Bệnh lý cơ tim giãn là gì?
Bệnh cơ tim giãn (Dilated Cardiomyopathy) là một bệnh lý cơ tim, không rõ nguyên nhân, thường bắt nguồn từ buồng bơm máu chính của tim là tâm thất trái. Khi đó, khả năng bơm máu của tim bị giảm do tâm thất trái phì đại, giãn rộng và trở nên yếu dần.
Thời gian đầu, các buồng tim sẽ cố gắng giãn nở để giữ nhiều máu hơn cho tim bơm đi khắp cơ thể. Điều này giúp tăng cường khả năng co bóp của tim và duy trì chức năng bơm máu trong thời gian ngắn. Lâu dần, các thành cơ tim yếu đi và không thể bơm mạnh được như trước.
Trong lúc đó, thận thường đáp ứng với vấn đề này bằng cách giữ lại nước và natri. Nếu dịch cơ thể bị tích tụ ở chân, mắt cá chân, bàn chân, phổi hoặc các cơ quan khác, suy tim sung huyết sẽ xảy ra.
Bệnh cơ tim giãn có thể không gây ra triệu chứng nhưng ở một số người, bệnh lý này có khả năng gây đe dọa đến tính mạng. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến gây suy tim hay góp phần khiến nhịp tim không đều rối loạn nhịp tim, hình thành huyết khối (cục máu đông) hoặc tử vong đột ngột.
Tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi đều có khả năng gặp phải bệnh lý cơ tim giãn, kể cả trẻ sơ sinh và ở trẻ em. Tuy nhiên, đối tượng thường mắc phải nhất là nam giới từ 20–50 tuổi.
Những triệu chứng và dấu hiệu của bệnh cơ tim giãn
- Ngất xỉu, chóng mặt
- Đau tức ngực
- Sưng vùng bụng do ứ dịch (cổ trướng)
- Ho, tăng cân và sung huyết do cơ thể bị giữ nước
- Sưng phù ở chân, mắt cá chân và bàn chân
- Giảm khả năng tập thể dục
- Khó thở khi hoạt động và nằm xuống
- Mệt mỏi quá mức
- Có âm thanh lạ khi nghe tiếng tim đập (tiếng thổi ở tim)
Người bệnh có thể sẽ hình thành cục máu đông do tốc độ chảy của máu trong cơ thể giảm xuống. Nếu cục máu đông vỡ ra và di chuyển đến các cơ quan khác sẽ gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, như: đi đến phổi gây thuyên tắc phổi, đến thận – thuyên tắc thận, đến não – thuyên tắc não hoặc đột quỵ, đi đến các chi – thuyên tắc mạch ngoại biên.
Nên đến gặp bác sĩ trong trường hợp như thế nào?
Nếu bạn cảm thấy khó thở hoặc có những triệu chứng của bệnh cơ tim giãn thì nên đi khám càng sớm càng tốt, còn trong trường hợp cảm thấy đau ngực kéo dài hơn vài phút hoặc khó thở nghiêm trọng hãy gọi ngay cho 115 hay các số điện thoại cấp cứu tại địa phương bạn.
Những thành viên trong nhà bị bệnh cơ tim giãn, nên tham gia sàng lọc cá nhân hay cả gia đình để phát hiện bệnh sớm nếu có.
Phòng ngừa và cách điều trị bệnh cơ tim giãn có những phương pháp nào?
Phòng ngừa bệnh cơ tim giãn
Để giúp phòng ngừa cũng như giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng của bệnh lý cơ tim giãn, bạn cần phải xây dựng một lối sống lành mạnh. Đây là một trong những điều kiện đồng thời là phương pháp phòng ngừa vô cùng hiệu quả và quan trọng.
- Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh
- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, ăn ít muối
- Không sử dụng các chất gây nghiện, kích thích
- Không uống đồ uống có cồn, hoặc nên uống ít, mức độ hợp lý
- Không hút thuốc
- Thực hiện chế độ tập luyện theo lời khuyên của bác sĩ
3 cách điều trị bệnh cơ tim giãn
Nguyên tắc điều trị bệnh theo mức độ từ nhẹ đến nặng, trong từng trường hợp mức độ bệnh sẽ áp dụng một trong số những phương pháp điều trị hoặc phối hợp với nhau, như dưới đây:
1. Thuốc
Điều trị bằng thuốc có thể làm chậm tiến triển và trong một số trường hợp thậm chí nó còn giúp cải thiện tình trạng tim. Các nhóm thuốc được chỉ định bao gồm:
- Thuốc chẹn beta: Nhóm thuốc chẹn beta đang là nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi, phổ biến. Các thuốc nhóm chẹn β giao cảm làm giảm nhu cầu sử dụng oxy của cơ tim, ức chế hoạt động co mạch của hệ giao cảm, giảm độc tính catecholamin lên tế bào cơ tim, làm giảm nguy cơ tử vong do rối loạn nhịp thất. Việc theo dõi chặt chẽ trong quá trình điều trị là cần thiết vì nó có thể làm nặng thêm tình trạng suy tim cũng như kích hoạt cơn hen ở những người có tiền sử bệnh hen.
- Verapamil: Đây là một thuốc thuộc nhóm chẹn kênh canxi. Verapamil cũng được sử dụng phổ biến để ngăn chặn cơn đau thắt ngực, kiểm soát nhịp tim nhanh. Hiện nay thì ít được sử dụng.
- Thuốc ức chế men chuyển Angiotensin (ACE): vai trò của nhóm thuốc này nhằm giảm hậu gánh, giảm tái cấu trúc tế bào cơ tim.
- Thuốc lợi tiểu: nhóm thuốc này được sử dụng nhằm giảm giữ nước, giảm tiền gánh cho tim.
- Thuốc chống đông máu cũng có thể được sử dụng để điều trị chống huyết khối.
- Có một số bằng chứng về lợi ích của coenzyme Q10 trong điều trị suy tim.
2. Phẫu thuật
- Ghép tim: Phương thức điều trị tốt nhất bệnh cơ tim giãn kháng trị nội khoa, những bệnh nhân có tiến triển bác sĩ sẽ cân nhắc ghép tim. Tỷ lệ sống sót 1 năm là 90%, 20 năm – trên 50%
- Phẫu thuật tạm thời: Có thể cải thiện triệu chứng tuy nhiên không thay đổi bản chất của bệnh, phẫu thuật này sẽ cắt bỏ đoạn lớn cơ thất phì đại và thay van 2 lá
- Đặt máy tạo nhịp: Điều cần thiết cho những bệnh nhân có rối loạn nhịp chậm
- Cấy ghép tế bào gốc: Tế bào gốc cơ tim được cấy ghép thay cho các tế bào cơ tim đã chết, nhưng kỹ thuật cần phải nghiên cứu cũng như ít được áp dụng trong lâm sàng
3. Chăm sóc bản thân phù hợp kết hợp với chế độ dinh dưỡng
Người bệnh nên ăn những loại thực phẩm, như:
- Chuối và các loại hoa quả khác như cam, quýt, dưa đỏ
- Các loại đậu đặc biệt là đậu nành có chứa nhiều protein, vitamin, … nhằm điều hòa nhịp tim, cân bằng huyết áp, duy trì ổn định các chỉ số đường huyết giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch
- Ngũ cốc, yến mạch
- Rau xanh
- Cá và các loại nấm
Người bệnh nên hạn chế một số loại thực phẩm, ví dụ như:
- Thức ăn chứa nhiều muối: Thực phẩm chứa hàm lượng muối cao có thể gây tăng huyết áp và tăng nguy cơ bị đau tim, đột quỵ
- Thực phẩm chứa nhiều chất béo
- Nghỉ ngơi khi có cơn suy tim
- Tập thể dục thể đều đặn với cường độ nhỏ, tránh hoạt động thể lực mạnh.
Bệnh cơ tim giãn là bệnh lý của cơ tim không rõ nguyên nhân, đặc trưng bởi sự giãn ra của các buồng tim và giảm khả năng co bóp của cơ tâm thất trái hoặc phải, tăng thể tích tâm thu, tâm trương, cơ tâm thất thường bị mỏng đi.
Điều quan trọng hơn cả, mỗi người cần phải xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học đồng thời thăm khám thường xuyên để có thể phát hiện, điều trị bệnh hiệu quả hơn. Bạn có thể tham khảo về:
- Cách ăn uống tốt cho tim: 8 bước cho một trái tim khỏe mạnh
- TOP 6+ thuốc tim mạch tốt nhất được tin dùng năm 2020.