầm quan trọng của vitamin D đối với sức khỏe
1. Vitamin D giúp chống lại một số bệnh
Ngoài các lợi ích chính của nó, nghiên cứu cho thấy rằng nó cũng có thể đóng một vai trò trong:
- Giảm nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng
- Giảm cơ hội phát triển bệnh tim
- Giảm khả năng phát triển bệnh cúm
2. Vitamin D làm giảm trầm cảm
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin D có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng và tránh trầm cảm. Trong một nghiên cứu , các nhà khoa học phát hiện ra rằng những người bị trầm cảm được bổ sung chất này nhận thấy sự cải thiện các triệu chứng của họ. Trong một nghiên cứu khác về những người bị đau cơ xơ hóa, các nhà nghiên cứu nhận thấy thiếu vitamin D phổ biến hơn ở những người cũng đang trải qua lo lắng và trầm cảm.
3. Vitamin D giúp giảm cân
Hãy thử cân nhắc bổ sung vitamin D vào chế độ ăn uống của bạn nếu bạn đang cố gắng giảm cân hoặc ngăn ngừa bệnh tim. Trong một nghiên cứu , những người dùng bổ sung canxi và vitamin D hàng ngày có thể giảm cân nhiều hơn so với những người dùng bổ sung giả dược. Các nhà khoa học cho biết thêm canxi và vitamin D có tác dụng ức chế sự thèm ăn.
Trong một nghiên cứu khác , những người thừa cân dùng bổ sung chất này hàng ngày đã cải thiện các dấu hiệu nguy cơ mắc bệnh tim.
Thiếu hụt vitamin D dẫn đến hậu quả gì?
Trường hợp thiếu vitamin D khá phổ biến, nhưng những nhóm đối tượng sau đây sẽ dễ có nguy cơ thiếu chất này hơn:
- Có làn da tối màu.
- Là người cao tuổi.
- Thừa cân hoặc béo phì.
- Không ăn nhiều cá hoặc sữa.
- Sống xa xích đạo nơi có ít nắng quanh năm.
- Luôn sử dụng kem chống nắng khi đi ra ngoài.
- Thường xuyên ở trong nhà.
Các bác sĩ có thể chẩn đoán thiếu vitamin D bằng cách thực hiện xét nghiệm máu đơn giản. Nếu bạn bị thiếu hụt, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để kiểm tra sức khoẻ của xương.
Dấu hiệu nhận biết khi cơ thể thiếu hụt vitamin D
1. Thường xuyên bị ốm, nhiễm bệnh
Một trong những vai trò quan trọng nhất của vitamin D là giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn mạnh mẽ để bạn có thể chống lại vi-rút và vi khuẩn gây bệnh. Nó tương tác trực tiếp với các tế bào chịu trách nhiệm chống nhiễm trùng. Nếu bạn thường xuyên bị bệnh, đặc biệt là bị cảm lạnh hoặc cúm, hàm lượng chất này thấp có thể là một yếu tố góp phần.
2. Mệt mỏi và cảm thấy mệt mỏi
Cảm thấy mệt mỏi có thể có nhiều nguyên nhân, và thiếu vitamin D có thể là một trong số đó. Các nghiên cứu trường hợp đã chỉ ra rằng lượng máu chất này trong máu rất thấp có thể gây ra mệt mỏi có ảnh hưởng tiêu cực nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Trong một trường hợp, một người phụ nữ phàn nàn về mệt mỏi và đau đầu kinh niên vào ban ngày được phát hiện có nồng độ vitamin D trong máu chỉ 5,9 ng/ ml. Điều này là cực kỳ thấp, vì dưới 20 ng/ ml được coi là thiếu. Khi người phụ nữ bổ sung chất này, mức độ của cô tăng lên 39 ng/ ml và các triệu chứng của cô đã được giải quyết.
3. Đau xương và lưng
Vitamin D giúp duy trì sức khỏe của xương theo một số cách. Nó cải thiện sự hấp thụ canxi của cơ thể bạn . Đau xương và đau lưng dưới có thể là dấu hiệu của lượng chất này không đủ trong máu.
Trong một nghiên cứu có kiểm soát, những người bị thiếu chất trên có khả năng bị đau xương ở chân, xương sườn hoặc khớp cao hơn gần gấp đôi so với những người có lượng máu trong phạm vi bình thường.
4. Trầm cảm
Một tâm trạng chán nản cũng có thể là một dấu hiệu thiếu vitamin D. Trong các nghiên cứu xem xét, các nhà nghiên cứu đã liên kết thiếu chất này với trầm cảm, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Trong một phân tích, 65% các nghiên cứu quan sát đã tìm thấy mối quan hệ giữa mức độ chất này trong máu thấp và trầm cảm. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã phân tích các nghiên cứu lưu ý rằng liều lượng chất này trong các nghiên cứu có kiểm soát thường rất thấp.
Ngoài ra, họ quan sát thấy rằng một số nghiên cứu có thể không kéo dài đủ lâu để thấy được hiệu quả của việc bổ sung lên tâm trạng. Một số nghiên cứu có kiểm soát đã chỉ ra rằng cung cấp chất trên cho những người bị thiếu giúp cải thiện chứng trầm cảm, bao gồm trầm cảm theo mùa xảy ra trong những tháng lạnh hơn.
5. Chữa lành vết thương
Vết thương sau phẫu thuật hoặc chấn thương lâu lành có thể là dấu hiệu cho thấy mức vitamin D của bạn quá thấp. Kết quả từ một nghiên cứu ống nghiệm cho thấy rằng vitamin làm tăng sản xuất các hợp chất rất quan trọng để hình thành làn da mới như là một phần của quá trình chữa lành vết thương. Một nghiên cứu trên những người đã phẫu thuật nha khoa cho thấy một số khía cạnh của sự chữa lành bị tổn hại do thiếu chất này.
6. Giảm mật độ xương
Vitamin D đóng một vai trò quan trọng trong việc hấp thụ canxi và chuyển hóa xương. Nhiều người già được chẩn đoán giảm mật độ xương tin rằng họ cần uống nhiều canxi hơn. Tuy nhiên, họ cũng có thể bị thiếu chất này. Mật độ xương thấp là một dấu hiệu cho thấy xương của bạn đã mất canxi và các khoáng chất khác. Điều này khiến người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ, có nguy cơ gãy xương cao hơn. Trong một nghiên cứu quan sát lớn ở hơn 1.100 phụ nữ trung niên trong thời kỳ mãn kinh hoặc mãn kinh, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa nồng độ chất này thấp và mật độ khoáng xương thấp.
7. Rụng tóc
Rụng tóc thường được cho là do căng thẳng , đó chắc chắn là một nguyên nhân phổ biến. Tuy nhiên, khi rụng tóc nghiêm trọng, nó có thể là kết quả của một bệnh hoặc thiếu chất dinh dưỡng. Rụng tóc ở phụ nữ có liên quan đến mức vitamin D thấp, mặc dù cho đến nay có rất ít nghiên cứu về điều này. Alopecia areata là một bệnh tự miễn được đặc trưng bởi rụng tóc nghiêm trọng từ đầu và các bộ phận khác của cơ thể. Nó liên quan đến bệnh còi xương, một căn bệnh gây ra xương yếu ở trẻ em do thiếu chất này.
Nồng độ chất này thấp có liên quan đến rụng tóc và có thể là yếu tố nguy cơ phát triển bệnh. Một nghiên cứu ở những người bị rụng tóc cho thấy nồng độ chất này trong máu thấp hơn có xu hướng liên quan đến rụng tóc nghiêm trọng hơn. Trong một nghiên cứu trường hợp, ứng dụng tại chỗ của một dạng tổng hợp của vitamin đã được tìm thấy để điều trị rụng tóc thành công ở một cậu bé bị khiếm khuyết về thụ thể chất này.
8. Đau cơ
Các nguyên nhân gây đau cơ thường rất khó xác định. Có một số bằng chứng cho thấy thiếu vitamin D có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây đau cơ ở trẻ em và người lớn. Trong một nghiên cứu, 71% những người bị đau cơ mãn tính được tìm thấy bị thiếu chất này. Một vài nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc bổ sung chất này liều cao có thể làm giảm các loại đau khác nhau ở những người bị thiếu. Một nghiên cứu trên 120 trẻ bị thiếu chất này bị đau cơ ngày càng tăng cho thấy một liều vitamin duy nhất làm giảm điểm đau trung bình khoảng 57%.
Dư thừa vitamin D dẫn đến hậu quả gì?
- Suy thận
- Giảm mật độ xương
- Đau dạ dày, táo bón, tiêu chảy
- Nôn , buồn nôn, ăn kém
- Nồng độ canxi trong máu tăng cao
- Nồng độ trong máu tăng cao
Thực phẩm chứa nhiều vitamin D
- Cá hồi
- Cá trích và cá mòi
- Dầu gan cá tuyết
- Cá ngừ đóng hộp
- Hàu
- Tôm
- Lòng đỏ trứng
- Nấm
- Thực phẩm bổ sung
Bạn cần bao nhiêu vitamin D mỗi ngày?
Đã có một số tranh cãi về lượng cần thiết cho hoạt động khỏe mạnh. Nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng bạn cần nhiều vitamin D hơn từng nghĩ. Nồng độ huyết thanh bình thường dao động từ 50 đến 100 microgam/ deciliter. Tùy thuộc vào mức độ máu của bạn, bạn có thể cần hàm lượng chất dựa theo độ tuổi:
- Trẻ em và thiếu niên: 600 IU
- Người lớn đến 70 tuổi: 600 IU
- Người lớn trên 70 tuổi: 800 IU
- Phụ nữ có thai hoặc cho con bú: 600 IU
Nguồn tham khảo:
- https://www.healthline.com/health/food-nutrition/benefits-vitamin-d
- https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-deficiency-symptoms
- https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-side-effects#1
- https://www.healthline.com/nutrition/9-foods-high-in-vitamin-d
- https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-from-sun#skin-color