Trẻ bị chậm nói là gì?

Trẻ bị chậm nói là tình trạng trẻ đến tuổi nhưng chưa thể nói hoặc nói không rõ so với bạn cùng lứa. Những trẻ này cần phương pháp chăm sóc đặc biệt hơn.

Trẻ bị chậm nói là hiện tượng phổ biến và đáng lo ngại với nhiều phụ huynh. Thống kê có khoảng 20% trẻ bị chậm nói so với những bạn bè cùng trang lứa. Những trẻ này do không biểu hiện được ý muốn bằng lời nói nên rất dễ cáu gắt. Chậm nói đôi khi chỉ mang tính tạm thời và có thể thể cải thiện nhờ vào sự trợ giúp từ gia đình. Nhưng đôi khi, chậm nói cũng là biểu hiện của một bệnh tâm lý. Những trường hợp này cần có sự can thiệp của bác sĩ tâm lý. Vậy gia đình có thể làm gì để giúp những những bé bị chậm nói? Nguyên nhân gây nên tình trạng này là gì? Mời các bạn xem qua bài viết dưới đây.

Nguyên nhân khiến trẻ bị chậm nói

Bất thường về môi, lưỡi

Các bất thường về môi, lưỡi như hở hàm ếch, thắng lưỡi ngắn… cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị chậm nói. Tình trạng này sẽ làm hạn chế sự chuyển động của lưỡi, khiến trẻ khó phát âm thành lời nói. Đa phần, các bất thường này sẽ được phát hiện trong những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, đôi khi chúng sẽ bị bỏ qua cho đến khi trẻ có các dấu hiệu chậm nói.

Chậm phát triển

Chậm phát triển cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ bị chậm nói. Mỗi đứa trẻ sẽ đạt được các mốc phát triển quan trọng theo tốc độ của riêng mình. Thế nhưng, nếu bạn thấy các kỹ năng của trẻ phát triển chậm hơn bình thường, hãy đưa trẻ đến bác sĩ khám. Những đứa trẻ chậm nói do chậm phát triển thường có các triệu chứng như nói rất ít hoặc thậm chí không nói, không hiểu người khác đang nói gì, lặp lại những gì người khác nói.

Trẻ bị chậm nói do rối loạn vận động lời nói

Nhiều trẻ chậm nói do mắc phải các rối loạn vận động lời nói. Điển hình như mất điều khiển lời nói chủ ý. Nguyên nhân của rối loạn này là do não không đưa ra các tín hiệu đến các cơ vùng miệng. Điều đó khiến việc phối hợp môi, lưỡi và hàm để tạo ra âm thanh trở nên khó khăn.

Các bất thường về thính giác

Các bệnh lý về thính giác cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị chậm nói. Những đứa trẻ gặp vấn đề về thính giác sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ của những người xung quanh cũng như ngôn ngữ của chính mình. Từ đó, trẻ sẽ không có khả năng hiểu và nắm bắt các từ. Bên cạnh đó, trẻ cũng không thể bắt chước và nói một cách trôi chảy.

Trước 3 tuổi, trẻ sẽ rất dễ bị nhiễm trùng tai. Nếu được điều trị kịp thời thì căn bệnh này sẽ không gây nhiều rắc rối trong việc phát triển ngôn ngữ. Tuy nhiên, viêm tai mạn tính có thể khiến trẻ bị chậm nói. Do đó, nếu bệnh tồn tại dai dẳng và thường xuyên tái phát thì bạn nên đưa trẻ đến chuyên khoa tai mũi họng để khám.

Trẻ bị chậm nói đôi khi là do tự kỷ

Đây là nguyên nhân được nhiều bậc phụ huynh nghĩ đến nhất khi thấy con mình bị chậm nói. Tự kỷ là một rối loạn phát triển đặc trưng bởi sự chậm nói và không có khả năng giao tiếp. Nếu nguyên nhân chậm nói là do chứng tự kỷ, trẻ cần được can thiệp ngôn ngữ sớm bởi các nhà trị liệu để cải thiện tình trạng bệnh.

Do tâm lý

Số trẻ chậm nói do tâm lý chiếm đến 70% tổng số trẻ đến khám tại Bệnh viện Nhi Đồng 2. Nguyên nhân này có thể là do cuộc sống ngày càng bận rộn, cha mẹ cứ bị cuốn theo công việc mà không có thời gian quan tâm, nói chuyện với trẻ, khiến trẻ chỉ biết “làm bạn” với tivi hoặc các thiết bị điện tử.

Dấu hiệu trẻ bị chậm nói

Rất nhiều cha mẹ gặp khó khăn trong việc xác định con mình có chậm nói hay không. Nhiều phụ huynh thú nhận rằng họ không biết tình trạng này chỉ là chậm nói đơn thuần hay đây là tình trạng bệnh lý thực sự, cần tới sự can thiệp của các chuyên gia y khoa. Dưới đây là một số dấu hiệu báo động về tình trạng chậm nói của trẻ mà bạn cần lưu ý để đưa ra những quyết định chính xác nhất:

Trước 12 tháng

Trẻ không có các hành động như chỉ hoặc vẫy tay chào tạm biệt.

Trước 18 tháng

Thích dùng hành động hơn lời nói để giao tiếp
Không bắt chước được âm thanh, không hiểu được các yêu cầu đơn giản bằng lời nói.

2 tuổi

Chỉ có thể bắt chước lời nói hoặc hành động, không thể tự nói được các từ hoặc cụm từ
Chỉ nói các từ lặp đi lặp lại, không thể sử dụng lời nói để thể hiện mong muốn của mình
Không thực hiện được các yêu cầu đơn giản
Không nói được một câu hoàn chỉnh
Cha mẹ không hiểu được hơn phân nửa những gì trẻ nói.

Điều trị cho trẻ bị chậm nói

Cho trẻ đi khám để tìm nguyên nhân

Nếu bạn nghi ngờ trẻ có vấn đề chậm nói, tốt nhất bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra. Bác sĩ sẽ đánh giá khả năng nói và ngôn ngữ của trẻ thông qua những bài kiểm tra chuyên biệt với những tiêu chí sau:

Trẻ có thể hiểu gì? (khả năng tiếp thu ngôn ngữ)
Trẻ có thể diễn đạt ngôn ngữ không?
Trẻ có những cử chỉ như chỉ trỏ, lắc đầu… không?
Khả năng phát âm của trẻ
Tình trạng răng miệng của trẻ (mũi, miệng, lưỡi, vòm miệng…)

Dạy trẻ nói hằng ngày

Với những trẻ mới bắt đầu tập nói, bạn hãy dạy trẻ những âm thanh đơn giản như bố, mẹ… để trẻ bắt chước theo. Ngoài ra, bạn cũng có thể nói những hành động bạn đang làm để giúp trẻ mở rộng vốn từ và biết gắn kết các từ với đồ vật lại với nhau.

Đọc sách cho trẻ nghe cũng có thể là một trong những ý tưởng tuyệt vời mà bạn có thể thử. Hãy tìm những loại sách, truyện có hình ảnh sinh động và màu sắc tươi vui phù hợp với lứa tuổi của trẻ để trẻ cảm thấy thích thú.

Cho trẻ bị chậm nói giao lưu với thật nhiều bạn để kích thích trẻ nói

Ngoài việc dạy trẻ nói mỗi ngày, bạn nên tạo điều kiện cho trẻ có thể chơi, giao lưu với những bé cùng trang lứa để kích thích nhu cầu giao tiếp. Bạn có thể cho trẻ đi nhà trẻ, khuyến khích trẻ chơi chung với các bạn trong xóm hoặc tổ chức đi dã ngoại với những người bạn có con gần bằng tuổi với trẻ… để trẻ có nhiều cơ hội kết bạn hơn. Khi tiếp xúc nhiều với những đứa trẻ cùng tuổi, trẻ sẽ trở nên dạn dĩ, nhanh nhẹn và có nhiều cơ hội để phát triển ngôn ngữ.

Lời kết

Trẻ bị chậm nói có thể được cải thiện bằng thông qua cách chăm sóc từ gia đình. Hầu hết các trường hợp đều có thể bắt kịp bạn bè sau một thời gian ngắn. Điều quan trọng là bố mẹ cần phải kiên nhẫn khi tập cho trẻ nói. Chúc bé và gia đình luôn khỏe mạnh.

Đừng quên ghé thăm Medplus.vn thường xuyên để cập nhật những kiến thức về sức khỏe dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhé.

Xem thêm các bài viết khác về sức khỏe trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh tại:

Nguồn: Tham khảo