Chẩn đoán và điều trị viêm ruột hoại tử sơ sinh

Các chẩn đoán viêm ruột hoại tử sơ sinh là gì? Làm thế nào để điều trị viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh? Một số lưu ý khi chăm sóc trẻ và thận trọng khi dùng thuốc trong trường hợp trẻ bị viêm ruột hoại tử là gì?

Giới thiệu

Viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh là gì?

Viêm ruột hoại tử thường gặp ở trẻ sinh non, cân nặng thấp.

Bệnh có liên quan đến nhiều vấn đề như:

Nuôi dưỡng bằng đường ruột.

Trẻ suy hô hấp kéo dài.

Giảm lưu lượng máu ở hệ thống tạng (ngạt, đa hồng cầu)

Trong bệnh nhiễm trùng

Các tìm kiếm khác về chẩn đoán và điều trị bệnh:

Chẩn đoán

1. Lâm sàng

3 giai đoạn lâm sàng chẩn đoán viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh:

Giai đoạn sớm

Trẻ li bì, ngủ lịm, nhiệt độ thường không ổn định.
Dịch dạ dày chậm tiêu, ứ dịch khoảng 20%.
Có những cơn ngừng thở ngắn, nhịp tim có thể chậm, hạ đường máu.

Giai đoạn tiếp theo

Nôn dịch vàng.
Tưới máu da kém.
Ỉa chảy, có khi ỉa ra máu toàn phần hoặc vi thể.
Bụng chướng, thăm trực tràng đôi khi có máu.

Giai đoạn muộn

Dịch dạ dày nâu đen.
Có sốc.
Bụng chướng, nề, thành bụng khi có ban đỏ.
Có cảm ứng phúc mạc, viêm phúc mạc.

2. Xét nghiệm

Các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh:

Máu ngoại biên: BC tăng hoặc giảm, TC giảm.
Khí máu: toan chuyển hóa.
Điện giải đồ: Na giảm, K tăng.
Có thể rối loạn đông máu.
Cấy phân, tìm máu trong phân.
Chọc dịch màng bụng:
- Có máu hoặc mủ
- Soi cấy dịch tìm vi khuẩn Gram (-)
X quang sớm: liệt ruột nhẹ.
Có bóng hơi trong thành ruột, trong tĩnh mạch và cửa nhánh vào gan.
Tràn dịch và khí trong ổ bụng (viêm phúc mạc hoặc thủng ruột).
Chụp bụng 6 – 8 giờ/lần trong 48 giờ đầu. Sau đó chụp 8 – 12 giờ/lần cho đến khi bệnh ổn định để phát hiện dấu hiệu bụng ngoại khoa.
Vi khuẩn: nuôi cấy máu, phân và dịch màng bụng (thường do E.coli, Klebsiella, Proteus, Staphylococcus …).

Điều trị

1. Điều trị thông thường

Dựa vào kháng sinh đồ để dùng kháng sinh cho hợp lý cho trẻ bị viêm ruột hoại tử sơ sinh.
Có thể dùng phối hợp cephalosporin thế hệ 3 với nhóm aminosid + metronidazol. Dùng nhóm aminosid hạn chế được thủng ruột trong điều trị viêm ruột hoại tử.
Trẻ sơ sinh cần nuôi dưỡng tĩnh mạch 7 – 10 ngày (theo dõi diễn biến lâm sàng để quyết định ăn trở lại từ từ).

2. Can thiệp ngoại khoa

Mời ngoại hội chẩn khi có viêm phúc mạc hoặc tràn khí trong khoang màng bụng, thủng ruột.
Một số điểm chú ý khi nuôi dưỡng trẻ sơ sinh non tháng.

3. Thận trọng khi dùng một số nhóm thuốc

3 nhóm thuốc cần lưu ý thận trọng khi dùng để điều trị viêm ruột hoại tử:

Nhóm xanthin (theophylin, aminosid)
Vitamin E dùng rộng rãi kéo dài
Indometacin, cocain, cytokin

4. Lưu ý

Cần thận trọng khi nuôi dưỡng trẻ đẻ non bị viêm ruột hoại tử bằng đường ruột, cho trẻ sơ sinh ăn số lượng lớn và tăng nhanh số lượng với thời gian không hợp lý sẽ là nguy cơ gây viêm ruột hoại tử.
Cho trẻ ăn từ từ từng lượng nhỏ điều chỉnh tốt thời gian và số lượng cho bữa ăn có thể phòng được bệnh. Tăng dần không quá 20ml/kg/ngày. Theo dõi và đánh giá tình trạng dung nạp sữa.
Sữa mẹ có nhiều yếu tố bảo vệ (IgA, IgG, IgM… ) là sữa duy nhất làm giảm nguy cơ viêm ruột hoại tử ở trẻ đẻ non.
Giảm tối đa nguy cơ liên quan sản khoa: đẻ non, đẻ ngạt, suy hô hấp kéo dài, đa hồng cầu ở trẻ đẻ non.

Lời khuyên

Viêm ruột hoại tử sơ sinh là một cấp cứu nội khoa và ngoại khoa đường tiêu hóa thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh đẻ non. Với tỉ lệ tử vong có thể lên đến 50% ở những trẻ có cân nặng thấp hơn 1500 gram. Viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh là một bệnh có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong sơ sinh học. Bệnh có thể để lại các biến chứng như: hẹp ruột, nhiễm trùng đường mật ngược dòng, sỏi mật, hội chứng ruột ngắn.

Vì vậy, việc chăm sóc trẻ sinh non thiếu tháng bị viêm ruột hoại tử cần nên có lời khuyên và chỉ dẫn của các chuyên gia y tế – bác sĩ để đảm bảo tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển về sau của trẻ.

Tham khảo danh sách các chuyên gia y tế và các cơ sở khám chữa bệnh tại Việt Nam trên Medplus.vn.