Thì là đen (theo tên khoa học là Nigella sativa) thuộc họ thực vật có hoa Mao Lương (còn có tên khác là họ Hoàng Liên). Hạt của chúng được sử dụng như một loại gia vị giúp tăng hương vị trong nhiều món ăn. Ngoài ra, thì là đen còn được biết đến với tính chất dược liệu. Chúng được xem là một loại thảo dược thiên nhiên được sử dụng trong y học dân gian như một phương thuốc điều trị viêm phế quản, tiêu chảy.
Bài viết này cung cấp những thông tin hữu ích về những lợi ích sức khỏe được hỗ trợ bởi nghiên cứu khoa học mà thì là đen mang lại.
1. Giàu chất chống oxi hóa.
Chất chống oxy hóa là những hợp chất trung hòa các gốc tự do có hại và ngăn ngừa tổn thương oxy hóa cho các tế bào. Tình trạng tích tụ quá nhiều gốc tự do trong cơ thể gây ra oxidative stress liên quan đến một số bệnh mãn tính như bệnh tim, tiểu đường loại 2 và một số loại ung thư.
Nghiên cứu cho thấy chất chống oxy hóa có tác động mạnh mẽ đến sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật. Một số hợp chất được tìm thấy trong thì là đen, như thymoquinone, carvacrol, t-anethole và 4-terpineol mang lại đặc tính chống oxi hóa mạnh. Một nghiên cứu ống nghiệm cho thấy, tinh dầu thì là đen cũng hoạt động như một chất chống oxy hóa.
Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu để xác định các chất chống oxy hóa có trong thì là đen ảnh hưởng như thế nào đối với sức khỏe con người.
2. Giảm cholesterol.
Cholesterol là một chất béo được tìm thấy trong tất cả các tế bào của cơ thể. Chúng ta cần một lượng cholesterol thích hợp để tạo ra các axit mật tiêu hóa trong ruột, cấu trúc thành tế bào, sản xuất vitamin D và tạo ra một số kích thích tố nhất định. Tuy nhiên, tình trạng cholesterol trong máu cao có thể dẫn đến tắt nghẽn mạch máu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Thì là đen đã được chứng minh là đặc biệt hiệu quả trong việc giảm cholesterol. Một đánh giá của 17 nghiên cứu cho thấy, chúng làm giảm đáng kể cả cholesterol và cholesterol LDL gây hại, cũng như triglyceride máu.
Một nghiên cứu khác ở 57 người mắc bệnh tiểu đường cho thấy, bổ sung thì là đen vào chế độ ăn uống trong một năm làm giảm mức cholesterol toàn phần và cholesterol LDL, đồng thời làm tăng lượng cholesterol HDL có lợi cho sức khỏe.
3. Đặc tính chống ung thư.
Thì là đen có nhiều chất chống oxy hóa, giúp trung hòa các gốc tự do có hại và ngăn chặn một số bệnh mãn tính. Các nghiên cứu về ống nghiệm đã tìm thấy một số kết quả ấn tượng liên quan đến tác dụng chống ung thư tiềm tàng của thì là đen và thymoquinone (hợp chất được biết đến với khả năng ức chế khối u và viêm).
Một nghiên cứu ống nghiệm cho thấy, thymoquinone có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư máu. Một nghiên cứu ống nghiệm khác cho thấy chiết xuất thì là đen giúp vô hiệu hóa các tế bào ung thư vú. Chúng cũng mang lại hiệu quả trong việc chống lại một số loại ung thư khác, bao gồm ung thư tuyến tụy, phổi, cổ tử cung, tuyến tiền liệt, da và ruột kết.
4. Giảm viêm.
Trong hầu hết các trường hợp, viêm là một phản ứng miễn dịch bình thường giúp bảo vệ cơ thể chống lại chấn thương và nhiễm trùng. Mặt khác, tình trạng viêm kéo dài được cho là yếu tố góp phần gây ra các bệnh mãn tính chẳng hạn như ung thư, tiểu đường và bệnh tim).
Thì là đen có tác dụng chống viêm mạnh trong cơ thể. Trong một nghiên cứu ở 42 người bị viêm khớp dạng thấp, uống 1.000 mg dầu thì là đen mỗi ngày trong tám tuần làm giảm các dấu hiệu viêm và oxidative stress.
Trong một nghiên cứu khác, thì là đen cũng làm giảm viêm hiệu quả ở não và tủy sống của chuột hơn nhiều so với giả dược. Hợp chất thymoquinone trong chúng cũng có tác dụng giảm viêm hiệu quả hơn trong các tế bào ung thư tuyến tụy.
Mặc dù những kết quả này đầy hứa hẹn, tuy nhiên các bằng chứng khoa học về đặc tính chống viêm này ở người còn chưa đầy đủ. Cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi đưa ra bất kì khuyến nghị nào về tác dụng giảm viêm của thì là đen.
5. Bảo vệ sức khỏe gan.
Gan là một cơ quan đóng nhiều vai trò chức năng quan trọng trong cơ thể. Gan giúp loại bỏ độc tố, chuyển hóa thuốc, xử lý chất dinh dưỡng và sản xuất protein cho cơ thể. Nhiều nghiên cứu phát hiện ra rằng, thì là đen có khả năng bảo vệ gan chống lại tổn thương tế bào.
Trong một nghiên cứu, chuột được tiêm một hóa chất độc hại được điều trị bằng thì là đen. Kết quả cho thấy, chúng giúp giảm độc tính của hóa chất và bảo vệ gan và thận khỏi tổn thương tế bào. Tác dụng này được cho là nhờ vào hàm lượng chất chống oxy hóa giúp giảm viêm và oxidative stress.
Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu bổ sung được thực hiện ở người trước khi đưa ra bất kì kết luận chắc chắn nào.
6. Điều chỉnh lượng đường trong máu.
Lượng đường trong máu cao gây ra nhiều triệu chứng tiêu cực, bao gồm khát nước, giảm cân không mong muốn, mệt mỏi và khó tập trung. Nếu không được kiểm soát trong thời gian dài, lượng đường trong máu cao có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn chẳng hạn như tổn thương thần kinh, giảm thị lực và khó làm lành vết thương.
Một số bằng chứng cho thấy, thì là đen có thể giúp giữ lượng đường trong máu ổn định và ngăn ngừa triệu chứng nguy hiểm này. Chúng giúp giảm đáng kể lượng đường trong máu, mức đường huyết trung bình và giảm kháng insulin.