Trầm cảm ở trẻ em: Dấu hiệu và cách điều trị

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) , nhiều người liên hệ chứng trầm cảm với tuổi trưởng thành, nhưng ước tính có khoảng 3,2% trẻ em từ 3-17 tuổi mắc chứng bệnh này. Rachelle Theise, trợ lý giáo sư lâm sàng và nhà tâm lý học trẻ em tại Trung tâm Nghiên cứu Trẻ em NYU, cho biết: “Chúng tôi nghĩ rằng thật dễ dàng để trở thành một đứa trẻ, nhưng cuộc sống đối với một đứa trẻ có thể đầy thử thách và đau đớn.”

Vì vậy, làm thế nào để bạn biết nếu con bạn bị trầm cảm hoặc chỉ đang có chút buồn? Sử dụng hướng dẫn của chúng tôi để giúp chẩn đoán, đánh giá và điều trị chứng trầm cảm ở trẻ em.

Các yếu tố nguy cơ gây trầm cảm ở trẻ em

Bất kỳ đứa trẻ nào cũng có thể bị trầm cảm, nhưng một số trẻ có thể có nguy cơ cao hơn. Ví dụ, tình trạng này có xu hướng xuất hiện nhiều hơn ở những trẻ cảm thấy “khác biệt” vì ngoại hình hoặc sở thích của mình, cũng như những trẻ mắc chứng rối loạn học tập hoặc thất bại trong học tập. Trầm cảm ở trẻ em cũng phổ biến hơn ở trẻ em gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thời gian nằm viện kéo dài hoặc các vấn đề gia đình như ly hôn, bạo lực gia đình hoặc lạm dụng chất kích thích.

Di truyền cũng đóng một vai trò quan trọng. Tiến sĩ Jephtha Tausig-Edwards, nhà tâm lý học lâm sàng cho biết: “Trẻ em có họ hàng bị trầm cảm có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn gấp 2 đến 4 lần so với trẻ em không có người thân ruột thịt bị trầm cảm”.

Trầm cảm thường không có một nguyên nhân trực tiếp và nó là kết quả của các yếu tố khác nhau. Tiến sĩ Tausig-Edwards nói: “Tìm kiếm một lý do hoặc đổ lỗi không giúp ích và có thể phản tác dụng trong quá trình điều trị. Rất thường xuyên, trẻ em trở nên trầm cảm vì những sự kiện căng thẳng trong cuộc sống, chẳng hạn như bệnh nặng hoặc sự ra đi của người thân, bạn bè đồng trang lứa hoặc thú cưng yêu quý, đặc biệt nếu những việc này xảy ra trong một khoảng thời gian tương đối ngắn.”

Trẻ em cũng có thể trở nên trầm cảm nếu chúng không cảm thấy thành công trong học tập ở trường, hoặc nếu có xung đột trong nhà (cha mẹ cãi nhau, cha mẹ chuẩn bị ly hôn).

Tiến sĩ Tausig-Edwards nói: “Không phải tất cả trẻ em sẽ phản ứng với những sự kiện này bằng cách trở nên trầm cảm, nhưng điều quan trọng là phải tìm kiếm các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh trầm cảm ở trẻ em nếu chúng phát triển”. “Bệnh trầm cảm có thể điều trị được và trong hầu hết các trường hợp, nó sẽ thuyên giảm trong vòng ba tháng đến một năm kể từ khi các triệu chứng của họ bắt đầu.”

Dấu hiệu chứng trầm cảm ở trẻ em

Tiến sĩ Theise nói: “Điều quan trọng là phải biết các dấu hiệu trầm cảm ở trẻ em để cha mẹ có thể hiểu chính xác tình trạng đau khổ của con mình. Bởi vì không có bài kiểm tra trầm cảm nào cho trẻ em, cha mẹ cần dựa vào bản năng bản năng của mình.

Bất kỳ thay đổi nào về tâm trạng hoặc hành vi (ngủ nhiều hơn, thói quen ăn uống khác, khó tập trung), buồn bã tăng lên hoặc cáu kỉnh, đặc biệt là khi nó kéo dài gần như cả ngày suốt một hoặc hai tuần. Bạn cũng có thể nhận thấy con mình từ bỏ hoặc có vẻ không quan tâm đến những thứ mà chúng từng yêu thích, như chơi thể thoai hoặc đi chơi với những đứa trẻ trong khu phố.

Một số trẻ lớn hơn có thể viết những câu chuyện, bài thơ hoặc vẽ những bức tranh giúp hiểu được tâm trạng của chúng. Stacey Brown, một cố vấn sức khỏe tâm thần được cấp phép ở Fort Myers, Florida, và là giáo sư về Dịch vụ Nhân sinh tại Edison State College, cho biết: “Nếu con bạn đang bày tỏ cảm xúc của mình, đó là phương pháp điều trị và cần được khuyến khích. Nhưng nếu phụ huynh lo lắng về những gì được viết hoặc vẽ, hãy tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp.”

Cha mẹ cũng nên để ý những triệu chứng trầm cảm ở trẻ em dưới đây:

• Khó ngủ hoặc bồn chồn
• Khó tập trung
• Năng lượng thấp
• Thường xuyên phàn nàn về các bệnh thể chất như đau đầu và đau bụng
• Buồn chán dai dẳng
• Giảm tần suất đi chơi với với bạn bè và các hoạt động yêu thích
• Thay đổi điểm số, gặp rắc rối ở trường hoặc từ chối đi học
• Thay đổi thói quen ăn uống hoặc giấc ngủ
• Giận dữ, cáu kỉnh, buồn bã, khóc lóc hoặc thay đổi tâm trạng
• Cảm giác vô dụng, lòng tự trọng thấp
• Nói về cái chết hoặc tự tử
• Nỗ lực chạy trốn khỏi nhà

Cách xử lý chứng trầm cảm ở trẻ em

Nếu bạn lo lắng rằng con bạn có thể bị trầm cảm, hãy tiếp cận trẻ một cách nhẹ nhàng. Tìm thời điểm mà bạn có thể nói chuyện mà bạn có thể nói chuyện với trẻ một mình. Bám sát vào những câu hỏi mở như, “Cha/mẹ nhận thấy gần đây bạn không còn hứng thú với việc chơi thể thao nữa. Chuyện gì đang xảy ra vậy?” hoặc “Con cảm thấy thế nào khi ở trường?”

Con bạn có thể trả lời, “Con không còn thích quần vợt nữa. Con muốn thử đá bóng.” Nhưng nếu họ nói điều gì đó như, “Con không biết tại sao con không thích chơi thể thao vào bây giờ. Con cảm thấy buồn”, hãy trấn an trẻ rằng bạn luôn sẵn sàng để trò chuyện.

Bạn cũng có thể hỏi xem chúng có muốn nói chuyện với bác sĩ về cảm xúc đó hay không và nói với chúng rằng bạn có thể tìm thấy một người tốt. Theo dõi tình trạng của trẻ và tiếp tục nói, “Cha/mẹ muốn biết cảm xúc của con. Cha/mẹ có thể giúp được gì?”

Mặc dù vậy, nếu hành vi hoặc tâm trạng của trẻ đang hạn chế cuộc sống hoặc ảnh hưởng, đến các hoạt động gia đình, nếu trẻ không thể thể hiện niềm hạnh phúc hoặc vui vẻ bình thường, không còn đi chơi với bạn bè, khó ngủ hoặc nói rằng trẻ muốn nói chuyện với ai đó, đã đến lúc tìm kiếm sự giúp đỡ, Brown nói.

Cách điều trị chứng trầm cảm ở trẻ em 

Nếu bạn lo lắng về chứng trầm cảm ở thời thơ ấu, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ nhi khoa, bác sĩ tâm thần hoặc nhà tâm lý học chuyên về sức khỏe tâm thần của trẻ em. Có hai hình thức điều trị chính cho bệnh trầm cảm ở trẻ em: liệu pháp tâm lý và dược lý. Một số chuyên gia có thể đề nghị kết hợp cả hai phương pháp điều trị.

Trị liệu tâm lý: Còn được gọi là liệu pháp trò chuyện, liệu pháp tâm lý dựa vào một nhà tâm lý học (hoặc bác sĩ tâm thần hoặc nhân viên xã hội) để giúp con bạn vượt qua những cảm giác tiêu cực. Một ví dụ phổ biến là liệu pháp hành vi nhận thức (CBT).

Dược lý: Các bác sĩ sẽ điều trị các triệu chứng của con bạn bằng thuốc chống trầm cảm. Giống như tất cả các loại thuốc khác, thuốc chống trầm cảm có thể có tác dụng phụ, vì vậy cha mẹ nên thận trọng đặt câu hỏi về lợi ích và nguy cơ tiềm ẩn nếu phương pháp này được bác sĩ của con bạn khuyến nghị.