BỆNH GERD: NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG

Trào ngược dạ dày thực quản( bệnh gerd) là một hiện tượng sinh lý bình thường được hầu hết mọi người trải qua, đặc biệt là sau bữa ăn.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) xảy ra khi lượng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản vượt quá giới hạn bình thường, gây ra các triệu chứng có hoặc không kèm theo tổn thương niêm mạc thực quản.

Bệnh nhân bị GERD có thể biểu hiện các triệu chứng điển hình và không điển hình. Các triệu chứng điển hình bao gồm: ợ nóng, trào ngược và khó nuốt. Các triệu chứng không điển hình bao gồm: đau ngực không do tim, hen, viêm phổi, khàn giọng và ho sặc do hít dịch.

25-40% người Mỹ trưởng thành khỏe mạnh có triệu chứng GERD biểu hiện lâm sàng thường gặp nhất là ợ nóng (pyrosis) ít nhất một tháng một lần. 7-10% người trưởng thành gặp phải các triệu chứng đó hàng ngày.

GERD là một bệnh phổ biến với tỷ lệ lưu hành cao. Thống kê tỷ lệ mắc GERD dao động từ 18,1% đến 27,8% ở Bắc Mỹ, 8,8% đến 25,9% ở châu Âu, 2,5% đến 7,8% ở Đông Á, 8,7% đến 33,1% ở Trung Đông, 11,6% ở Trung Đông Úc và 23,0% ở Nam Mỹ.

Ở hầu hết mọi người, các cơ chế bảo vệ nội tại hoặc sẽ hạn chế lượng chất có hại vào thực quản hoặc nhanh chóng làm sạch nó khỏi thực quản nên các triệu chứng và kích thích niêm mạc thực quản được giảm thiểu (ví dụ cho cơ chế này là cơ thắt dưới và hoạt động nhu động của thực quản).

Khi các cơ chế bảo vệ bị khiếm khuyết hoặc trở nên quá tải thực quản bị ngập trong dịch axit hoặc mật trong thời gian dài, lúc đó xuất hiện bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Bệnh GERD biểu hiện triệu chứng khác nhau, điển hình và không điển hình.

• Các triệu chứng điển hình (thực quản) bao gồm:
  • Ợ nóng
  • Trào ngược
  • Khó nuốt
• Các triệu chứng không điển hình (ngoài thực quản) bao gồm:
  • Đau ngực (không do bệnh tim mạch)
  • Hen suyễn
  • Viêm phổi
  • Khàn giọng
  • Ho, sặc

Bệnh nhân thường có nhiều đợt trào ngược hàng ngày biểu hiện dưới các hình thức như nóng sau xương ức, ợ chua, ho sặc vào ban đêm, viêm phổi, co thắt phế quản, viêm thanh quản, thay đổi giọng nói. Ngoài ra, bằng chứng khách quan về tổn thương thực quản có thể thấy trên nội soi thực quản biểu hiện bằng các mức độ viêm thực quản.

Co thắt tâm vị (Achalasia) có thể biểu hiện bằng ợ nóng. Chỉ có thể đo hoạt động thực quản và theo dõi pH để phân biệt achalasia với GERD. Điều trị hoàn toàn khác nhau với 2 bệnh này.

Bệnh GERD được điều trị từng bước dựa trên sự điều chỉnh lối sống, kiểm soát bài tiết dạ dày bằng điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật.

Hầu hết bệnh nhân có triệu chứng bệnh GERD điển hình được điều trị theo kinh nghiệm bằng thuốc ức chế bơm proton (PPI) và không trải qua xét nghiệm chẩn đoán. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân có các triệu chứng báo động như khó nuốt, nuốt đau (odynophagia), chán ăn, sụt cân và chảy máu đường tiêu hóa trên, cần thăm khám với nội soi tiêu hóa trên.

Các phương thức điều trị hiện có cho bệnh gerd:

• Thay đổi lối sống
• Thuốc
• Phẫu thuật
• Nội soi can thiệp

Thay đổi lối sống của bệnh gerd:

• Tránh ăn gần giờ ngủ (3h)
• Kê cao đầu giường
• Tránh nằm nghiêng phải
• Tắt đèn khi đi ngủ, tránh bị xáo trộn giấc ngủ
• Điều trị bằng thuốc ức chế bơm Proton (PPI) trước bữa tối nếu triệu chứng chủ yếu vào ban đêm
• Chia liều PPI thành sáng, tối trước bữa ăn
• Thêm: nhóm thuốc kháng H2, Carafate; Gaviscon…trước khi ngủ
• cân nhắc liệu pháp không y học

Nếu không được kiểm soát, bệnh trào ngược dạ dày thực quản, có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng bao gồm viêm thực quản, thực quản Barrett, hẹp thực quản và ung thư thực quản.

Viêm thực quản

Khi axit dạ dày liên tục tiếp xúc với niêm mạc thực quản, nó gây ra viêm, có thể bao gồm xói mòn hoặc loét. Viêm thực quản có thể gây ra các triệu chứng như ợ nóng, đau ngực, khó nuốt hoặc chảy máu.

Thực quản của Barrett

Thực quản Barrett chiếm khoảng 10% người bị GERD kéo dài. Đó là một yếu tố nguy cơ ung thư thực quản. Tổn thương do trào ngược axit có thể gây ra những thay đổi bất thường trong niêm mạc thực quản. Các tế bào lát bình thường của thực quản được thay thế bằng một loại tế bất thường khác. Những tế bào bất thường này tương tự như những tế bào thường thấy trong niêm mạc ruột non.

Những người bị ợ nóng trong nhiều năm có thể có nguy cơ mắc bệnh thực quản Barrett. Thực quản Barrett thường gặp ở những người tuổi trung niên trở lên. Nam nhiều hơn nữ.

Thực quản của Barrett được chẩn đoán bằng nội soi để đánh giá niêm mạc thực quản và lấy sinh thiết để kiểm tra. Các chuyên gia khuyên nên nội soi để kiểm tra thực quản Barrett ở những người có yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như ợ nóng kéo dài (hơn 10 năm), chủng tộc da trắng, giới tính nam và thừa cân. Sàng lọc Barrett, không được khuyến cáo cho dân số chung.

Hẹp thực quản

Niêm mạc thực quản bị tổn thương trở thành sẹo, gây hẹp thực quản. Những tổn thương này cản trở thức ăn và chất lỏng đến dạ dày.

Ung thư thực quản

Ung thư bắt đầu trong thực quản được chia thành hai loại chính:

• Ung thư biểu mô tế bào vảy: Ung thư này thường ở phần trên và giữa của thực quản. Các yếu tố nguy cơ là hút thuốc và rượu mạnh.
• Adenocarcinoma: Loại ung thư này thường ở phần dưới của thực quản. Nó có thể phát sinh từ thực quản Barrett.

Ung thư thực quản, ở giai đoạn đầu, thường không có triệu chứng. Khó nuốt là triệu chứng phổ biến nhất của ung thư thực quản. Khi ung thư phát triển, nó thu hẹp việc mở thực quản, khiến việc nuốt trở nên khó khăn và/hoặc đau đớn.