Xơ phổi là một bệnh phổi xảy ra khi mô xơ vôi phổi bị tổn thương và có sẹo. Hình thành các mô cứng và dày khiến phổi của bạn khó hoạt động bình thường hơn. Khi tình trạng xơ phổi trở nên trầm trọng hơn, bạn sẽ có cảm giác ngày càng khó thở hơn. Sau đây Medplus sẽ giúp bạn tìm hiểu kỹ thêm về căn bệnh nguy hiểm này nhé:
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các bệnh khác:
1. Nguyên nhân gây bệnh xơ phổi
Xơ phổi cho đến nay vẫn chưa được các bác sĩ xác định được chính xác nguyên nhân nào gây bệnh, tuy nhiên các yếu tố sau được xem là nguyên nhân và làm tăng khả năng mắc bệnh bao gồm:
1.1 Thường xuyên tiếp xúc hoặc sống và làm việc trong môi trường bị ô nhiễm không khí, nhiều khói bụi
- Bụi silica
- Sợi amiăng
- Các bụi kim loại cứng
- Bụi than
- Hạt bụi
1.2 Đang điều trị bức xạ
Một số người được xạ trị ung thư phổi hoặc ung thư vú có dấu hiệu tổn thương phổi vài tháng hoặc vài năm sau lần điều trị đầu tiên. Mức độ nghiêm trọng của thiệt hại có thể phụ thuộc vào:
- Bao nhiêu phần phổi đã tiếp xúc với bức xạ
- Tổng lượng bức xạ được sử dụng
- Có sử dụng hóa trị không
- Sự hiện diện của các bệnh phổi tiềm ẩn
1.3 Thuốc men
Nhiều loại thuốc có thể làm tổn thương phổi của bạn, đặc biệt là các loại thuốc như:
- Thuốc hóa trị. Các loại thuốc được thiết kế để tiêu diệt tế bào ung thư, chẳng hạn như methotrexate (Trexall, Otrexup, những loại khác) và cyclophosphamide, cũng có thể làm hỏng mô phổi.
- Thuốc bệnh tim. Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị nhịp tim không đều, chẳng hạn như amiodarone (Cordarone, Nexterone, Pacerone), có thể gây hại cho mô phổi.
- Một số loại thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh như nitrofurantoin (Macrobid, Macrodantin, những loại khác) hoặc ethambutol có thể gây tổn thương phổi.
- Thuốc chống viêm. Một số loại thuốc chống viêm như rituximab (Rituxan) hoặc sulfasalazine (Azulfidine) có thể gây tổn thương phổi.
1.4 Nguyên nhân khác
Xơ phổi cũng có thể do một số tình trạng, bao gồm:
- Viêm cơ da
- Viêm đa cơ
- Bệnh mô liên kết hỗn hợp
- Bệnh lupus ban đỏ hệ thống
- Viêm khớp dạng thấp
- Bệnh Sarcoidosis
- Xơ cứng bì
- Viêm phổi
Các tình trạng trên đều có thể dẫn đến xơ phổi. Mặc dù vậy, trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân vẫn chưa được tìm ra. Xơ phổi không rõ nguyên nhân được gọi là xơ phổi vô căn.
Các nhà nghiên cứu có một số giả thuyết về những gì có thể gây ra bệnh xơ phổi vô căn, bao gồm vi rút và tiếp xúc với khói thuốc. Ngoài ra, một số dạng xơ hóa phổi vô căn xảy ra trong gia đình, và di truyền có thể đóng một vai trò trong xơ phổi vô căn.
Nhiều người bị xơ phổi vô căn cũng có thể mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) – một tình trạng xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản.
Tổn thương phổi do xơ phổi gây ra không thể điều trị hoàn toàn được, nhưng thuốc và liệu pháp điều trị đôi khi có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Đối với một số người, cấy ghép phổi có thể thích hợp cho việc điều trị bệnh xơ phổi.
2. Các triệu chứng của bệnh xơ phổi
Bệnh xơ phổi có thể gây ra một số triệu chứng như: Mệt mỏi, đau nhức cơ khớp, ho khan, khó thở, sụt cân nhưng không rõ lý do. Trong đó, khó thở là triệu chứng điển hình của bệnh xơ phổi, nhất là sau khi lao động nặng. Khi phát hiện triệu chứng này tức là bệnh đã ở giai đoạn nặng và không thể phục hồi được tình trạng tổn thương của phổi, mặc dù có thể triệu chứng đã thuyên giảm. Cuối cùng, việc khó thở trở nên nghiêm trọng hơn, ngay cả trong những hoạt động sinh hoạt thường ngày.
Quá trình xảy ra xơ hóa phổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh lý có thể khác nhau tùy vào mỗi người. Một số người bị bệnh rất nhanh và bệnh ngày càng nghiêm trọng hơn. Nhưng một số người khác thì chỉ xảy ra các triệu chứng vừa phải, phát triển từ từ trong nhiều tháng hoặc nhiều năm mới trở nên rõ rệt.
Một số người có thể cảm thấy các triệu chứng bệnh lý xấu đi một cách nhanh chóng (đợt cấp), chẳng hạn như khó thở nghiêm trọng, có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần. Những người có đợt cấp có thể được đặt máy thở máy. Các bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc kháng sinh, thuốc corticosteroid hoặc các loại thuốc khác để điều trị đợt cấp.
3. Một số yếu tô gây bệnh xơ phổi
Các yếu tố khiến bạn dễ bị xơ phổi bao gồm:
- Tuổi tác: Mặc dù bệnh xơ phổi đã được chẩn đoán ở trẻ em và trẻ sơ sinh, nhưng rối loạn này có nhiều khả năng ảnh hưởng đến người trung niên và người lớn tuổi.
- Hút thuốc: Nhiều người hút thuốc và những người từng hút thuốc bị xơ phổi nhiều hơn những người chưa bao giờ hút thuốc. Xơ phổi có thể xảy ra ở những bệnh nhân bị khí phế thũng.
- Một số ngành nghề nhất định: Bạn có nhiều nguy cơ phát triển bệnh xơ phổi nếu bạn làm việc trong lĩnh vực khai thác mỏ, nông nghiệp hoặc xây dựng hoặc nếu bạn tiếp xúc với các chất ô nhiễm được biết là gây hại cho phổi của bạn.
- Sử dụng các phương pháp điều trị ung thư: Điều trị bức xạ ngực hoặc sử dụng một số loại thuốc hóa trị có thể làm tăng nguy cơ xơ phổi.
- Yếu tố di truyền: Một số loại xơ hóa phổi có tính chất gia đình và yếu tố di truyền có thể là một thành phần.
4. Bệnh xơ phổi có nguy hiểm không?
Xơ phổi là bệnh tiến triển theo thời gian. Các triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát và thuyên giảm, tuy nhiên không thể phục hồi tổn thương phổi và chữa lành các sẹo phổi. Ngoài cản trở hoạt động hít thở, bệnh xơ phổi có thể gây ra những biến chứng xơ phổi nguy hiểm khác như:
- Nồng độ oxy trong máu giảm xuống thấp: Các sẹo ở phổi khiến cho việc hít thở trở nên khó khăn hơn, làm giảm lượng oxy vào máu. Khi cơ thể bị thiếu oxy, các hoạt động khác có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh.
- Huyết áp động mạch phổi tăng cao: Các mô sẹo ở phổi ảnh hưởng nghiêm trọng đến động mạch cũng như mao mạch phổi, làm huyết áp động mạch phổi tăng cao, lâu dài biến chứng suy tim phải, tâm phế mạn.
- Viêm phổi, thuyên tắc phổi, suy hô hấp: Đây là biến chứng nguy hiểm xảy ra vào giai đoạn cuối khi bệnh tiến triển thành mãn tính. Khi nồng độ oxy trong máu giảm xuống thấp quá mức có thể gây rối loạn nhịp tim, suy hô hấp cấp trên nền mạn, có thể cần can thiệp thở máy, nguy cơ tử vong tăng lên.
Xơ phổi là bệnh thường gặp ở bệnh nhân trong khoảng 50 – 70 tuổi. Do bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nên tiên lượng của bệnh chỉ trung bình từ 3 – 5 năm. Tùy vào độ tuổi mắc bệnh, tình trạng sức khỏe hiện tại, mức độ triệu chứng nặng hoặc nhẹ và diễn tiến của bệnh mà tiên lượng của bệnh sẽ khác nhau.
Nguồn tham khảo: Pulmonary fibrosis