Khi bị thoái hóa điểm vàng, thị giác của người bệnh sẽ giảm. Thoái hóa điểm vàng ở mắt tuy không gây đau đớn, nhưng khi đã mắc bệnh thì rất khó hồi phục, dẫn đến những ảnh hưởng sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Điều trị thoái hóa điểm vàng nhận được rất nhiều sự quan tâm hiện nay. Một trong số những cách điều trị thoái hóa điểm vàng là sử dụng tế bào gốc? Vậy điều trị thoái hóa điểm vàng bằng tế bào gốc có hiệu quả không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau của Medplus bạn nhé.
1. Thoái hóa điểm vàng là gì?
1.1. Thoái hóa điểm vàng là gì?
Điểm vàng là một bộ phận nằm sâu ở vùng trung tâm võng mạc, là vùng nhạy cảm nhất của võng mạc. Điểm vàng là nơi tập trung hàng triệu tế bào cảm quan, đóng vai trò quan trọng trong thu nhận hình ảnh, giúp nhận biết màu sắc, độ sắc nét của hình ảnh. Điểm vàng rất quan trọng đối với thị lực trung tâm.
Thoái hóa điểm vàng (AMD) là nguyên nhân gây mất thị lực hàng đầu trên thế giới, chiếm khoảng 50% tất cả các trường hợp khiếm thị. Thoái hóa điểm vàng là sự thoái hóa các tế bào điểm vàng, làm mắt mất khả năng nhìn chi tiết ở vùng trung tâm thị giác. Thoái hóa điểm vàng làm giảm thị giác, hình ảnh được nhìn thấy mờ, méo mó, biến dạng… Thoái hóa điểm vàng không gây ra mù hoàn toàn, tầm nhìn xung quanh của người bệnh vẫn còn bình thường nhưng làm khả năng đọc, lái xe, nhận dạng màu sắc, sự tương phản lại bị suy yếu nghiêm trọng.
Tỷ lệ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng rất cao với khoảng 10-11 triệu bệnh nhân bị ảnh hưởng mỗi năm, 2 triệu trong số đó bị mất thị lực nghiêm trọng. Do đó nhu cầu điều trị thoái hóa điểm vàng phục hồi thị lực là rất cần thiết.
1.2. Những yếu tố dẫn đến thoái hóa điểm vàng
Bị thoái hóa điểm vàng có thể do những nguyên nhân sau:
- Trên 50 tuổi.
- Béo phì, ít vận động
- Tăng cholesterol máu.
- Chế độ ăn có nhiều chất béo bão hòa (như thịt, bơ, phô mai,…)
- Hút thuốc lá.
- Tăng huyết áp.
- Có người thân bị thoái hóa điểm vàng.
1.3. Dấu hiệu của thoái hóa điểm vàng
Ban đầu, thoái hóa điểm vàng có thể không biểu hiện triệu chứng. Ở giai đoạn bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể gặp những tình trạng như:
- Tầm nhìn bị mờ ở trung tâm, lớn hơn và tối hơn theo thời gian (thường xuất hiện đầu tiên)
- Các hình ảnh trở nên không còn sắc nét, khó phân biệt các chi tiết.
- Suy giảm/thay đổi nhận thức về màu sắc.
- Mắt mờ, người bệnh gặp khó khăn: khi đọc sách, lái xe, làm những việc đòi hỏi tính chính xác cao…
- Mờ mắt thường biến mất khi nguồn sáng nhiều hơn. Nếu thoái hóa điểm vàng thể khô chỉ xuất hiện ở một mắt, người bệnh sẽ không nhận thấy sự thay đổi thị lực vì mắt còn lại vẫn còn nhìn thấy rõ ràng, người bệnh vẫn nhìn tốt như thường cho đến khi bệnh phát triển ở cả hai mắt.
- Hình ảnh nhìn thấy méo mó, bị cong vẹo…
2. Điều trị thoái hóa điểm vàng bằng tế bào gốc có hiệu quả không?
2.1. Liệu pháp tế bào gốc điều trị bệnh thoái hóa điểm vàng
Liệu pháp tế bào gốc nằm trong số những phương pháp được coi là có khả năng điều trị các bệnh thoái hóa. Tế bào gốc sẽ thay thế các tế bào hư tổn và tạo ra các yếu tố dinh dưỡng. Từ đó tạo điều kiện cho sự tồn tại của các tế bào hiện có.
Bác sĩ sẽ lấy các tế bào máu của bệnh nhân, chuyển đổi chúng thành các tế bào iPS. IPS là tế bào gốc đa tiềm năng cảm ứng, có khả năng hình thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể. Các tế bào iPS được tạo thành tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE) – loại tế bào sẽ chết khi bệnh thoái hóa điểm vàng hình thành. Tế bào RPE sẽ nuôi dưỡng các tế bào cảm thụ ánh sáng trong võng mạc. Từ đó giúp cải thiện tình trạng bệnh thoái hóa điểm vàng.
2.2. Kết quả nghiên cứu điều trị thoái hóa điểm vàng bằng tế bào gốc
Trong thập kỷ qua, liệu pháp tế bào gốc đã được biết đến rộng rãi là một phương pháp điều trị tiềm năng cho bệnh AMD. Với phương pháp tăng cường các tế bào RPE tổn thương với các tế bào khỏe mạnh được nuôi trong phòng thí nghiệm. Một vài thử nghiệm lâm sàng nhỏ đã cho thấy kết quả đầy hứa hẹn.
Trong một nghiên cứu được công bố vào năm 2018 đã chứng minh điều trị thoái hóa điểm vàng bằng tế bào gốc mang đến những kết quả tốt bất ngờ.
Cụ thể, một nhóm nghiên cứu của Đại học Nam California đã nuôi cấy mô RPE từ tế bào gốc phôi trên một chất nền nhựa và cấy nó vào võng mạc của bốn bệnh nhân bị AMD thể khô giai đoạn cuối. Vì thử nghiệm được thiết kế để kiểm tra tính an toàn hơn là tính hiệu quả, trưởng nhóm nghiên cứu Amir Kashani nói với một phóng viên “chúng tôi không mong đợi rằng việc thay thế các tế bào RPE sẽ trả lại một lượng thị lực đáng kể.” Tuy nhiên, sự nhạy bén trong tầm nhìn đã được cải thiện đáng kể. Ngoài ra, một số người trong nhóm thí nghiệm còn có thể duy trì sự tập trung cho một đối tượng nào đó.
2.3. Hạn chế
Tuy nhiên, liệu pháp điều trị dựa trên tế bào gốc phôi có hai nhược điểm nghiêm trọng, là:
- Sử dụng dòng tế bào thai nhi làm nảy sinh các vấn đề về đạo đức;
- Các phương pháp điều trị như vậy yêu cầu bệnh nhân phải dùng thuốc ức chế miễn dịch (có thể gây ra các vấn đề sức khỏe của chính họ) để ngăn ngừa đào thải.
-> Đó là lý do tại sao một số chuyên gia ủng hộ một phương pháp khác – một phương pháp dựa trên tế bào gốc đa năng cảm ứng (iPSCs).
Tế bào gốc đa năng cảm ứng được tạo ra bằng cách đưa các tế bào trưởng thành trở lại trạng thái không biệt hóa. Sau đó sử dụng hóa chất để lập trình lại chúng như mong muốn. Phương pháp điều trị được nuôi cấy từ chính các mô của bệnh nhân có thể vượt qua cả hai trở ngại liên quan đến tế bào phôi.
3. Kết luận
Điều trị thoái hóa điểm vàng bằng tế bào gốc mang lại những kết quả tích cực. Mặc dù không hoàn toàn trường hợp nào cũng có thể điều trị dứt điểm, vì tùy thuộc sức khỏe và tình trạng bệnh của mỗi người. Tuy nhiên, qua quá trình điều trị đã có những cải thiện bệnh đáng kể. Điều này thật sự là kết quá đáng mừng. Hiện tại tại Việt Nam, nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu các dịch vụ liên quan đến tế bào gốc, có thể liên hệ FSCB – Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc hàng đầu, để được hỗ trợ.
Nguồn tài liệu