Bệnh viêm não Nhật Bản có tỷ lệ mắc mới mỗi năm trên thế giới hơn 60.000 trường hợp, tỷ lệ tử vong 25% – 30% và 50% có di chứng nặng sau điều trị. Hiện chưa có điều trị đặc hiệu nên viêm não Nhật Bản vẫn đang là mối hiểm họa đe dọa sức khỏe của toàn xã hội. Cùng Songkhoe.medplus.vn tìm hiểu bài viết dưới đây để có những thông tin cần thiết cho gia đình mình nhé !
Bệnh viêm não Nhật Bản là gì?
Viêm não Nhật Bản là tình trạng bệnh nhân bị nhiễm virus cấp tính. Nó làm cho thần kinh trung ương bị tổn thương, thường gặp ở trẻ em dưới 15 tuổi. Virus viêm não Nhật Bản được tìm thấy ở lợn và gia cầm qua trung gian truyền bệnh do muỗi đốt. Bệnh này phổ biến hơn ở những vùng nông thôn, nơi có những trại gia súc và cánh đồng lúa. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người.
Có hai loại viêm não chính: nguyên phát và thứ phát. Viêm não nguyên phát xảy ra khi virus lây nhiễm trực tiếp vào não và tủy sống, Viêm não thứ phát xảy ra khi nhiễm trùng bắt đầu từ nơi khác trong cơ thể và sau đó đi đến não của bạn.
Nguyên nhân dẫn đến viêm não Nhật Bản
Nguyên nhân gây bệnh thường do các loại virus như:
- Virus arbo,
- Virus Herpes,
- Virus đường ruột,
- Sởi, quai bị,… và các virus khác gây nên.
Các virus này gây tổn thương não, để lại nhiều di chứng thần kinh, có thể dẫn đến tử vong cao. Virus viêm não Nhật Bản có kích thước 15 – 22 – 50 nanomet. Là loại virus không chịu nhiệt, bất hoạt ở nhiệt độ 56 độ C trong 30 phút và 2 phút ở nhiệt độ 100 độ C. Virus có thể tồn tại trong thời gian lên đến vài năm ở trạng thái đông lạnh.
Các triệu chứng của viêm não Nhật Bản thường gặp
Hầu hết người bị nhiễm virus viêm não Nhật Bản thường không có triệu chứng. Hoặc nếu có cũng chỉ là các triệu chứng nhẹ, tương tự các triệu chứng của bệnh cúm. Sau thời gian ủ bệnh từ 5 – 15 ngày, các triệu chứng ban đầu thường không đặc hiệu và có thể bao gồm:
- Sốt
- Tiêu chảy
- Nghiêm trọng sau đó là đau đầu
- Nôn mửa và suy nhược toàn thân.
Trong vài ngày tới, tình trạng tâm thần thay đổi bao gồm:
- Hành vi bất thường
- Rối loạn tâm thần cấp
- Liệt nửa người, liệt dây thần kinh sọ
Nhiều bệnh nhân rơi vào tình trạng hôn mê và một số cần hỗ trợ thở máy.
Nguy cơ dẫn đến bệnh viêm não Nhật Bản
Tất cả mọi người, mọi lứa tuổi chưa có miễn dịch với vi rút viêm não Nhật Bản đều có nguy cơ bị mắc bệnh. Đặc biệt là trẻ em do trẻ có hệ miễn dịch yếu hơn người lớn. Hoặc người lớn chưa được tiêm chủng viêm não Nhật Bản bị nhiễm virus khi đi du lịch, lao động, công tác vào vùng lưu hành bệnh viêm não Nhật Bản.
Bệnh viêm não Nhật Bản có nguy hiểm không?
Nếu không được điều trị kịp thời, Viêm não Nhật Bản có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm bể thận – bàng quang,
- Loét nhiễm trùng,
- Rối loạn chuyển hóa,
- Rối loạn tâm thần.
- Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp những di chứng muộn có thể xuất hiện sau vài năm hay thậm chí vài chục năm như động kinh và Parkinson.
Viêm não Nhật Bản có tỷ lệ tử vong cao: 25% ở các nước nhiệt đới và 50% người bệnh có các di chứng thần kinh – tâm thần. Tử vong do viêm não Nhật Bản thường xảy ra trong những ngày đầu. Khi bệnh nhân có triệu chứng hôn mê sâu, co giật, tổn thương hành não, người thân cần quan tâm, lưu ý đến tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời khi có dấu hiệu viêm não Nhật Bản.
Chẩn đoán bệnh viêm não Nhật Bản
Xét nghiệm thường quy
Thực hiện các xét nghiệm để kiểm tra công thức máu, chức năng gan thận như việc:
- Giảm tiểu cầu
- Thiếu máu nhẹ
- Men gan tăng cao
- Tăng bạch cầu (vừa phải ở hầu hết các bệnh nhân)
Xét nghiệm không đặc hiệu
Để chẩn đoán viêm não Nhật Bản ở những bệnh nhân rối loạn tri giác, các bác sĩ cần chọc dò thắt lưng để lấy dịch não tủy làm xét nghiệm. Áp lực dịch não tủy tăng, protein tăng nhẹ (60-70 mg%), tế bào tăng nhẹ (dưới 100 tế bào/mm3). Bạch cầu đa nhân có thể chiếm ưu thế vào lúc đầu, nhưng lúc sau tế bào lympho chiếm ưu thế. Tỷ lệ glucose trong dịch não tủy ít thay đổi hoặc chỉ tăng nhẹ.
Xét nghiệm hình ảnh
Chụp cộng hưởng từ nhạy hơn so với chụp cắt lớp vi tính, để phát hiện các bất thường liên quan đến viêm não Nhật Bản như:
- Thay đổi ở đồi thị, hạch nền, trung não, cầu não và tủy
- Đo điện não đồ để ghi nhận sự ức chế hoạt động não
Xét nghiệm huyết thanh học
Ngoài các phương pháp xét nghiệm thường quy, không đặc hiệu và xét nghiệm bằng hình ảnh. Viêm não Nhật Bản còn được chẩn đoán nhờ xét nghiệm huyết thanh học. Các kháng thể IgM đặc hiệu của virus viêm não Nhật Bản trong dịch não tủy xác nhận nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương. Kháng thể IgM trong huyết thanh gợi ý nhiễm hoặc cũng có thể là nhiễm chéo với những tác nhân cùng họ như sốt xuất huyết. Kết quả dương tính với viêm não Nhật Bản thường ít nhất là 9 ngày tính từ thời điểm xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Nếu kết quả xét nghiệm âm tính nhưng vẫn nghi ngờ bệnh, bạn có thể lấy mẫu huyết thanh để xét nghiệm lần hai.
Những phương pháp điều trị viêm não Nhật Bản
Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu viêm não Nhật Bản và hiện nay chỉ điều trị hỗ trợ. Việc điều trị viêm não Nhật Bản chủ yếu là điều trị triệu chứng như chống phù nề não, an thần cắt cơn giật, hạ nhiệt, hồi sức hô hấp và tim mạch, chống bội nhiễm. Chính vì vậy khi bệnh nhân mắc bệnh viêm não Nhật Bản thì tỉ lệ tử vong cao và di chứng về thần kinh sau này.
Một số cách phòng ngừa viêm não Nhật Bản hiệu quả
Để phòng bệnh, mọi người cần lưu ý:
- Không nên cho trẻ em chơi gần chuồng gia súc;
- Thường xuyên rửa tay với xà phòng, ăn chín, uống chín;
- Nên ngủ màn cả ban ngày và ban đêm đề phòng muỗi đốt;
- Vệ sinh môi trường, chuồng trại sạch sẽ để muỗi không có nơi trú đậu;
- Thực hiện tốt việc cách ly cũng như hạn chế tiếp xúc với người bệnh và đeo khẩu trang khi chăm sóc người bệnh;
Hiện nay, bệnh viêm não Nhật Bản đã có vắc xin phòng bệnh. Do đó, biện pháp chủ động phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả nhất là tiêm ngừa vắc xin đầy đủ và đúng lịch. Lưu ý, nếu chỉ tiêm 1 mũi vắc xin thì không đủ hiệu lực bảo vệ, tiêm 2 mũi vắc xin hiệu lực bảo vệ trên 80%, tiêm 3 mũi vắc xin hiệu lực bảo vệ 90% – 95% trong khoảng 3 năm.
Xem thêm các bài viết liên quan:
- Trẻ bị Viêm não Nhật Bản là gì? Căn bệnh ẩn chứa nhiều nguy hiểm
- Trẻ sau tiêm chủng – cách chăm trẻ đúng chuẩn
- Việc tiêm chủng Vắc-xin cho trẻ rất cần thiết mà các mẹ nên biết
Nguồn: Hellobacsi.com, Healthline.com, Vinmec.com