CỎ SỮA LÁ LỚN – Công dụng, tác dụng và liều dùng

Thông tin cơ bản

1. Thông tin khoa học:

• Tên Tiếng Việt: Cỏ sữa lá lớn, Cỏ sữa lông
• Tên khoa học: Euphorbia hirta L.
• Họ: họ Thầu dầu (Euphorbiaceae).

2. Mô tả Cây

Dược liệu:

• Cây thảo sống hằng năm hay nhiều năm, có thân mảnh cao 15-40 cm, toàn cây có lông ráp và có nhựa mủ trắng. Lá mọc đối, cuống ngắn, phiến lá hình mũi mác, dài 4-5 cm, rộng 7-15 mm, mép có răng cưa nhỏ. Gốc cuống lá có 2 lá kèm nhỏ hình lông cứng.
• Nhiều cụm hoa hình chén nhỏ ở các nách lá. Mỗi chén mang các hoa đơn tính. Quả rất nhỏ, đường kính khoảng 1,5mm, khi già nứt thành 3 mảnh vỏ mang 3 hạt rất nhỏ. Ra hoa quanh năm.

3. Phân bố, thu hái và chế biến

Phân bố

• Cây mọc hoang khắp nơi, ở những chỗ đất có sỏi đá, các kẽ gạch hay sân xi măng, đường tàu hỏa, bãi cỏ, đường đi. trên đất có sỏi, đá, các kẽ gạch hay sân xi măng, đường tàu hỏa… Trên thế giới câyphân bố ở một số nước khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Ấn Độ, Philipin.

Thu hoạch

• Cây được thu hái quanh năm nhưng tốt nhất vào mùa hè thu

Bộ phận dùng

• Toàn cây bỏ rễ (Herba Euphorbiae Hirtae).

Chế biến

• rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô dùng dần.

Công dụng và tác dụng chính

A. Thành phần hoá học

• Dịch chiết methanol phần trên mặt đất phân lập có các chất: Afzelin, quercitrin, và myricitrin.
• Khảo sát thành phần Cỏ sữa lá to – E. hirta has có các hợp chất rutin, quercitin, euphorbin-A, euphorbin-B, euphorbin-C, euphorbin-D, 2,4,6-tri-O-galloyl-β-d-glucose, 1,3,4,6-tetra-O-galloyl-β-d-glucose, kaempferol, acid gallic và protocatechuic acid.

B. Tác dụng dược lý

• Các nghiên cứu cho thấy Cỏ sữa lá to có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, chống sốt rét, lợi sữa, chữa hen suyễn, chữa tiều đường, chống ung thư, chống oxy hóa, giảm mật độ tinh trùng, ức chế sự phát triển của Entamoeba histolytica, và chống nấm

C. Công dụng, tính vị và liều dùng

Tính vị

• tính lạnh, vị đắng, chua.
• Qui kinh: Chưa có tài liệu nghiên cứu

Công năng

• Tiêu viêm, lợi tiểu, giải độc, chống ngứa, thông sữa; cây còn có tính làm dịu, chống co thắt và làm dễ thở.

Công Dụng

• Cỏ sữa lá lớn dùng để chữa:
• Lỵ trực khuẩn, lỵ amíp.
• Viêm ruột cấp, khó tiêu, viêm ruột non do Trichomonas;
• Viêm khí quản mạn tính.
• Viêm thận, viêm bể thận.
• Dùng ngoài trị eczema, viêm da, hắc lào, zona, apxe vú, viêm mủ da.
• Còn dùng cho phụ nữ đẻ ít sữa hoặc tắc tia sữa.
• Ở Ấn Ðộ, Cỏ sữa lá lớn được dùng trị bệnh giun ở trẻ em, bệnh đường ruột và ho; dịch lá dùng trị lỵ và cơn đau bụng, nước sắc cây dùng trị bệnh về phế quản và hen; nhựa cây đắp trị hột cơm, mụn cóc.
• Ở phương Tây, Cỏ sữa được dùng trị bệnh đường hô hấp (hen, sổ mũi, khí thũng, ho mạn tính). Còn dùng chữa bệnh về mắt (viêm kết mạc, loét giác mạc). Nó có tính gây xót đối với niêm mạc dạ dày nên cần uống thuốc trước các bữa ăn.

Lưu Ý

• Không nên dùng cỏ sữa lá to liều cao vì có thể gây kích ứng dạ dày và gây nôn mửa, vì vậy nên uống sau khi ăn.

Liều dùng

• Có thể dùng dưới nhiều dạng. Nếu hãm, lấy 1g cho vào trong 1 chén nước sôi, mỗi ngày uống 2 chén. Hoặc dùng cao lỏng 0,50g – 1,50g hàng ngày. Hoặc dùng cao nước rượu 0,05-0,10g hàng ngày, dạng poxio. Hoặc dùng cồn thuốc 1-3g mỗi ngày. Người ta cũng thường dùng nước nấu cây để chữa bệnh ngoài da hoặc giã đắp ngoài.

Bài thuốc sử dụng

1. Chữa đau bụng tiêu chảy, đi ngoài nhiều lần, mệt mỏi, rã rời chân tay:

• Cỏ sữa lá to 20g, Bàng hôi 20g, Chiêu liêu 16g, Tô mộc 20g. Sắc uống ngày một thang.

2. Chữa lỵ:

• Cỏ sữa lá to phối hợp với Hoàng đằng, nấu thành cao lỏng để uống.

3. Chữa lỵ trực trùng:

• dùng Cỏ sữa 100g. Rau sam 80g sắc với 300ml nước, lấy 150ml, chia 3 lần uống trong ngày.

4. Chữa zona (giời leo):

• Cỏ sữa lá to tươi lượng vừa đủ giã nát vắt lấy nước thêm bột Hùng hoàng 2g. Trộn đều xoa tại chỗ, mỗi ngày 3-4 lần.

5. Dùng bà mẹ sau sinh lợi sữa:

• Cây tươi 100g, hạt cây Gạo 40g, hai thứ sắc kỹ, lấy nước nấu cháo gạo ăn.

6. Chữa viêm da nổi mẩn ngứa:

• Cỏ sữa giã nát xoa hay nấu nước rửa.

7. Chữa hen suyễn:

• Cỏ sữa lá to 10g, lá cây Bồng Bồng 3 lá, lá dâu 20g. Sắc uống ngày một thang, chia 2-3 lần.

8. Chữa mẩn ngứa:

• Cỏ sữa lá to 1kg, Bồ cu vẽ 2 kg, Nhân trần 250g. Sắc đặc, tùy theo chỗ bệnh mà tắm, ngâm hay bôi bên ngoài. Nếu bị nhiễm trùng kết hợp Xuyên tâm liên, Sài đất, Kim ngân hoa mỗi thứ 15g sắc uống mỗi ngày một thang.

9. Chữa xơ gan cổ trướng:

• Cây cỏ sữa lá lớn 10g, vỏ cây gáo 10g, cây cỏ xước 15g đun với 1,5 lít nước đun cạn còn 600ml chia 3 lần uống trong ngày.

10. Chữa nước ăn chân:

• Lấy 1 năm cây tươi đun nước, để nước nguội ngâm chân trong thời gian 20 phút. Ngày làm 1 lần, làm liên tục 3 ngày là hết ngứa.

 Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam