Tổng quát
Tiểu máu là một vấn đề đáng báo động. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân là vô hại, nhưng tiểu máu có thể chỉ ra một rối loạn nghiêm trọng.
Máu mà bạn có thể nhìn thấy được gọi là tiểu máu đại thể. Máu mà bạn chỉ nhìn thấy được ở dưới kính hiển vi là tiểu máu vi thể. Tiểu máu vi thể được tìm thấy khi bác sĩ xét nghiệm nước tiểu của bạn. Dù bằng cách nào, điều quan trọng là phải xác định lý do tiểu máu.
Cách chữa trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra.
Các triệu chứng
Tiểu máu tạo ra nước tiểu màu hồng, đỏ hoặc màu cola do sự hiện diện của các tế bào hồng cầu. Máu tạo ra nước tiểu màu đỏ và tiểu máu thường không gây đau đớn. Tiểu máu thường xảy ra mà không có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khác.
Khi nào đến gặp bác sĩ
Hẹn khám bác sĩ bất cứ lúc nào bạn nhận thấy có máu trong nước tiểu.
Một số loại thuốc như thuốc nhuận tràng Ex-lax và một số loại thực phẩm bao gồm củ cải đường, đại hoàng và quả mọng có thể khiến nước tiểu của bạn chuyển sang màu đỏ. Thay đổi màu sắc nước tiểu do thuốc, thức ăn hoặc tập thể dục có thể biến mất trong vài ngày.
Nước tiểu có máu trông khác nước tiểu bình thường, nhưng bạn có thể không phân biệt được. Tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ bất cứ khi nào bạn thấy nước tiểu có màu đỏ.
Nguyên nhân
Khi tiểu máu, thận hoặc các bộ phận khác của đường tiết niệu cho phép các tế bào máu rò rỉ vào nước tiểu. Nhiều vấn đề khác nhau có thể gây ra rò rỉ này, bao gồm:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu. Nhiễm trùng này xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua niệu đạo và nhân lên trong bàng quang. Các triệu chứng có thể bao gồm cảm giác muốn đi tiểu dai dẳng, đau và rát khi đi tiểu, và nước tiểu có mùi tanh nồng.
Đối với một số người, đặc biệt là người lớn tuổi, dấu hiệu bệnh duy nhất có thể là tiểu ra máu.
- Nhiễm trùng thận (viêm bể thận). Nó có thể xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào thận từ dòng máu hoặc di chuyển từ niệu quản đến thận của bạn. Các dấu hiệu và triệu chứng thường tương tự như nhiễm trùng bàng quang, mặc dù nhiễm trùng thận có nhiều khả năng gây sốt và đau hạ sườn.
- Sỏi bàng quang hoặc sỏi thận. Các khoáng chất trong nước tiểu cô đặc đôi khi hình thành các tinh thể trên thành thận hoặc bàng quang. Theo thời gian, các tinh thể có thể trở thành những viên đá nhỏ và cứng.
Nhìn chung, sỏi không gây đau đớn, vì vậy bạn có thể sẽ không biết mình mắc phải trừ khi chúng gây tắc nghẽn. Sỏi bàng quang hoặc thận cũng có thể gây chảy máu đại thể và vi thể.
- Phì đại tuyến tiền liệt. Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang và bao quanh phần trên cùng của niệu đạo thường to ra khi nam giới đến tuổi trung niên. Sau đó, nó sẽ nén niệu đạo, ngăn chặn một phần dòng chảy của nước tiểu. Các dấu hiệu và triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt (tăng sản lành tính tuyến tiền liệt, hoặc BPH) bao gồm khó đi tiểu, nhu cầu đi tiểu khẩn cấp hoặc dai dẳng và có thể nhìn thấy có máu nhỏ trong nước tiểu. Nhiễm trùng tuyến tiền liệt (viêm tuyến tiền liệt) có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng giống nhau.
- Bệnh thận. Tiểu ra máu vi thể là một triệu chứng phổ biến của viêm cầu thận, tình trạng viêm nhiễm hệ thống lọc của thận. Nhiễm vi-rút hoặc liên cầu khuẩn, bệnh mạch máu (viêm mạch) và các vấn đề miễn dịch như bệnh thận IgA, ảnh hưởng đến các mao mạch nhỏ lọc máu trong thận (cầu thận), có thể gây ra viêm cầu thận.
- Ung thư. Đi tiểu ra máu có thể là dấu hiệu của ung thư thận, bàng quang hoặc tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, bạn có thể không có các dấu hiệu hoặc triệu chứng trong giai đoạn đầu ung thư, khi những bệnh ung thư này dễ điều trị hơn.
- Rối loạn di truyền. Thiếu máu hồng cầu hình liềm – một khiếm khuyết di truyền của hemoglobin trong tế bào hồng cầu – gây ra máu trong nước tiểu, cả tiểu máu nhìn thấy được và tiểu máu vi thể. Hội chứng Alport cũng vậy, ảnh hưởng đến màng lọc ở cầu thận.
- Tổn thương thận. Một chấn thương đối với thận của bạn do tai nạn hoặc do tiếp xúc với các môn thể thao có thể khiến bạn có thể nhìn thấy máu trong nước tiểu.
- Thuốc men. Thuốc chống ung thư cyclophosphamide và penicillin có thể gây tiểu ra máu. Đôi khi bạn có thể nhìn thấy máu trong nước tiểu nếu bạn dùng thuốc chống đông máu, chẳng hạn như aspirin và heparin làm loãng máu, và nó cũng có thể gây chảy máu bàng quang.
Chẩn đoán
Các xét nghiệm và kiểm tra sau đây đóng một vai trò quan trọng trong việc tìm ra nguyên nhân gây tiểu ra máu:
- Khám sức khỏe.
- Xét nghiệm nước tiểu. Ngay cả khi tình trạng chảy máu của bạn được phát hiện qua xét nghiệm nước tiểu (phân tích nước tiểu), bạn có khả năng phải làm một xét nghiệm khác để xem liệu nước tiểu của bạn có còn chứa các tế bào hồng cầu hay không. Phân tích nước tiểu cũng có thể kiểm tra nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc sự hiện diện của các khoáng chất gây sỏi thận.
- Các xét nghiệm hình ảnh. Thông thường, xét nghiệm hình ảnh được yêu cầu để tìm nguyên nhân của tiểu máu. Bác sĩ có thể đề nghị chụp CT hoặc MRI hoặc siêu âm.
- Soi bàng quang. Bác sĩ luồn một ống hẹp có gắn một camera nhỏ để kiểm tra bàng quang và niệu đạo, tìm các dấu hiệu bệnh.
Đôi khi, không thể tìm ra nguyên nhân gây tiểu ra máu. Trong trường hợp đó, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra theo dõi thường xuyên, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ ung thư bàng quang như hút thuốc, tiếp xúc với chất độc môi trường hoặc tiền sử xạ trị.
Điều trị
Tùy thuộc vào tình trạng gây tiểu máu của bạn, điều trị có thể bao gồm dùng thuốc kháng sinh để làm sạch nhiễm trùng đường tiết niệu, dùng thuốc theo toa để thu nhỏ tuyến tiền liệt phì đại hoặc điều trị bằng sóng xung kích để phá vỡ sỏi thận, sỏi bàng quang. Trong một số trường hợp, không cần điều trị.
Hãy nhớ tái khám với bác sĩ sau khi điều trị để đảm bảo không còn máu trong nước tiểu.
Như vậy, qua những thông tin Medplus đã tổng hợp, hy vọng rằng sẽ giúp bạn có thêm những thông tin bổ ích về tiểu máu. Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này của chúng tôi.
Nguồn: Blood in urine (hematuria)
Mời bạn đọc tham khảo thêm các bài viết mới nhất: