Bệnh còn ống động mạch là gì?
Bệnh lí tim bẩm sinh là những bệnh lí tim mạch không hiếm gặp nhưng tương đối phức tạp và vẫn còn nhiều gánh nặng và thách thức với y học. Một trong những bệnh lí tim bẩm sinh hay gặp nhất và tương đối đơn giản là còn ống động mạch. Vậy còn ống động mạch là bệnh gì?
Ống động mạch là một cấu trúc bẩm sinh nối thân động mạch phổi và động mạch chủ xuống. Vị trí nối ở cách chỗ xuất phát của động mạch dưới đòn trái 5-10mm. Trong thời kì bào thai, phổi chưa hoạt động. Sức cản phổi cao, máu từ thất phải vào hệ tuần hoàn phổi ít, chủ yếu qua ống động mạch vào động mạch chủ. Ống động mạch sẽ đóng chức năng trong khoảng 10-15 giờ sau khi sinh và đóng về mặt giải phẫu khi trẻ 2-3 tuần tuổi. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc đóng ống động mạch. Nếu ống động mạch không được đóng trong thời kì này sẽ gây ra tật còn ống động mạch.
Các dấu hiệu của bệnh còn ống động mạch
Bệnh còn tồn ống động mạch thường không có triệu chứng sớm, nhưng trong vòng 12 tháng đầu của trẻ có sự gia tăng gánh nặng khi thở và tăng cân chậm. Trẻ trên 12 tháng còn tồn ống động mạch có thể dễ mệt mỏi hơn và thường xuyên viêm phổi.
Khi còn tồn tại ống động mạch chưa được phẫu thuật có thể dẫn tới suy tim sung huyết gia tăng theo độ tuổi.
Ống động mạch là mạch máu lúc còn trong bào thai và sớm đóng lại sau khi sinh. Còn tồn ống động mạch nghĩa là mạch máu không đóng lại và vẫn mở, kết quả là xuất hiện dòng máu bất thường giữa động mạch chủ ngực và động mạch phổi. Còn tồn ống động mạch thường gặp ở trẻ mới sinh gây khó thở kéo dài và khả năng xảy ra cao ở trẻ sinh non. Trẻ sinh non dễ bị thiếu oxy máu hơn và dễ bị tím tái với những hoạt động sinh hoạt bình thường.
Một số khuyến khuyết tim bẩm sinh như là chuyển vị đại động mạch, thì tồn ống động mạch là cần thiết, vì đó là con đường duy nhất để máu giàu oxy có thể trộn với máu thiếu oxy.
Triệu chứng thường gặp:
- Nhịp tim nhanh
- Khó thở nhẹ khi gắng sức
- Ra mồ hôi khi khóc
- Tim to, tim dãn nỡ
- Tăng cung lượng tim
- Tăng huyết áp tâm thu
- Ăn kém, chậm phát triển
- Tím, xanh xao
- Dễ bị viêm phổi
- Biến dạng lồng ngực
Khám bác sĩ sớm khi trẻ có triệu chứng:
- Mệt dễ dàng khi chơi
- Đổ mồ hôi khi bú
- Không tăng cân
- Khó thở khi ăn hoặc khóc
- Thường phải thở nhanh
- Tím, xanh khi khóc
Các phương pháp phòng tránh bệnh còn ống động mạch
Hầu hết không thể ngăn chặn khiếm khuyết còn ống động mạch. Nhưng có thể thực hiện một số khuyến cáo để nhẳm giúp bào thai phát triển khỏe mạnh và giúp hạn chế tối đa sự phát triển của tồn ống động mạch nếu trẻ bị khiếm khuyết bẩm sinh còn ống động mạch.
- Cân nhắc kỹ khi quyết định mang thai. Bỏ thuốc lá, rượu bia, hạn chế các yếu tố nguy cơ trong thời gian mang thai.
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng bất cứ loại thuốc nào. Thảo luận với bác sĩ khi thực hiện bất kỳ kỹ thuật chiếu, chụp nào nghi ngờ ảnh hưởng đến bào thai.
- Có chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung nhiều axit folic, hạn chế chất kích thích như cafeine.
- Tập thể dục hằng ngày, hạn chế tình trạng nhiễm trùng.
- Nếu gia đình, bản thân có tiền sử khiếm khuyết tim bẩm sinh, thảo luận với bác sĩ các vấn đề liên quan trước khi mang thai.
Khuyến cáo nên điều trị thuốc cho trẻ sinh non ngay sau khi sinh để hạn chế sự phát triển của khiếm khuyết còn ống động mạch và giảm nguy cơ biến chứng. Sử dụng thuốc cho trẻ sinh non cũng giúp hạn chế các can thiệp phẫu thuật không cần thiết.
Xem thêm bài viết: 4 Phương pháp điều trị còn ống động mạch hiệu quả
Đừng quên ghé MedPlus.vn mỗi ngày để cập nhật nhiều thông tin tổng hợp nhé!