Cây mù mắt có nhựa mủ độc màu trắng, nếm có vị đắng và cảm giác nóng, nếu để dính vào mắt sẽ gây kích ứng và có thể làm mù mắt, vì vậy mới có tên là Cây mù mắt. Cũng chính vì điều này mà tại Việt Nam rất ít được sử dụng. Tuy nhiên, chúng lại có ích ở một số quốc gia, với công dụng chữa đau răng, rửa vết thương,.. Hãy cùng Medplus tìm hiểu những thông tin thú vị về loại dược liệu này nhé!
A. Thông tin về Cây mù mắt
Tên tiếng Việt: Hoa dài, Cây mù mắt, Lỗ danh
Tên khoa học: Hippobroma longifolia (L.) G. Don
Tên đồng nghĩa: Laurentia longiflora (L.) Paterm.
Họ: Lobeliaceae (Lỗ bình)
1. Đặc điểm về cây
- Cây mù mắt thuộc loại cây thảo, cao 40 – 50cm, có nhựa mủ trắng. Thân phân nhánh nhiều, có lông.
- Lá mọc so le với nhau, hình mũi mác, gốc thuôn, đầu nhọn, mép có răng thưa, mặt trên sẫm, mặt dưới nhạt.
- Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá, màu trắng, đài với 5 răng nhọn, rất hẹp, tràng 5 cánh hàn liền thành ống mảnh dài đến 10cm. Bao phấn dính liền nhau, bao quanh vòi nhụy, bầu hạ.
- Quả nang, hình trứng hoặc hình cầu, có đài tồn tại, hai ngăn chứa nhiều hạt nhỏ.
- Mùa hoa: Tháng 5 – 6.
- Mùa quả: Tháng 7 – 8.
Hình ảnh cây mù mắt
2. Phân bố
- Chi Laurentia Adans chỉ có một loài là cây mù mắt ở Việt Nam. Cây có nguồn gốc ở Trung Mỹ, sau được du nhập sang vùng Địa Trung Hải, châu Phi. Ở Châu Á, cây có ở Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia.
- Cây mọc tự nhiên, phân bố rải rác ở vùng núi cao trên 1300m như Mù Cang Chải (Yên Bái), Yên Minh, Quản Bạ ( Hà Giang ), Bắc Hà ( Lào Cai),..
- Cây cũng thường mọc lẫn trong các trảng cỏ ở đồi, nương rẫy, các bãi hoang hay ven đường đi.
- Cây ra hoa quả nhiều, khi quả già tự mở để hạt phát tán ra xung quanh. Xuất hiện hiện tượng rụng lá và hơi tàn lụi vào mùa đông.
- Cây mù mắt ở Việt Nam có thể xếp vào diện những loài cây hiếm. Trong quá trình điều tra ở các địa phương, thỉnh thoảng mới gặp một vài cá thể. Nên chú ý bảo tồn.
3. Bộ phận dùng
Toàn cây được sử dụng, thu hái vào lúc cây có quả gần chín. Sau đó đem thái nhỏ, phơi hoặc sấy khô. Tuy nhiên, cây có độc, nên đặc biệt chú ý tránh nhầm lẫn.
4. Thành phần hóa học
Cây mù mắt chứa nhựa mủ rất đắng gây kích ứng mắt. Cũng vì có chất đó mà người ta đã chiết được một loại chất độc kết tính từ cây là alcaloid isotomin tương tự như lobelin.
5. Tác dụng dược lý
- Theo tài liệu nước ngoài ghi nhận, cây hoa dài có độc, dùng bằng đường uống có tác dụng gây tẩy xổ mạnh, có thể dẫn đến tử vong.
- Dịch nhựa của cây qua tiếp xúc gây viêm và bỏng ở môi và mắt, có thể dẫn đến mù mắt.
- Chất isotomin tiêm tĩnh mạch, kích thích hô hấp, làm tăng biên độ và tần số hô hấp, đồng thời làm tăng huyết áp và giải phóng adrenalin.
- Dùng với liều cao, sau hiện tượng tăng huyết áp sẽ là một giai đoạn hạ huyết áp.
- Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng làm liệt cơ vân.
B. Công dụng
Cây hoa dài rất ít được sử dụng ở Việt Nam, nhưng có thể nghiên cứu để chiết isotomin làm thuốc kích thích hô hấp dùng trong những trường hợp khó thở, hen suyễn.
Tuy vậy, y học dân gian ở một số nước có dùng cây Mù mắt để làm thuốc, như dùng lá chữa đau răng, đau miệng (Indonesia), nước sắc lá để rửa vết thương hoặc giã lá tươi để đắp các vết thương (Dôminica), trị bệnh hoa liễu, hen suyễn, viêm khí quản, động kinh.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo thêm một số bài viết khác có liên quan dưới đây:
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Cây mù mắt cũng như một số công dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý:
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
- Người bệnh không tự ý áp dụng
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Nguồn tham khảo
Tracuuduoclieu.vn và các nguồn uy tín khác.