Cùng Medplus tìm hiểu về căn bệnh xơ vữa động mạch bạn đọc nhé!
1. Xơ vữa động mạch là gì?
Hệ thống động mạch có chức năng vận chuyển máu từ tim, mang nhiều oxy và dưỡng chất đi nuôi cơ thể. Theo năm tháng, các chất béo, cholesterol và các chất khác lắng đọng vào thành mạch (gọi là mảng xơ vữa) gây hẹp lòng mạch, cản trở dòng máu lưu thông. Đó gọi là bệnh xơ vữa động mạch.
Xơ vữa động mạch có thể xảy ra ở nhiều hệ thống mạch như: mạch cảnh, mạch vành, mạch chi dưới… và gây ra nhiều bệnh liên quan. Khi mảng xơ vữa nứt vỡ sẽ tạo ra các cục máu đông gây lấp kín thành mạch- vốn dĩ đã bị hẹp sẵn bởi các mảng xơ vữa. Chúng gần như đóng vai trò chủ đạo trong các biến cố tim mạch: nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, tắc mạch chi…
2. Nguyên nhân xơ vữa động mạch là gì ?
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng xơ vữa động mạch. Thế nhưng hầu hết các nguyên nhân chủ yếu đều đến từ lối sống sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng hàng ngày, trong đó bao gồm:
- Chế độ ăn không lành mạnh: Ăn quá nhiều chất béo bão hòa, mỡ động vật và các loại chất béo xấu có trong bánh quy, bánh nướng, thịt đỏ. Sữa và các chế phẩm từ sữa cũng chứa khá nhiều chất béo, làm tăng cholesterol và tăng sự hình thành của các mảng bám lên thành mạch.
- Thừa cân, béo phì: Những người bị béo phì thường là do tình trạng rối loạn chuyển hóa gây ra, là yếu tố nguy cơ tăng xơ vữa mạch máu, không chỉ riêng mạch vành.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tổn thương các thành mạch máu, làm giảm mức HDL – Cholesterol trong máu, làm tăng cholesterol xấu, dần hình thành các mảng xơ vữa.
- Do tuổi tác: Sự thoái hóa của các tế bào làm giảm khả năng chuyển hóa, gây ra tình trạng tích tụ mỡ thừa, làm tăng lipid máu. Không chỉ vậy, khả năng đàn hồi của mạch máu cũng suy giảm khi tuổi tác tăng lên, làm lòng mạch bị xơ cứng lại.
- Các bệnh về chuyển hóa: Bệnh tiểu đường, bệnh thận, suy giáp làm ảnh hưởng đến con đường chuyển hóa lipid máu, gây xơ vữa động mạch. Nguy hiểm hơn, ở những người tiểu đường lại không hề có triệu chứng rõ ràng có thể phát hiện từ sớm.
- Tăng huyết áp: Làm tăng áp lực trong lòng mạch, gây tổn thương lớp nội mô, khiến các mảng xơ vữa kết dính lại và gây ra tình trạng xơ vữa động mạch nhanh chóng.
3. Triệu chứng xơ vữa động mạch là gì ?
Bệnh xơ vữa động mạch tiến triển trong thời gian dài. Trong giai đoạn đầu, người bệnh thường không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhưng rất khó nhận ra. Chỉ khi các mảng xơ vữa phát triển khiến lòng động mạch bị thu hẹp đáng kể, làm giảm hẳn lưu lượng máu tới các cơ quan thì các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện rõ rệt.
Các triệu chứng cụ thể phụ thuộc vào vị trí động mạch bị xơ vữa:
- Xơ vữa động mạch vành tim: Khi lưu lượng máu về tim không đủ, gây ra triệu chứng đau thắt ngực do thiếu máu cơ tim.
- Nếu xơ vữa động mạch xảy ra ở động mạch máu não, các dấu hiệu có thể nhận thấy là tê bì tay chân hoặc cảm giác yếu ớt vô lực, khó nói hoặc nói lắp, tạm thời mất thị lực ở một mắt, triệu chứng của đột quỵ nhẹ, cơn thiếu máu não thoáng qua. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển thành một cơn tai biến mạch máu não.
- Nếu xơ vữa động mạch ở chân, tay, người bệnh sẽ có các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại vi, chẳng hạn như đau khi vận động.
- Nếu xơ vữa động mạch ở thận, người bệnh có thể bị cao huyết áp hoặc suy thận.
4. Điều trị xơ vữa động mạch như thế nào?
Để điều trị xơ vữa động mạch chúng ta cần
- Thay đổi lối sống (chế độ ăn uống, hút thuốc, hoạt động thể chất)
- Điều trị thuốc cho các yếu tố nguy cơ đã được chẩn đoán
- Thuốc kháng tiểu cầu
- Statins, có thể chất thuốc ức chế men chuyển hoặc chẹn beta
Điêu trị bao gồm thay đổi tích cực các yếu tố nguy cơ để làm chậm tiến triển và kích thích thoái triển các mảng xơ vữa. Giảm LDL xuống dưới một mốc cụ thể không còn được khuyến cáo, thay vào đó là tiếp cận theo hướng “càng thấp càng tốt”.
Thay đổi lối sống bao gồm
- Thay đổi chế độ ăn,
- Bỏ thuốc lá,
- Hoạt động thể lực đều đặn.
Thường phải sử dụng thuốc để điều trị rối loạn lipid máu, tăng huyết áp và đái tháo đường. Các thay đổi lối sống và thuốc trên có thể cải thiện chức năng nội mạc trực tiếp hoặc gián tiếp, giảm viêm và cải thiện kết cục lâm sàng.
Statins có thể làm giảm bệnh suất và tử vong do xơ vữa động mạch ngay cả khi cholesterol huyết thanh bình thường hoặc chỉ tăng nhẹ. Thuốc kháng tiểu cầu có ích cho mọi bệnh nhân xơ vữa động mạch. Bệnh nhân có bệnh mạch vành có thể hưởng lợi thêm từ thuốc ức chế men chuyển và chẹn beta.
Một số thay đổi có lợi:
-
Giảm chất béo no
- Không trans-fat
- Thêm trái cây và rau quả
- Nhiều chất xơ
-
Dùng vừa phải rượu (nếu có dùng)
Tìm hiểu từ nguồn: Wikipedia
Như vậy, Medplus đã cung cấp đến bạn đọc đầy đủ thông tin về Xơ vữa động mạch, hy vọng bài biết sẽ hỗ trợ được cho bạn đọc nhiều trong cuộc sốnng
Bên cạnh đó Medplus cũng cung cấp đến bạn đọc một số thông tin liên quan :