Ferritin là protein dự trữ sắt, feritin tự do trong huyết thanh phản ánh nồng độ sắt dự trữ. Chúng được dùng làm chỉ số xét nghiệm để đánh giá mức độ dự trữ sắt trong cơ thể. Nếu xét nghiệm ferritin cho thấy mức độ ferritin trong máu thấp hơn bình thường. Điều đó có nghĩa dự trữ sắt của cơ thể bạn thấp. Ngược lại khi kết quả xét nghiệm ferritin cao hơn bình thường thì có khả năng bệnh nhân bị ứ sắt. Nắm vững các mức độ về lượng sắt trong cơ thể dựa trên chỉ số này sẽ giúp bạn kiểm soát hiệu quả đấy. Vì vậy, hãy cùng Medplus tham khảo bài viết dưới đây để có kiến thức tổng quan về chỉ số Ferritin nhé.
1. Chỉ số Ferritin là gì?
Ferritin là một protein nội bào phổ quát lưu trữ sắt và giải phóng nó một cách có kiểm soát. Ở người, nó hoạt động như một bộ đệm chống thiếu sắt và quá tải sắt.
Ferritin được dự trữ trong cơ thể bạn cho đến khi được sử dụng để tạo nhiều tế bào máu. Cơ thể sẽ tạo tín hiệu cho tế bào phóng thích ferritin. Chúng sau đó sẽ được gắn vào một chất khác gọi là transferrin. Transferrin là một protein sẽ gắn kết với ferritin để vận chuyển ferritin đến nơi tế bào máu được thành lập. Hình dung transferrin như một xe taxi vận chuyển sắt.
Nồng độ cao nhất của ferritin điển hình trong tế bào gan và hệ thống miễn dịch (tế bào lưới nội mạc). Mức độ sắt bình thường rất quan trọng cho cơ thể nhưng có đủ số lượng sắt dự trữ cũng rất quan trọng. Nếu cơ thể không có đủ ferritin, lượng sắt dự trữ sẽ suy giảm rất nhanh.
2. Chỉ số Ferritin bình thường cần dự trữ?
Đối với xét nghiệm định lượng Ferritin, một người khỏe mạnh bình thường
- Dao động từ 20 đến 250 ng/ml đối với nam.
- Dao động nữ giới từ 10 đến 120 ng/ml.
Xét nghiệm định lượng ferritin sẽ giúp bác sĩ hiểu lượng sắt cơ thể lưu trữ được bao nhiêu. Nếu xét nghiệm ferritin cho thấy mức độ trong máu thấp hơn bình thường. Điều đó có nghĩa dự trữ sắt của cơ thể thấp. Ngược lại khi kết quả xét nghiệm cao hơn bình thường thì có khả năng bệnh nhân bị ứ sắt.
3. Nguyên nhân gây tăng, giảm nồng độ Ferritin?
3.1. Nồng độ Ferritin tăng cao
Ferritin tăng cao trong các điều kiện. Ví dụ bệnh lý tăng ứ sắt (thừa sắt), do cơ thể hấp thu quá nhiều sắt.
Các trường hợp khác gây tăng sắt: viêm khớp dạng thấp, cường giáp, bệnh Still xuất hiện trên người lớn, tiểu đường type 2, ung thư máu…
Ferritin cũng được xem là chất phản ứng cấp tính. Khi bệnh nhân có các bệnh lý gan hoặc các khí thể ung thư nồng độ này tăng cao.
Một nguyên nhân thường gặp nhất của tăng ferritin là béo phì, viêm, và uống rượu mỗi ngày. Nguyên nhân thường gặp nhất là do di truyền là bệnh lý tăng-ứ sắt.
Bệnh nhân có nồng độ tăng cao, có các chịu chứng khó chịu. Từ đau dạ dày, hồi hộp, đau ngực, mệt không giải thích được, đau khớp, yếu ớt không lý do.
3.2. Nồng độ Ferritin giảm.
Nồng độ giảm cho biết bạn bị thiếu sắt, điều này có thể xảy ra nếu bạn không được cung cấp đủ sắt trong chế độ ăn.
Một điều kiện khác ảnh hưởng đến nồng độ sắt là thiếu máu, nghĩa là bạn không có đủ tế bào hồng cầu cho sắt gắn vào.
Vài nguyên nhân khác nữa như sau:
- Mất máu kinh nguyệt quá nhiều
- Giảm hấp thu sắt do dạ dày
- Xuất huyết nội tạng
Nhận biết về mức độ ferritin thấp hay bình thường giúp bác sĩ nhận xét tốt hơn về nguyên nhân.
Bác sĩ có thể cho xét nghiệm ferritin nếu bạn có các triệu chứng liên quan giảm nồng độ này. Mệt mỏi không giải thích được, chóng mặt, nhức đầu mạn tính, yếu ớt không giải thích được, ù tai, hay cáu gắt, đau chân, khó thở.
4. Các cách cải thiện rối loạn chuyển hóa sắt?
- Để sắt hấp thu được tốt nhất, khi uống viên sắt hoặc ăn các thực phẩm giàu sắt. Bạn nên ăn các thực phẩm giàu vitamin C để giúp tăng cường hấp thu sắt. Các loại trái cây như bưởi, cam, quýt, chuối, xoài…vì vitamin C giúp tăng khả năng hấp thụ sắt cho cơ thể.
- Không nên uống trà, cà phê ngay sau ăn các thực phẩm nhiều sắt vì làm hạn chế quá trình hấp thu sắt.
- Các chế phẩm sắt dạng viên hay dung dịch lỏng. Chúng nên được uống vào lúc đói hoặc uống trong bữa ăn với những người bị đau dạ dày.
- Không dùng sắt cùng các chế phẩm chứa canxi hoặc thức ăn giàu canxi. Vì việc bổ sung đồng thời cả canxi và sắt sẽ làm cản trở hấp thu của cả hai thuốc này và bị đào thải ra ngoài.
5. Kết luận.
Ferritin là một protein nội bào phổ quát lưu trữ sắt và giải phóng nó một cách có kiểm soát. Cơ thể của bạn nhờ vào yếu tố sắt có trong hồng cầu để vận chuyển oxy. Không có đủ sắt, hồng cầu của bạn không thể cung cấp đủ oxy. Kiểm soát cơ thể của bạn có quá nhiều ferritin hoặc thiếu hụt. Chúng sẽ giúp bác sĩ có nhận xét về mức độ sắt toàn bộ. Càng nhiều Ferritin, càng nhiều sắt dự trữ trong cơ thể bạn. Bên cạnh đó, bạn nên duy trì lối sống lành mạnh, thường xuyên luyện tập thể thao. Medplus hi vọng qua bài viết bạn đã có thêm thông tin hữu ích về sức khỏe. Hãy luôn theo dõi và đón đọc những bài viết bổ ích khác được cung cấp từ Medplus bạn nhé.
Bài viết liên quan:
Nguồn tham khảo:
