6 Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh Trầm cảm sau sinh

Thế nào là trầm cảm sau sinh?

Trầm cảm sau sinh là tình trạng liên quan đến suy nghĩ và cảm giác mệt mỏi, buồn chán, lo lắng, tuyệt vọng xuất hiện sau sinh. Về cơ bản, bệnh trầm cảm sau sinh con là tình trạng người phụ nữ bị rối loạn cảm xúc, hay có suy nghĩ tiêu cực về nhiều vấn đề trong cuộc sống sau khi sinh con.

Theo các chuyên gia tâm lý thì sau khi sinh con, cơ thể người phụ nữ thường có những sự thay đổi đột ngột về nội tiết. Dễ dẫn đến cảm giác mệt mỏi, trầm cảm. Ngoài ra, thể tích máu, hệ miễn dịch, huyết áp và chuyển hóa lúc này cũng biến đổi nên dẫn đến những bất ổn về cảm xúc. 

Ảnh hưởng của bệnh

Những bà mẹ bị trầm cảm sau sinh con thường hay bị ám ảnh về một việc, một người hay một hành động cụ thể nào đó. Những nỗi ám ảnh có thể đi kèm với cảm giác tội lỗi mà không có nguyên do. Trường hợp này, mẹ nên nói chuyện với gia đình và bác sĩ để tránh có những hành động không tốt đến con mình.

Trầm cảm sau sinh có thể nhẹ, vừa hoặc nặng, có thể thoáng qua hoặc kéo dài. Bệnh có thể được phát hiện sớm, được điều trị và trong một số trường hợp có thể dự phòng.

Nguyên nhân gây trầm cảm sau sinh

Chứng bệnh này được coi là có liên quan đến sự rối loạn hormone nội tiết tố của người mẹ. Estrogen và progesterone tụt giảm mạnh nhanh chóng gây ra cảm giác mệt mỏi và tổn thương cho hệ thần kinh. Cùng với đó, thay đổi về thể tích máu, huyết áp khiến cảm xúc thay đổi. Những khó khăn khi lần đầu làm mẹ và rắc rối trong quan hệ vợ chồng cũng khiến căng thẳng ấy nặng nề hơn.

Bệnh lý trầm cảm sau sinh con sẽ càng trở nên trầm trọng nếu thời điểm sau sinh, người mẹ gặp khó khăn trong việc chăm sóc em bé mà gia đình lại có mâu thuẫn không thể gỡ bỏ hoặc khó khăn về tài chính… Đặc biệt, nếu trong gia đình có người từng bị trầm cảm thì người phụ nữ sau khi sinh cũng có nguy cơ mắc trầm cảm nhiều hơn.

Đối tượng có thể mắc trầm cảm sau sinh

Theo một thống kê cho thấy tỷ lệ phụ nữ mắc trầm cảm khoảng 3 tháng đầu sau khi sinh chiếm 15%. Những người bị trầm cảm trong 12 tháng sau khi sinh là 15 -25%.

Những người dễ mắc trầm cảm sau sinh là:

• Những phụ nữ mang thai khi tuổi đời còn quá nhỏ (thường là dưới 18 tuổi)
• Những người phụ nữ sau khi sinh bị thiếu dinh dưỡng, thiếu ngủ
• Những bà mẹ có thời gian mang thai không như ý muốn: thai lưu, sảy thai, thai bị dị tật, tách mẹ và con…
• Những người chịu áp lực về việc chăm sóc con, thất nghiệp, bị bệnh hiểm nghèo…
• Những người thường xuyên có mâu thuẫn với người thân trong gia đình nhất là mỗi quan hệ mẹ chồng nàng dâu, thiếu sự đồng cảm và giúp đỡ của chồng.
• Tiền sử trong gia đình có thành viên từng bị trầm cảm, các bệnh liên quan về tâm thần từ giai đoạn trước.

Dấu hiệu trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh là một dạng bệnh lý về cảm xúc. Các dấu hiệu ban đầu của trầm cảm sau sinh thường không được gia đình chú ý, chỉ đến khi xảy ra nhiều hậu quả đau lòng thì người ta mới nghĩ lại về các dấu hiệu gợi báo của căn bệnh này.

Trầm cảm sau khi sinh thường là một triệu chứng mang tính chất tạm thời nó sẽ qua đi trong vòng một vài tháng đầu tiên. Nhiều chị em cảm thấy khó khăn trong việc chia sẻ và nói ra cảm xúc của mình. Hoặc không nhận được sự quan tâm của người thân nên khiến cho bệnh tình trở nên dai dẳng hơn. Thậm chí có thể không tự hết nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.

10 dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh (Theo Mayo Clinic-USA)

1. Cảm xúc hay thay đổi, dễ bùng nổ (mood swings trong baby blues)
2. Cảm thấy buồn bã hầu như cả ngày.
3. Một cảm giác khó thở như bị đè chặt
4. Lo lắng quá mức với các biểu hiện bồn chồn, bất an.
5. Thu rút và từ chối các giao tiếp xã hội.
6. Giảm trí nhớ và kém tập trung.
7. Khóc nức nở (với những lý do nhỏ nhặt)
8. Rối loạn giấc ngủ.
9. Chán ăn.
10. Một cảm giác kiệt sức và mất năng lượng.

Nếu có từ 5 triệu chứng trở lên, trong đó có ít nhất 3 triệu chứng xếp từ 1 đến 5 thì cần đi khám bác sĩ chuyên khoa tâm thần.

Chẩn đoán trầm cảm sau sinh

Bác sĩ sẽ nói chuyện với bạn về những cảm xúc, suy nghĩ và sức khỏe tâm thần để phân biệt giữa trường hợp buồn bã ngắn hạn sau sinh và dạng nặng hơn của bệnh trầm cảm. Đừng xấu hổ, bạn hãy chia sẻ các triệu chứng của bạn với bác sĩ để thiết kế một kế hoạch điều trị tốt nhất cho bạn.

Để đánh giá tình trạng của bạn, bác sĩ có thể:

• Yêu cầu bạn trả lời bộ câu hỏi sàng lọc về trầm cảm
• Xét nghiệm máu để xác định xem sự hoạt động của tuyến  giáp
• Các xét nghiệm khác giúp loại trừ các nguyên nhân khác

Điều trị trầm cảm sau sinh

Điều trị trầm cảm sau sinh hoàn toàn có thể có kết quả tốt nếu thực hiện điều trị sớm. Các chuyên gia sức khỏe tâm lý có thể giúp mẹ sau sinh có hướng điều trị trầm cảm phù hợp và đúng đắn nhất. Trong đó có thể đề cập đến một số phương pháp như:

Tham vấn tâm lý

Người mẹ sẽ được nói chuyện riêng với chuyên gia sức khỏe tâm thần hoặc nhà tâm lý học. Các bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp hành vi nhận thức tức là giúp người bệnh nhận ra và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và hành vi của mình một cách dần dần. Hoặc liệu pháp tương tác nghĩa là giúp mọi người xung quanh hiểu được và hỗ trợ người bệnh điều trị hiệu quả.

Phụ nữ trầm cảm nhẹ có thể được tư vấn điều trị. Những trường hợp nặng hơn có thể được điều trị tư vấn kết hợp với sử dụng thuốc.

Điều trị bằng thuốc

Cố gắng báo với bác sĩ về tất cả các triệu chứng gây khó chịu. Điều này sẽ giúp cho thầy thuốc chẩn đoán chính xác về bệnh hơn. Thuốc được kê toa thông thường hoặc là thuốc an thần hoặc là thuốc chống trầm cảm. Thuốc chống trầm cảm có tác dụng ức chế lên não bộ, điều chỉnh tâm trạng.

Tuy nhiên việc dùng thuốc cần được xem xét và theo đúng chỉ định của bác sĩ. Nếu dùng thuốc không hiệu quả, hoặc người bệnh cảm thấy khó chịu, nên đến bác sĩ thay đổi thuốc hoặc liều dùng. 

Hỗ trợ từ người thân

Bạn bè và gia đình cần động viên, hỗ trợ và chắc chắn người mẹ đang được điều trị trầm cảm. Hãy hiểu rằng bệnh đang ở giai đoạn tạm thời và chia sẻ, đồng cảm với cảm xúc, sở thích của họ. Sự giúp đỡ từ gia đình đóng vai trò quan trọng, giúp người mẹ phục hồi nhanh chóng.

Vai trò của bản thân

Bên cạnh các phương pháp điều trị cũng như san sẻ cùng người thân. Bản thân người mẹ đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình hồi phục. Người mẹ đang trải qua trầm cảm nên tin tưởng và kiên nhẫn vào khả năng cải thiện bản thân.

Hãy lắng nghe cơ thể mình, đừng quá lo lắng khi đau, mệt. Bởi đau nhức là trạng thái các sản phụ sau sinh có thể trải qua, và mệt mỏi là nguyên nhân khiến trầm cảm trở nên trầm trọng hơn. Đồng thời lắng nghe cảm xúc của mình, thư giãn và làm những điều bản thân yêu thích.

Chăm sóc sức khỏe bản thân bằng việc ăn uống điều độ, bổ sung trái cây và rau xanh hằng ngày.

Các phương pháp ngăn ngừa trầm cảm sau sinh

Tầm soát các trường hợp trầm cảm trong thời kỳ mang thai và các trường hợp có tiền sử liên quan đến trầm cảm trước đó.

Tăng cường giáo dục sức khỏe và chăm sóc sức khỏe sinh sản cho bà mẹ trước và sau khi sinh.

Do đa số các trường hợp thường xảy ra ở người sinh con đầu lòng. Nên tập quán của người Việt Nam là “con so về nhà mạ, con rạ về nhà chồng” là rất tốt. Giúp bà mẹ không rơi vào tâm trạng cô đơn và cảm giác hụt hẫng.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Có thể nói, trầm cảm sau sinh có chữa được không phù thuộc rất nhiều vào thời điểm phát hiện bệnh. Do đó hãy dành sự quan tâm đặc biệt đến phụ nữ sau sinh để hạn chế nguy cơ trầm cảm và những hậu quả không đáng có.

Tâm lý của người phụ nữ mang thai vốn dĩ đã rất nhạy cảm. Sau sinh còn nhạy cảm hơn. Gia đình nên tìm hiểu, thông cảm cũng như tạo một không khí thoải mái cho người mẹ. Để mẹ và con được ở trong tình trạng tốt nhất.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ. Nếu có các dấu hiệu của bệnh hãy đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời bạn nhé.

Các bài viết liên quan:

• Chứng trầm cảm sau sinh kéo dài bao lâu?
• Top 3 phòng khám Tâm thần uy tín quận 7

Nguồn tham khảo: Tổng hợp