NGỘ ĐỘC COLCHICIN: TRIỆU CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ

Cùng Medplus tìm hiểu về các triệu chứng và điều trị khi bạn bị ngộ độc colchicin bạn nhé!

1. Ngộ độc colchicin là gì?

Colchicin là alcaloid có nguồn gốc thực vật, chiết xuất từ các loài thực vật Colchium autumnale (tỏi độc, bả chó, thu thủy tiên) và Gloriosa superba (ngọt nghẹo) được dùng để điều trị gút và một số bệnh lý viêm. Colchicin được coi là thuốc có nguy cơ cao do có thể gây độc tính nghiêm trọng nếu không được sử dụng đúng cách.

Từ lâu, colchicin đã được dùng để điều trị đợt gút cấp nhờ đặc tính kháng viêm của thuốc. Mặc dù không phải là chỉ định được phê duyệt (ở New Zealand), colchicin cũng được dùng để dự phòng đợt gút cấp, đặc biệt trong vài tháng đầu sử dụng thuốc hạ urat (thường là allopurinol).

Colchicin ức chế sự di chuyển, hóa ứng động, sự bám dính và thực bào của bạch cầu trung tính tại ổ viêm. Thuốc làm giảm phản ứng viêm với tinh thể urat, tuy nhiên không có tác dụng đối với sự sản xuất hay thải trừ acid uric.

Colchicin là thuốc có khoảng điều trị hẹp, nghĩa là khoảng cách giữa mức liều điều trị và mức liều gây độc rất nhỏ, thậm chí trong một số trường hợp có thể đan xen nhau.

Quá liều cấp với mức liều trên 0,5 mg/kg cân nặng thường gây tử vong. Một số ít trường hợp tử vong cũng đã được ghi nhận ở mức liều thấp hơn (7 mg). Colchicin đặc biệt độc với trẻ em, chỉ cần vô tình uống 1 hoặc 2 viên thuốc cũng có thể gây ngộ độc colchicin nghiêm trọng.

2. Triệu chứng ngộ độc colchicin là gì?

Các triệu chứng thường gặp khi ngộ độc colchicin là :

Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn và nôn mửa thường là những triệu chứng đầu tiên của ngộ độc colchicin
Cảm giác nóng rát họng, bụng hoặc trên da cũng đã được báo cáo.
Các triệu chứng này, đặc biệt là tiêu chảy, cũng có thể xảy ra ở liều điều trị.
Các biểu hiện tiếp theo của ngộ độc (từ 24 giờ đến 7 ngày sau khi uống) bao gồm thở nhanh, rối loạn điện giải (hạ calci máu, hạ phosphat máu), giảm thể tích tuần hoàn, rối loạn huyết học (giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu), loạn nhịp, suy thận và tổn thương gan.
Tử vong thường do suy đa tạng tiến triển và nhiễm trùng.

3. Điều trị ngộ độc colchicin

Điều trị then chốt của ngộ độc colchicine là nhận biết sớm, loại bỏ chất độc nếu có thể và chăm sóc hỗ trợ điều trị tích cực tình trạng suy đa tạng.

Trong giai đoạn sớm (1-2 giờ đầu sau khi uống) nếu biết rõ được lượng uống lớn, nên cố gắng loại trừ bằng rửa dạ dày kết hợp với than hoạt tính. Một lượng lớn thuốc được tìm thấy trong dạ dày 24 giờ sau khi uống, do đó sử dụng than hoạt tính có thể cân nhắc sử dụng ngay cả giai đoạn muộn. Nâng cao thải trừ bằng than hoạt đa liều (MDAC) nên được cân nhắc do colchicine có chu trình gan ruột để quay trở lại hệ tuần hoàn.

Mặc dù hiệu quả của MDAC chưa được nghiên cứu một cách có hệ thống tuy nhiên nên được cân nhắc ở những trường hợp người bệnh uống với lượng lớn, biểu hiện nặng. Với những trường hợp nôn, sử dụng thuốc chống nôn trước khi chỉ định than hoạt tính. Liệt ruột có thể phát triển như là một biến chứng của ngộ độc colchicine có thể làm phức tạp việc sử dụng MDAC. Lọc máu không có hiệu quả vì thể tích phân bố của colchicine rất lớn.

Sau khi thải trừ, điều trị chủ yếu là hỗ trợ. Tử vong do ngộ độc colchicine chủ yếu do loạn nhịp ác tính và suy tuần hoàn, do đó người bệnh nên được theo dõi sát ở khoa điều trị tích cực. Theo dõi liên tục dấu hiệu sinh tồn, ECG, và xét nghiệm liên tục để đánh giá tiến triển biện.

Điều trị bao gồm liệu pháp dịch thỏa đáng, điều chỉnh rối loạn điện giải, cân bằng acid-base, thuốc vận mạch, chống loạn nhịp, các chế phẩm máu và thở máy. Kháng sinh phổ rộng nên được chỉ định nếu nhiễm trùng thứ phát. Kích thích bạch cầu nếu trường hợp hạ bạch cầu do ức chế tủy xương.

Thử nghiệm hiệu quả lâm sàng với đoạn kháng thể đặc hiệu với colchicine được công bố đơn ở người trưởng thành với biểu hiện ngộ độc nặng colchicine. Có cải thiện huyết động, tuy nhiêu biểu hiện ức chế tủy xương không được cải thiện rõ rệt. Kết cục người bệnh vẫn sống sót với liều độc là 60mg.

Theo nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy kháng thể kháng colchicine khôi phục hoạt động của tubulin, cơ chế tương tự như kháng thể kháng digoxin, cả hai đều kết hợp với thuốc tái phân bố ra ngoại bào và vào lòng mạch, do đó tăng thải trừ ra khỏi mô.

Ái lực cao của kháng thể với colchicine ngăn ngừa thuốc gắn kết với các vị trí khác ở ngoại vi. Hiện nay phương pháp điều trị này không được phổ biến rộng rãi.

Tìm hiểu từ nguồn: Verywell Health

Như vậy, Medplus đã cung cấp cho bạn đọc đầy đủ thông tin hữu ích về ngộ độc colchicin, hy vọng bài đọc sẽ cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích, giúp bạn nâng cao tầm hiểu biết mà hạnh phúc hơn.

Bên cạnh đó, Medplus cũng cung cấp một số thông tin liên quan :