Vỡ xương bánh chè là gì?

Xương bánh chè không cần thiết trong việc đi bộ hay co duỗi khớp gối, nhưng nó giúp cơ bắp hoạt động hiệu quả hơn và hấp thụ áp lực giữa phần trên của cơ thể và dưới chân. Đồng thời đây được xem như là tấm chắn cho khớp gối nên thường bị chấn thương. Gãy, vỡ xương bánh chè chiếm khoảng 1% trong tổng số các chấn thương về xương.

Nhiều người lo lắng rằng vỡ xương bánh chè có đi lại được không hay bao lâu hồi phục?Hãy cùng MedPlus tìm hiểu qua những thông tin dưới đây nhé!

Vỡ xương bánh chè là gì?

Xương bánh chè đầu gối là một xương nhỏ hình tam giác nằm trước khớp gối – nối giữa xương đùi với xương chày. Mặt sau xương bánh chè liên quan trực tiếp với khớp gối, do đó một số trường hợp gãy xương bánh chè đầu gối có thể làm ảnh hưởng đến đến gân hay dây chằng khớp gối.

Phân loại vỡ xương bánh chè

Có nhiều loại gãy vỡ xương bánh chè khác nhau, bao gồm:

• Nứt gãy xương bánh chè không di lệch: Các mảnh xương có thể vẫn còn tiếp xúc với nhau hoặc chỉ cách nhau một hoặc hai milimet. Trường hợp này xương thường được cố định trong quá trình lành lại.
• Gãy xương bánh chè di lệch: Các mảnh xương bị kéo giãn về hai phía (di lệch) nên ở giữa xuất hiện khoảng trống.
• Vỡ xương thành nhiều mảnh: Trường hợp này xương có thể bị nứt gãy thành nhiều mảnh nhỏ, nằm sai vị trí (di lệch) hoặc không.
• Gãy xương bánh chè hở: có các mảnh xương đâm xuyên ra ngoài da hoặc có vết thương rách xuyên xuống xương, mất thời gian dài để lành lại. Gãy xương bánh chè kiểu hở đặc biệt nghiêm trọng vì nguy cơ nhiễm trùng cả vết thương và xương cao hơn, cần được điều trị khẩn cấp để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của vỡ xương bánh chè

Một số triệu chứng gãy xương bánh chè đầu gối điển hình bao gồm:

• Đau xung quanh xương bánh chè (mặt trước của đầu gối)
• Bầm tím
• Sưng to ngay cả khi gãy xương bánh chè nhẹ
• Đầu gối không thể uốn cong hay duỗi thẳng
• Chân yếu, không có khả năng chịu lực, thậm chí khó để đứng và đi bộ
• Biến dạng đầu gối, đặc biệt với những trường hợp vỡ xương bánh chè nghiêm trọng
• Xương nhô ra khỏi đầu gối trong trường hợp gãy xương bánh chè hở.

Nguyên nhân của vỡ xương bánh chè là gì?

Vỡ hay gãy xương bánh chè là chấn thương liên quan đến những va đập mạnh vào vùng đầu gối, thường gặp như:

• Té ngã có sự va đập trực tiếp vào đầu gối, đặc biệt là bề mặt cứng như bê tông.
• Người chơi thể thao bị gậy, bóng,… đập trực tiếp vào đầu gối.
• Tai nạn ô tô mà đầu gối va chạm mạnh vào vô lăng hay bảng điều khiển phía trước.
• Bị vũ khí sát thương như bom, đạn,…
• Co gập cẳng đột ngột làm cho gân kéo trên xương bánh chè đầu gối đứt rời.

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán vỡ xương bánh chè?

Sau khi thăm hỏi tiền sử chấn thương, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám đầu gối và xác định các tổn thương có thể cảm nhận được qua sờ nắn trên da. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ tạo lực nhẹ tác động lên phần xương khớp ở đầu gối và kiểm tra khả năng co duỗi khớp gối.

Ngoài ra, chụp X-quang cũng được chỉ định để biết rõ vị trí gãy, mức độ di lệch và tổn thương ở các xương, gân lân cận khác,… trong trường hợp gãy xương bánh chè.

Những phương pháp điều trị vỡ xương bánh chè

Sơ cứu hay điều trị khẩn cấp

Gãy xương bánh chè có thể làm máu chảy nhiều vào khớp. Chăm sóc đặc biệt khi đến bệnh viện có thể bao gồm rút máu và chất lỏng ra khỏi khớp để giảm sưng, đau và cũng giúp cho việc chẩn đoán dễ dàng hơn.

Điều trị không phẫu thuật

Đối với các trường hợp gãy xương bánh chè không di lệch hay không quá nghiêm trọng, điều trị gãy xương có thể bao gồm:

• Bó bột và nẹp để giữ chân cố định giúp vết thương mau lành lại.
• Tùy vào trường hợp mà bác sĩ có thể cho phép người bị chấn thương được vận động, mang đồ vật ở mức độ nào khi đang bó bột hay đeo nẹp. Nhưng đa số đều được khuyến cáo hạn chế đặt trọng lượng lên đầu gối từ 6-8 tuần sau khi bị gãy xương.

Điều trị phẫu thuật

Nếu các mảnh vỡ xương bánh chè nằm sai lệch vị trí (di lệch) thường cần phẫu thuật vì khi di lệch xương sẽ khó liền. Bên cạnh đó, và lực từ cơ đùi cũng có thể kéo lệch thêm các mảnh xương này trong quá trình chữa lành. Tùy vào loại gãy xương mà bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật kết liền xương khác nhau, điển hình như:

• Khi vỡ ngang xương bánh chè, hai phần xương gãy này được cố định với vít, đinh, dây và một dải băng hình số 8. Băng hình số 8 này sẽ giúp ép hai mảnh xương vỡ lại với nhau. Thủ thuật này được sử dụng phù hợp nhất với các trường hợp vỡ xương bánh chè ở phần trung tâm thay vì phần đầu xương (các mảnh vỡ sẽ nhỏ ở đầu xương dễ bị nứt vỡ do băng hình số 8 nén chặt).
• Khi vỡ xương bánh chè có nhiều mảnh nhỏ không thể cố định lại với đinh, vít, bác sĩ có thể tiến hành loại bỏ một số mảnh nhỏ của xương bánh chè rồi khâu phần xương còn lại với gân bánh chè. Nếu xương bánh chè bị vỡ thành nhiều mảnh nhỏ ở trung tâm và các mảnh bị tách rời, bác sĩ sẽ dùng kết hợp dây và vít để cố định nó, đồng thời loại bỏ các mảnh nhỏ không thể tái tạo được.
• Cắt bỏ hoàn toàn xương bánh chè dùng khi vỡ xương bánh chè nghiêm trọng, thành các mảnh rất nhỏ không thể tái tạo phục hồi. Đây là biện pháp cuối cùng để điều trị gãy vỡ xương bánh chè.

Các biện pháp giảm đau

Người bị gãy xương hay sau phẫu thuật gãy xương đều bị đau trong vài ngày cho tới vài tuần. Chườm lạnh, kê cao chân hơn tim, dùng thuốc giảm đau thông dụng (paracetamol, ibuprofen, naproxen) được xem là các phương pháp hữu ích cho việc giảm đau.

Nếu đau đớn dữ dội, bạn có thể đề nghị bác sĩ kê đơn thuốc giảm đau phù hợp. Một số trường hợp có thể được kê đơn thuốc giảm đau mạnh như opioid. Tuy nhiên đây cũng là loại thuốc gây “nghiện” cần tuân thủ theo chỉ định sử dụng của bác sĩ.

Vật lý trị liệu phục hồi chức năng cho người bị gãy xương bánh chè

Sau khi phẫu thuật hay bó bột, đeo nẹp người bị vỡ xương bánh chè cần tập các bài tập phục hồi chức năng để khắc phục tình trạng cứng khớp và yếu cơ đùi do bất động quá lâu. Các bài tập vật lý trị liệu cụ thể bao gồm:

• Các bài tập về phạm vi chuyển động ở đầu gối của bạn.
• Bài tập tăng cường các cơ xung quanh đầu gối của bạn gồm cơ bắp chân, cơ đùi.
• Bài tập giúp làm giảm độ cứng khớp.
• Bài tập chịu trọng lượng, bắt đầu từ việc chạm nhẹ gót chân xuống sàn, sau dần dần dồn nhiều trọng lượng hơn lên chân.

Vỡ xương bánh chè bao lâu hồi phục?

Thời gian hồi phục sau gãy xương bánh chè là bao lâu còn phụ thuộc vào các yếu tố như: mức độ chấn thương, phương pháp điều trị,… Hầu hết các trường hợp là từ 3-6 tháng, nghiêm trọng hơn thì cần thời gian phục hồi dài hơn.

Bạn có thể trở lại làm việc sau 1 tuần với công việc chủ yếu là ngồi; 12 tuần nếu công việc liên quan đến việc phải ngồi xổm, leo cầu thang hay leo núi.

Viêm khớp sau chấn thương

Viêm khớp sau chấn thương khá phổ biến. Ngay cả khi xương bánh chè của bạn đã lành lại, phần sụn này cũng có thể bị tổn thương, dẫn đến đau và cứng khớp dần theo thời gian. Viêm khớp từ nhẹ đến trung bình thường gặp sau khi gãy vỡ xương bánh chè, đặc biệt là tình trạng thoái hóa và mềm đi sụn ở mặt dưới của xương bánh chè. Viêm khớp nặng ít gặp hơn.

Yếu cơ

Một số người sẽ bị yếu cơ tứ đầu đùi sau chấn thương gãy xương ở đầu gối. Một số trường hợp còn bị mất chuyển động co duỗi ở đầu gối. Tuy nhiên vật lý trị liệu có thể giúp bạn phục hồi.

Đau mãn tính

Những người từng bị vỡ xương bánh chè thường bị đau mãn tính ở vùng phía trước đầu gối. Mặc dù chưa xác định rõ nguyên nhân nhưng nhiều nhận định cho rằng tình trạng này gây ra do viêm khớp sau chấn thương, cứng khớp và yếu cơ,… Người bệnh có được cần đến nẹp hay các dụng cụ hỗ trợ đầu gối sau chấn thương.

Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này của chúng tôi. Đừng quên ghé thăm songkhoe.medplus.vn hàng ngày để cập nhật thêm những thông tin mới nhất bạn nhé.

Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nguồn: Ingrown toenail: Overview 

Mời bạn đọc tham khảo thêm các bài viết mới nhất:

• Lấy khóe móng chân bị sưng mủ phải làm sao?
• Bệnh tim bẩm sinh có chữa được không?
• Bạn biết gì về kỹ thuật căng da mặt bằng chỉ?