Trật khớp vai là gì?
Trật khớp vai là loại trật khớp phổ biến nhất trong các loại trật khớp. Thường gặp ở người lớn trẻ khỏe chiếm khoảng 50 – 60 % tổng số trật khớp.
Trật khớp là 1 dạng tổn thương ở khớp (đây là vị trí 2 hay nhiều xương kết nối với nhau) do các đầu tận của xương lệch khỏi vị trí bình thời khiến cho khớp biến dạng và bất động tạm thời. Bệnh xảy ra khi chỏm xương cánh tay bị trật khỏi ổ chảo xương bả vai.
Bình thường khớp vai được cố định và bao bọc bởi các dây chằng. Khi gặp chấn thương, dây chằng bị giãn đột ngột khiến hai mặt khớp của chỏm xương cánh tay trật khỏi hóc xương. Nếu bị trật nhiều lần, các dây chằng bị giãn hoặc bị đứt làm cho hệ thống cố định của khớp mất vững. Lúc này, hệ thống sụn viền và dây chằng bao khớp bị tổn thương giống như tình trạng miệng chén đã bị vỡ. Trên thực tế, vai thường bị trật ra trước, sau hoặc đi xuống dưới, trật hoàn toàn hoặc một phần.
Người bị trật khớp có thể bị một phần hoặc hoàn toàn. Có nhiều người bị tái đi tái lại nhiều lần. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng có thể gây đau, khó chịu.
Nguyên nhân gây trật khớp vai
Chấn thương vai xảy ra khi có một lực rất mạnh tác động trực tiếp lên phía trước hoặc phần trên cùng của vai. Khiến các khớp xương bị lệch ra khỏi vị trí ban đầu.
Một số nguyên nhân phổ biến như:
- Chấn thương khi chơi thể thao: vai bị trật khớp là chấn thương thường gặp khi chơi các môn thể thao. Như bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông, những môn thể thao dễ té ngã như trượt tuyết núi cao, trượt tuyết phản lực…
- Va chạm đột ngột: vật thể nặng rơi trúng vai, va đập mạnh trong tai nạn giao thông dễ gây trật khớp vai.
- Té ngã: ngã chống tay, đập vai khiến vùng vai bị ảnh hưởng trực tiếp. Chẳng hạn như ngã trên sàn nhà do trơn trượt, ngã từ cầu thang…
Triệu chứng và dấu hiệu trật khớp vai
Các triệu chứng của vai trật khớp có thể bao gồm:
- Biến dạng phần vai có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường. Sờ vai thấy hõm khớp rỗng do chỏm xương cánh tay đã bật ra ngoài;
- Đau dữ dội ở khớp vai;
- Sưng hoặc bầm tím vùng vai, cánh tay;
- Không có khả năng di chuyển khớp vai.
- Trật khớp vai cũng có thể gây tê, ngứa ran ở gần vùng chấn thương. Cơ bắp tại vai có thể sẽ bị co thắt gây đau hơn.
Biến chứng của trật khớp vai
Biến chứng trật thường xảy ra khi người bệnh không phát hiện ra tình trạng của bản thân và không có phương án điều trị kịp thời. Một số biến chứng có thể xảy ra bao gồm:
- Khiến động mạch nách có thể bị tắc do thương tổn lớp áo giữa và lớp áo trong.
- Các cơn đau khiến những vận động ở vai bị kìm hãm, bởi khớp vai là một khớp có hoạt động lớn. Đảm bảo các hoạt động linh hoạt, vận động của cơ thể như giữ thăng bằng, ném, nắm,…
- Biến chứng tổn thương thần kinh: có thể gây tổn thương thần kinh, nhất là liệt dây thần kinh mũ. Khi bị biến chứng này, người bệnh sẽ bị mất cảm giác vùng cơ delta, sau khi nắn khớp vẫn không dạng được cánh tay. Nặng hơn có thể làm liệt hẳn đám rối thần kinh cánh tay.
- Thương tổn mạch máu
- Gãy xương kèm theo
- Vỡ bờ ổ chảo
- Thương tổn đai xoay vai
Người bệnh nếu được điều trị đúng phác đồ và kịp thời thì sẽ nhanh chóng bình phục trở lại trạng thái bình thường. Tuy nhiên, khả năng bị trật khớp vai nhiều lần, tái đi tái lại rất dễ xảy ra. Nếu bạn hoạt động sai tư thế hoặc bị tổn thương thực thể bên trong khớp vai.
Bác sĩ chẩn đoán bệnh như thế nào?
Bạn cần được thăm khám và đánh giá tại các cơ sở y tế. Thông thường sẽ cần một phim X-Quang khớp vai để tìm các vị trí gãy xương nếu có và khẳng định tình trạng trật khớp vai
Nếu trật khớp vai đi kèm những gãy xương, đôi khi cần khảo sát thêm phim CT scan để có thêm nhiều thông tin. Gãy xương kèm với trật khớp cần được đánh giá bởi các chuyên gia chấn thương chỉnh hình, đôi khi cần đến phẫu thuật.
Nếu bạn không có gãy xương, bệnh có thể được phục hồi bằng các kỹ thuật nắn trật khớp vai.
Cách điều trị trật khớp vai
Khi bị trật khớp vai, phương pháp điều trị có thể là kéo nắn rồi băng bất động khoảng 2 – 4 tuần đối với trường hợp mới. Và dùng phẫu thuật điều trị đối với trật khớp vai cũ hoặc trật khớp vai tái đi tái lại. Cụ thể:
Nắn lại vai
Đây là cách chữa trật khớp vai phổ biến khi trật khớp mới và mức độ nhẹ. Bác sĩ có thể nắn lại vai bị trật bằng một số thao tác nhẹ để giúp xương vai trở lại vị trí đúng. Tùy thuộc vào mức độ đau và sưng, bạn sẽ được chỉ định dùng thuốc. Đến khi xương vai trở lại vị trí ban đầu thì các triệu chứng sẽ được cải thiện ngay lập tức.
Phẫu thuật
Bạn có thể sẽ phải làm phẫu thuật nếu khớp vai hoặc dây chằng yếu, có yếu tố mắc lại dù đã phục hồi và tăng cường chức năng. Trong một số trường hợp, có thể sẽ cần phẫu thuật nếu dây thần kinh hoặc mạch máu bị tổn thương.
Cố định
Phương pháp này sử dụng đai cố định để giữ vai ổn định trong vài tuần. Thời gian đeo đai cố định phụ thuộc vào tình trạng trật khớp vai của bạn.
Thuốc
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau, giảm phù nề giúp cho bạn cảm thấy thoải mái trong khi chờ đợi khỏi bệnh.
Phục hồi chức năng
Khi bạn được nẹp vai hoặc gỡ bỏ băng đeo, bạn sẽ bắt đầu quá trình phục hồi chức năng.
Nếu tình trạng bệnh nhẹ, không ảnh hưởng đến các dây thần kinh lớn hoặc tổn thương bên trong khớp. Khớp vai có thể sẽ được cải thiện trong một vài tuần. Nếu hoạt động quá sớm sau khi bị trật khớp vai thì có thể sẽ làm tổn thương khớp vai hoặc trật khớp thêm lần nữa.
Các phương pháp ngăn ngừa trật khớp vai
Các biện pháp phòng bệnh bao gồm:
- Giảm các hoạt động vùng vai: Khi bạn đã bị trật khớp vai, bạn không nên lặp lại các động tác làm tăng nguy cơ trật khớp. Cố gắng tránh những cử động gây ra đau đớn. Không nâng vật nặng, đưa tay lên cao quá đầu cho tới khi khớp vai được cải thiện hoàn toàn.
- Chườm mát: Chườm mát quanh vùng vai để giúp giảm viêm, đau. Bạn nên sử dụng túi mát để chườm vết thương khoảng 15-20 phút. Nên chườm mát lặp lại nhiều lần trong ngày.
- Duy trì sự linh hoạt của khớp: Bạn nên thực hiện một số bài tập nhẹ nhàng theo sự chỉ dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu. Việc này sẽ giúp duy trì phạm vi di chuyển ở vùng vai.
- Đối với những người khỏe mạnh thì nên rèn luyện thân thể thường xuyên để hệ cơ bắp luôn săn chắc, các khớp hoạt động linh hoạt.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Trật khớp vai không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Việc phát hiện và điều trị bệnh càng sớm càng tốt là điều cần thiết.
Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về bệnh trật khớp vai. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé.
Các bài viết liên quan:
- Phòng khám chỉnh hình và cơ xương khớp BS Đình Lâm
- Gợi ý các bài tập giúp phục hồi khớp vai sau chấn thương
Nguồn tham khảo: Tổng hợp