Bệnh Gút (Gout) là gì? Hướng dẫn nhận biết, phòng ngừa và điều trị

Bệnh gút là gì? Thông cách chăm sóc, điều trị và phòng ngừa bệnh. Những biểu hiện nguyên nhân mắc bệnh và các lưu ý cần thiết.

Acid uric có liên quan gì đến bệnh gút?

Đàn ông có nhiều khả năng mắc bệnh gút (Gout) hơn phụ nữ, do các gen bị trục trặc thường có ở nam. Tuy nhiên, phụ nữ có nam tính mạnh cũng vẫn bị mắc gút như thường. Bài viết từ đội ngũ Medplus dưới đây tổng hợp các thông tin đầy đủ như nguyên nhân, triệu chứng, chuẩn đoán, cách điều trị và những lưu ý cần biết về bệnh gút (Gout).

Thông tin chung về bệnh

Bệnh gút là gì?

Bệnh gút là gì? Bệnh gút (Gout) là bệnh viêm khớp do vi tinh thể, đặc trưng bởi những đợt viêm khớp cấp tái phát, có lắng đọng tinh thể muối urat natri trong các mô, gây ra do tăng acid uric trong máu. Đây là bệnh do rối loạn chuyển hóa nhân purin, thuộc nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa.

Bệnh gút thường xảy ra ở khớp đầu ngón chân

Phân loại

Bệnh gút (Gout) không phải là bệnh truyền nhiễm hay di truyền.

Hiện tại, dựa vào nguyên nhân bị gút mà chia loại bệnh này thành 2 nhóm: gút nguyên phá và gút thứ phát. Nhóm gút ngyên phát hiện nay rất phổ biến và chiếm đa số trên tổng số người mắc bệnh.

Con đường lây lan và truyền nhiễm của bệnh

Đối tượng dễ bị mắc bệnh

Cơn gút cấp tính đầu tiên thường xuất hiện ở lứa tuổi 35 – 55. Ít khi xuất hiện khi trước 25 hoặc sau 65 tuổi. Ở nữ ít xảy ra trước tuổi mãn kinh, ở nam mắc ở tuổi càng trẻ thì bệnh càng nặng.

Mức độ nguy hiểm khi không được điều trị kịp thời

Đối với người bệnh, thông thường có 1 – 2 cơn mỗi năm. Khoảng cách các cơn ngắn lại. Từ 10 – 20 năm sau cơn đầu tiên, xuất hiện các tophi và bệnh khớp urat làm hạn chế vận động. Bệnh nhân chết do suy thận hay do tai biến mạch máu.
Có một số thể nhẹ hơn, cơn gút ít xảy ra, không có tophi. Cũng có một số thể nặng hơn, xảy ra ở người trẻ < 30 tuổi, cơn Gút dày liên tiếp, tophi và bệnh khớp do urat xuất hiện sớm.

Triệu chứng và biểu hiện của người bị gút (Gout)

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết

Cơn gút cấp tính đầu tiên thường xuất hiện ở lứa tuổi 35 – 55, ít khi trước 25 hoặc sau 65 tuổi. Ở nữ ít xảy ra trước tuổi mãn kinh, ở nam mắc ở tuổi càng trẻ thì bệnh càng nặng.

Khớp sưng to, đỏ, phù nề, căng bóng, nóng, đau dữ dội và ngày càng tăng.

Biểu hiện bên trong cơ thể

Cơn gút cấp thường xuất hiện đột ngột ban đêm. Bệnh nhân thức dậy đau ở khớp. Tình trạng này thường xảy ra ở khớp bàn – ngón chân cái (60-70%).
Khớp sưng to, đỏ, phù nề, căng bóng, nóng, dau dữ dội và ngày càng tăng. Cảm giác đau diễn ra ở mức chạm nhẹ cũng thấy rất đau.
Có sự tổn thương ở túi thanh dịch, gân, bao khớp.
Các dấu hiệu viêm có thể kéo dài nhiều ngày. Thường từ 5 – 7 ngày rồi các dấu hiệu giảm dần: Đỡ đau, đỡ nề, bớt đỏ,…
Cơ thể sốt vừa hoặc nhẹ.
Tốc độ lắng hồng cầu trong cơ thể tăng lên.

Biểu hiện bên ngoài của bệnh

Nguyên nhân và cách phòng ngừa bệnh

Nguyên nhân

Đối với bệnh nhân bị gút thì mỗi nhóm bệnh sẽ có nguyên nhân mắc phải bệnh này khác nhau.

Đối với nhóm gút nguyên phát, nguyên nhân mắc bệnh chưa được làm rõ. Tuy nhiên chế độ ăn thực phẩm có chứa nhiều purin như: gan, thận, tôm, cua, lòng đỏ trứng, nấm… được xem là làm nặng thêm bệnh. Bệnh gặp 95% ở nam giới, độ tuổi thường gặp là 30-60 tuổi.

Đối với nhóm gút thứ phát, bệnh xuất hiện do:

Một số hiếm do các rối loạn về gen (nguyên nhân di truyền). Ngoài ra có thể do tăng sản xuất acid uric trong máu hoặc giảm đào thải acid uric hoặc cả hai, cụ thể:
Suy thận nói riêng và các bệnh lý làm giảm độ thanh lọc acid uric của cầu thận nói chung
Các bệnh về máu: bệnh bạch cầu cấp.
Dùng thuốc lợi tiểu như Furosemid, Thiazid, Acetazolamid…
Sử dụng các thuốc ức chế tế bào để điều trị các bệnh ác tính; thuốc chống lao (esthambutol, pyrazinamid…
Các yếu tố nguy cơ của bệnh là tăng huyết áp, béo phì và hội chứng chuyển hóa, tăng insulin máu và sự đề kháng insulin, uống nhiều rượu.

Cách phòng ngừa

Chế độ sinh hoạt hợp lý, giảm ăn cách chất giàu purin, chất béo…
Điều trị tốt các bệnh lý gây bệnh gút thứ phát như suy thận, do thuốc, các bệnh lý chuyển hóa…

Chuẩn đoán và điều trị

Các yếu tố cần thiết để chuẩn đoán bệnh gút (Gout)

Bệnh Gút được chuẩn đoán dựa vào tình trạng sức khỏe và các bểu hiện của bệnh nhân. Tuy nhiên, việc tiến hành kiểm tra các chỉ số sẽ đo lường được tình trạng và mức độ của Gút.

Dựa vào chuẩn đoán lâm sàng
– Thời điểm và tần suất xuất hiện các cơn gút cấp tính
– Lắng đọng urat
– Các biểu hiện về thận
Cận lâm sàng
– Đo acid máu
– Xét nghiệm dịch khớp
– Các xét nghiệm: Tốc độ lắng máu, CRP…
– Chụp X-quang khớp
Chuẩn đoán xác định
Dựa vào phân loại
– Bệnh Gút cấp
– Bệnh Gút mạn tính
– Thời gian ổn định giữa các cơn Gút cấp
Chuẩn đoán phân biệt, ,phân loại tình trạng của bệnh thành:
– Viêm khớp do lắng đọng các tinh thể khác
– Viêm khớp nhiễm khuẩn
– Viêm khớp dạng thấp
– Viêm khớp phản ứng

Phương pháp điều trị

Hiện nay, bệnh nhân có thể sử dụng cách chữa bệnh gút nào?

Nguyên tắc

Điều trị viêm khớp đối với cơn gút cấp.
Dự phòng. Việc dự phòng thực hiện với mục tiêu kiểm soát acid uric trong máu dưới 360 mmol/l (60 mg/l) với gút chưa có hạt tophi và dưới 320 mmol/l (50 mg/l) khi Gút có hạt tophi.
– Dự phòng tái phát cơn gút.
– Dự phòng lắng đọng urat trong các tổ chức
– Dự phòng biến chứng thông qua điều trị hội chứng tăng acid uric máu.

Điều trị cụ thể

Chế độ ăn uống – sinh hoạt
Người bị bệnh gút nên ăn gì?
– Tránh các chất có nhiều purin như tạng động vật, thịt, cá, tôm, cua… Có thể ăn trứng, hoa quả. Ăn thịt không quá 150g/ 24 giờ.
– Không uống rượu, cần giảm cân, tập luyện thể dục thường xuyên…
– Uống nhiều nước, khoảng 2- 4lit/ 24 giờ, đặc biệt là các loại nước khoáng có kiềm hoặc nước kiềm 14‰. Điều này sẽ làm tăng lượng nước tiểu trong 24 giờ, giúp hạn chế tối đa sự lắng đọng urat trong đường tiết niệu.
– Tránh các thuốc làm tăng acid uric máu, tránh các yếu tố làm khởi phát cơn gút cấp như stress, chấn thương…
Điều trị nội khoa
– Thuốc kháng viêm: Chống viêm, giảm đau trong cơn Gút cấp hoặc đợt cấp của Gút mạn tính. Tuy nhiên việc dùng thuốc kháng sinh cần có sự chỉ định và khuyến cáo của bác sĩ. Các thuốc kháng viêm có thể dùng như: Colchicin, Test colchicin, thuốc kháng viêm không steroid, Corticoid…
– Thuốc giảm acid uric máu. Thuốc nên được chỉ định trong cơn gút cấp.
Đối với nhóm thuốc ức chế tổng hợp acid uric thì có thể dùng các thuốc Allopurinol. Đối với nhóm thuốc tăng thải acid uric thì nên dùng Probenecid, Sunfinpyrazol, Benzbriodaron, Benzbromaron,…
Điều trị ngoại khoa
Tiến hành phẫu thuật cắt bỏ hạy tophi được chỉ định trong trường hợp Gút kèm biến chứng loét, bội nhiễm tophi hoặc hạt tophi kích thước lớn. Khi phẫu thuật lưu ý cho dùng colchicin nhằm tránh khởi phát cơn gút cấp. Cần kết hợp thuốc hạ acid uric trong máu.

Thời gian điều trị

Thời gian điều trị phụ thuộc vào sự tuân thủ của bệnh nhân đối với các chỉ định của bác sĩ.

Các lưu ý

Lưu ý dành cho người bệnh

Tránh các chất có nhiều purin như tạng động vật, thịt, cá, tôm, cua… Có thể ăn trứng, hoa quả. Ăn thịt không quá 150g/ 24 giờ.
Không uống rượu, cần giảm cân, tập luyện thể dục thường xuyên…
Uống nhiều nước, khoảng 2 – 4lit/ 24 giờ, đặc biệt là các loại nước khoáng có kiềm hoặc nước kiềm 14‰. Điều này sẽ làm tăng lượng nước tiểu trong 24 giờ, giúp hạn chế tối đa sự lắng đọng urat trong đường tiết niệu.
Tránh các thuốc làm tăng acid uric trong máu, tránh các yếu tố làm khởi phát cơn gút cấp như stress, chấn thương…

Lưu ý dành cho người thân và người chăm sóc bệnh nhân

Cho bệnh nhân uống thuốc đúng giờ
Theo dõi tình hình tiến triển của bệnh, khi có dáu hiệu bất thường hoặc không thuyên giảm, cần đưa bệnh nhân đi kiểm tra lại.

Bài viết cùng nội dung:

Xem thêm tại đây