Bệnh xơ cứng bì là tình trạng bệnh lí khá hiếm gặp, nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh xơ cứng bì là gì? cách điều trị như thế nào? Cùng Medplus tìm hiểu qua bài viết bên dưới đây nhé.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các loại bệnh khác:
1. Bệnh xơ cứng bì là gì?
Bệnh xơ cứng bì là nhóm các bệnh hiếm gặp gây ra xơ cứng da và các mô kết nối. Triệu chứng của xơ cứng bì phần lớn thường dễ thấy trên da, nhưng cũng có một số trường hợp bị phá hủy các bộ phận khác trong cơ thể như mạch máu, cơ quan nội tạng và ống tiêu hóa. Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh rất đa dạng tùy thuộc vào bộ phận nào bị ảnh hưởng.
Có hai dạng xơ cứng bì chủ yếu là xơ cứng bì cục bộ và xơ cứng bì hệ thống.
- Xơ cứng bì cục bộ ảnh hưởng đến một phần cơ thể, thường là các tế bào da. Bệnh không gây hại đến các cơ quan khác. Trong phần lớn các trường hợp, bệnh có thể sẽ tự khỏi, nhưng đối với những tình trạng nghiêm trọng hơn, xơ cứng bì có thể phá hủy da của người bệnh;
- Xơ cứng bì hệ thống ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, bao gồm da, mô dưới da, mạch máu và các cơ quan nội tạng.
2. Các triệu chứng gây ra bệnh xơ cứng bì
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh xơ cứng bì khác nhau, tùy thuộc vào phần nào của cơ thể bị ảnh hưởng:
- Làn da. Hầu như tất cả những người bị xơ cứng bì đều có những vùng da bị căng và thắt lại. Các khu vực này có thể có hình bầu dục hoặc đường thẳng, hoặc bao phủ các khu vực lớn của thân và các chi. Số lượng, vị trí và kích thước của các khu vực khác nhau tùy thuộc vào loại xơ cứng bì. Da có thể có vẻ sáng bóng do quá căng và cử động của vùng bị ảnh hưởng có thể bị hạn chế.
- Ngón tay hoặc ngón chân. Một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh xơ cứng bì toàn thân là bệnh Raynaud, khiến các mạch máu nhỏ ở ngón tay và ngón chân co lại để phản ứng với nhiệt độ lạnh hoặc căng thẳng về cảm xúc. Khi điều này xảy ra, các ngón tay hoặc ngón chân có thể chuyển sang màu xanh, tê liệt hoặc gây đau. Bệnh Raynaud cũng xảy ra ở những người không bị xơ cứng bì.
- Hệ thống tiêu hóa. Xơ cứng bì có thể gây ra nhiều triệu chứng tiêu hóa khác nhau, tùy thuộc vào phần nào của đường tiêu hóa bị ảnh hưởng. Nếu thực quản của bạn bị ảnh hưởng, bạn có thể bị ợ chua hoặc khó nuốt. Nếu ruột của bạn bị ảnh hưởng, bạn có thể bị chuột rút, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. Một số người bị xơ cứng bì cũng có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng nếu các cơ ruột của họ không di chuyển thức ăn đúng cách qua ruột.
- Tim, phổi hoặc thận. Xơ cứng bì có thể ảnh hưởng đến chức năng của tim, phổi hoặc thận ở các mức độ khác nhau. Những vấn đề này, nếu không được điều trị, có thể trở nên nguy hiểm đến tính mạng.
3. Nguyên nhân bệnh xơ cứng bì
Xơ cứng bì là kết quả của việc sản xuất quá mức và tích tụ collagen trong các mô cơ thể. Collagen là một loại protein dạng sợi tạo thành các mô liên kết của cơ thể, bao gồm cả da.
Các bác sĩ không biết chính xác nguyên nhân bắt đầu sản xuất collagen bất thường, nhưng hệ thống miễn dịch của cơ thể dường như có liên quan. Xơ cứng bì rất có thể do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm các vấn đề về hệ thống miễn dịch, di truyền và các yếu tố kích hoạt môi trường.
4. Các yếu tố rủi ro của bệnh xơ cứng bì
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh xơ cứng bì, nhưng bệnh này phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới. Có một số yếu tố kết hợp dường như ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển bệnh xơ cứng bì:
- Di truyền. Những người có một số biến thể di truyền dường như có nhiều khả năng phát triển bệnh xơ cứng bì hơn. Điều này có thể giải thích tại sao một số ít trường hợp xơ cứng bì dường như là do di truyền và tại sao một số loại xơ cứng bì lại phổ biến hơn ở một số dân tộc nhất định. Ví dụ, người Mỹ bản địa Choctaw có nhiều khả năng phát triển loại xơ cứng bì ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng.
- Các yếu tố kích hoạt môi trường. Nghiên cứu cho thấy rằng, ở một số người, các triệu chứng xơ cứng bì có thể được kích hoạt khi tiếp xúc với một số loại vi rút, thuốc hoặc thuốc. Tiếp xúc nhiều lần, chẳng hạn như tại nơi làm việc, với một số chất độc hại hoặc hóa chất cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ cứng bì.
- Các vấn đề về hệ thống miễn dịch. Xơ cứng bì được cho là một bệnh tự miễn dịch. Điều này có nghĩa là nó xảy ra một phần do hệ thống miễn dịch của cơ thể bắt đầu tấn công các mô liên kết. Trong 15 đến 20 phần trăm trường hợp, một người bị xơ cứng bì cũng có các triệu chứng của một bệnh tự miễn dịch khác, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, lupus hoặc hội chứng Sjogren.
5. Các biến chứng của bệnh xơ cứng bì
Các biến chứng xơ cứng bì từ nhẹ đến nặng và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn:
- Trong tầm tay. Sự đa dạng của bệnh Raynaud xảy ra với bệnh xơ cứng bì toàn thân có thể nghiêm trọng đến mức lưu lượng máu bị hạn chế làm tổn thương vĩnh viễn các mô ở đầu ngón tay, gây ra các vết rỗ hoặc vết loét trên da. Trong một số trường hợp, mô ở đầu ngón tay có thể chết và phải cắt cụt.
- Phổi. Quá trình chữa lành các mô phổi có thể gây ra giảm chức năng phổi, có thể ảnh hưởng đến khả năng thở và khả năng chịu đựng của bạn khi tập thể dục. Ngoài ra, bạn có thể phát triển huyết áp cao trong các động mạch dẫn đến phổi.
- Thận. Khi bệnh xơ cứng bì ảnh hưởng đến thận, bạn có thể phát triển huyết áp cao và tăng lượng protein trong nước tiểu. Các tác động nghiêm trọng hơn của biến chứng thận có thể bao gồm khủng hoảng thận, liên quan đến việc tăng huyết áp đột ngột và suy thận nhanh chóng.
- Tim. Quá trình hồi phục của mô tim làm tăng nguy cơ nhịp tim bất thường và suy tim sung huyết và có thể gây viêm túi màng bao quanh tim. Xơ cứng bì cũng có thể làm tăng áp lực lên phía bên phải của tim và khiến nó bị mòn.
- Hàm răng. Da mặt bị kéo căng nghiêm trọng có thể khiến miệng của bạn nhỏ và hẹp hơn, gây khó khăn khi đánh răng hoặc thậm chí làm sạch chúng một cách chuyên nghiệp. Những người bị xơ cứng bì thường không tiết ra lượng nước bọt bình thường, vì vậy nguy cơ sâu răng càng tăng cao hơn.
- Hệ thống tiêu hóa. Các vấn đề tiêu hóa liên quan đến bệnh xơ cứng bì có thể dẫn đến chứng ợ nóng và khó nuốt. Nó cũng có thể gây chuột rút, đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy.
- Chức năng tình dục Nam giới bị xơ cứng bì có thể bị rối loạn cương dương. Xơ cứng bì cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục ở phụ nữ bằng cách giảm sự bôi trơn tình dục và thu hẹp cửa âm đạo.
6. Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh xơ cứng bì?
Bạn có thể làm theo các bước sau để kiểm soát các triệu chứng của bệnh xơ cứng bì:
- Vận động cơ thể: các bài tập thể dục rất quan trọng để giúp cơ thể khỏe mạnh và chống lại nguy cơ mắc nhiều bệnh. Ngoài ra, tập thể dục thúc đẩy tuần hoàn máu và ngăn cản sự cứng cơ cũng như giúp cho các khớp xương linh hoạt hơn;
- Không hút thuốc lá: Nicotine có thể tăng nguy cơ làm cho các mạch máu và mô phổi cứng lại. Nếu bạn khó có thể cai thuốc lá, hãy tìm đến sự hỗ trợ từ các bác sĩ;
- Kiểm soát ợ nóng: do ợ nóng tạo ra axit có thể phá hủy thực quản, bạn cần tránh sử dụng các loại thực phẩm khiến bạn ợ nóng hoặc ợ hơi. Bạn nên tránh ăn quá nhiều hoặc ăn ngay trước khi đi ngủ. Hãy điều chỉnh vị trí ngủ của bạn sao cho đầu đặt cao hơn ngực để tránh trào ngược. Nếu những mẹo nhỏ này không có tác dụng thì thuốc kháng axit có thể sẽ có hiệu qủa để loại bỏ các triệu chứng;
- Giữ ấm cơ thể.
Nguồn tham khảo: