Đột quỵ là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất hiện nay khi tỷ lệ tử vong cực kỳ cao nếu không cứu chữa kịp thời. Đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất là lứa tuổi trung niên và người già. Đột quỵ là một hội chứng lâm sàng đặc trưng bởi sự mất cấp tính các chức năng của não, có thể tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được điều trị kịp thời. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc có những kết quả tích cực. Vậy liệu pháp tế bào gốc cho điều trị đột quỵ có thật sự hiệu quả không? Hãy cùng Medplus tìm hiểu qua bài viết này nhé.
1. Đột quỵ là gì?
1.1. Đột quỵ là gì?
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là bệnh lý tổn thương một phần não. Nó có thể khiến một người đang khỏe mạnh bỗng dưng gục xuống, hôn mê, liệt nửa người, thậm chí dẫn đến tử vong hoặc sống với các di chứng nặng nề.
Theo thống kê, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong thứ ba (sau tim mạch và ung thư) và là nguyên nhân gây tàn phế hàng đầu. Ở Việt Nam, tỷ lệ người mắc đột quỵ đang tăng cao một cách báo động. Theo đó, mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200.000 trường hợp đột quỵ não mới. Còn ở Mỹ, đột quỵ là nguyên nhân của khoảng 1 trong 19 trường hợp tử vong hàng đầu. Điều trị đột quỵ là một điều hết sức cần thiết và cấp bách.
1.2. Nguyên nhân dẫn đến đột quỵ
Lối sống
- Thừa cân hay béo phì;
- Lười vận động;
- Uống rượu nhiều;
- Dùng thuốc bị cấm như cocaine và metamphetamines.
Tiền sử bệnh
- Hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động;
- Tăng cholesterol;
- Tiểu đường;
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ (một rối loạn giấc ngủ trong đó nồng độ oxy giảm từng đợt trong suốt đêm ngủ);
- Bệnh tim mạch (bao gồm suy tim, rung tâm nhĩ, khiếm khuyết tim, nhiễm trùng tim hoặc loạn nhịp…);
- Tăng huyết áp – nguy cơ đột quỵ bắt đầu tăng khi chỉ số huyết áp cao hơn 120/80 mm Hg.
Các yếu tố khác
- Tiền căn cá nhân hoặc gia đình bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc thiếu máu não;
- Độ tuổi: từ 55 tuổi trở lên;
- Giới tính: nam có nguy cơ đột quỵ cao hơn nữ.
1.3. Dấu hiệu
Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất rất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần. Có thể kể đến những dấu hiệu như:
- Tê đột ngột ở bất kỳ khu vực nào của cơ thể;
- Yếu ở một bên của cơ thể;
- Một bên mặt rũ xuống;
- Thay đổi thị lực, đặc biệt là chỉ ảnh hưởng một bên mắt;
- Chóng mặt hoặc mất phối hợp;
- Đi lại khó khan;
- Lú lẫn;
- Đau đầu đột ngột, dữ dội mà không rõ nguyên nhân;
- Cơ thể mệt mỏi;
- Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể;
- Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường;
- Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động;
- Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn…
2. Điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc có hiệu quả không?
2.1. Liệu pháp tế bào gốc trong điều trị đột quỵ
Tế bào gốc được chứng minh có hiệu quả với bệnh nhân đột quỵ nhờ khả năng chống viêm và điều hòa miễn dịch. Điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc có thể giúp bệnh nhân phục hồi sức khỏe nhanh chóng nếu được thực hiện sớm.
Tế bào gốc có tác dụng tái tạo và chống viêm một cách tự nhiên. Nó sẽ tìm kiếm các mô bị tổn thương trong cơ thể và sửa chữa thay thế các mô đó. Trường Y Đại học Stanford đã sử dụng tế bào gốc để thử nghiệm lâm sàng trong việc chữa bệnh cho các nạn nhân đột quỵ ở các độ tuổi khác nhau. Thử nghiệm bao gồm 18 cá nhân, độ tuổi trung bình là 61 và sử dụng liệu pháp cấy ghép tế bào gốc trực tiếp vào não.
Các tế bào gốc trong nghiên cứu có nguồn gốc từ tủy xương. Trong vòng vài tháng, tất cả những người tham gia đều có dấu hiệu cải thiện chức năng vận động. Thử nghiệm này đã đạt được những bước tiến to lớn trong việc chứng minh rằng tế bào gốc có thể điều trị hiệu quả các triệu chứng đột quỵ sau nhiều năm (kể từ lúc chẩn đoán bệnh) và ở mọi lứa tuổi.
2.2. Điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc có hiệu quả không?
Quy trình điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc là an toàn và có những kết quả tích cực. Kết quả điều trị chứng minh tế bào gốc có khả năng kích hoạt các tế bào xung quanh mô não bị tổn thương để xúc tác quá trình chữa lành nhanh chóng và cải thiện chức năng não tốt hơn. Điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc giúp cải thiện độ dẻo dai của khớp và tăng sự nhanh nhẹn cho các ngón tay. Sức mạnh cơ bắp và khả năng kiểm soát các chi cũng được cải thiện.
Một số lượng lớn các báo cáo khoa học chỉ ra rằng tế bào gốc trưởng thành có khả năng kích thích thế hệ tế bào thần kinh mới, tế bào biểu bì và tế bào hình sao và phát huy lợi ích điều trị cho bệnh nhân đột quỵ.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các tế bào gốc, đặc biệt là tế bào gốc máu rốn, có những đặc tính sau:
- Tăng biểu hiện của một số chemokine trong vùng não thiếu máu cục bộ (các phân tử protein nhỏ này thúc đẩy quá trình phục hồi mô);
- Kích thích hình thành các tế bào thần kinh mới hoạt động bình thường;
- Kích thích sự phát triển của các mạch mới trong khu vực mô thiếu máu cục bộ;
- Điều chỉnh phản ứng miễn dịch đối với mô bị tổn thương ở cả ngoại vi và cục bộ;
- Làm suy yếu chứng thiếu máu cục bộ mô cục bộ, giúp cải thiện kết quả lâm sàng…
Ngoài ra, tế bào gốc còn có khả năng trẻ hóa toàn bộ cơ thể, giúp làm cho tất cả các cơ quan khỏe mạnh hơn.
Nguồn: STEM CELL TREATMENT FOR STROKE RECOVERY
2.3. Những rủi ro và tác dụng phụ
Quy trình điều trị đột qụy bằng tế bào gốc rất nhanh chóng và đơn giản. Nó không yêu cầu gây mê toàn thân. Trong hầu hết các trường hợp không có bất kỳ tác dụng phụ nào. Đôi khi, cơ thể sẽ có thể có sự gia tăng nhiệt độ trong thời gian ngắn như một phản ứng riêng của cơ thể, nhưng số trường hợp xảy ra không quá 2%. Hơn nữa, gia tăng nhiệt độ cơ thể hoàn toàn không kéo theo những hậu quả tiêu cực cho sức khỏe bệnh nhân.
Liệu pháp tế bào gốc không gây ra bất kỳ phản ứng dị ứng và miễn dịch nào. Điều này có thể giải thích vì tế bào gốc trung mô (MMSCs) có khả năng miễn dịch đặc biệt.
2.4. Lưu ý
Hiệu quả của liệu pháp tế bào gốc cho bệnh đột quỵ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tình trạng sức khỏe, thời gian mắc bệnh, tuổi bệnh nhân, cơ địa di truyền, lối sống,… Ngoài ra, liệu pháp tế bào hoạt động hiệu quả hơn khi kết hợp với các phương pháp trị liệu khác giúp kích hoạt quá trình sửa chữa mô.
3. Kết luận
Điều trị đột quỵ bằng tế bào gốc có những kết quả tích cực đáng tự hào. Các nhà nghiên cứu cho hay, đột quỵ có thể chữa khỏi bằng tế bào gốc nếu phát hiện và điều trị kịp thời. Liệu pháp tế bào gốc trong điều trị đột quỵ nó riêng và các bệnh lý khác nói chung, hứa hẹn sẽ mang lại những kết quả tốt nhất như chúng ta mong đợi.
Nguồn thông tin tham khảo: