Điều trị Ataxia bằng tế bào gốc có hiệu quả không?

Bệnh Ataxia là một dạng rối loạn thoái hóa của hệ thần kinh. Những người được chẩn đoán mắc bệnh thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát cơ bắp và cử động tự chủ. Bệnh là hệ quả của sự thoái hóa trong tiểu não – phần não đóng vai trò điều khiển chuyển động. Những biến chứng mà Ataxia gây ra là rất nghiêm trọng, thậm chí một số trường hợp có thể gây tử vong. Một trong số các cách điều trị bệnh Ataxia hiện nay là sử dụng tế bào gốc. Vậy điều trị Ataxia bằng tế bào gốc có hiệu quả không? Đọc bài viết này của Medplus để tìm câu trả lời nhé.

1. Bệnh Ataxia là gì?

1.1. Bệnh Ataxia là gì?

Bệnh Ataxia là một dạng rối loạn thoái hóa của hệ thần kinh. Những người được chẩn đoán mắc bệnh thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát cơ bắp và cử động tự chủ.

Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh Ataxia. Những biến chứng mà bệnh gây ra là rất nghiêm trọng, thậm chí một số trường hợp có thể gây tử vong. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra hơn 50 loại ataxia khác nhau. Một số phổ biến nhất bao gồm:

• Chứng thất điều – giãn mạch (Ataxia Telangiectasia);
• Mất điều hòa Friedreich (Friedreich’s Ataxia);
• Teo đa hệ thống (Multiple System Atrophy);
• Mất điều hòa Sporadic (Sporadic Ataxia);
• Thoái hóa tiểu não (Spinocerebellar Ataxia);
• Mất điều hòa Episodic (Episodic Ataxia);
• Mất điều hòa di truyền (Hereditary Ataxia).

1.2. Triệu chứng của bệnh Ataxia

Bệnh nhân bị Ataxia có thể gặp các vấn đề sinh hoạt cá nhân và hàng ngày. Những dấu hiệu của bệnh Ataxia có thể kể đến là:

• Mất khả năng phối hợp cơ thể;
• Nói lắp;
• Đi lại khó khăn;
• Thường hay vấp ngã;
• Khó khăn khi ăn, nuốt và viết;
• Chuyển động mắt bất thường (chứng giật nhãn cầu);
• Mất khả năng điều khiển bàn tay và ngón tay.

1.3. Nguyên nhân của bệnh Ataxia

Ataxia là hệ quả của tổn thương tế bào thần kinh trong tiểu não, nằm ở phần sau của não. Ngoài ra, chấn thương tủy sống và các dây thần kinh ngoại biên kết nối tiểu não với cơ bắp cũng là nguyên nhân của tình trạng này.

Một số yếu tố gây tổn thương đến tiểu não có thể kể đến như:

Rượu

• Uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến phản ứng độc hại từ cơ thể, là một trong những lý do gây bệnh Ataxia.

Thuốc

• Một số loại thuốc như phenobarbital và benzodiazepin cũng là nguyên nhân tiềm ẩn gây tổn thương não.

Chấn thương đầu

• Chấn thương nghiêm trọng do tai nạn có thể dẫn đến mất điều hòa tiểu não cấp tính.

Đột quỵ

• Khi bị đột qụy, hoạt động cung cấp máu cho não sẽ bị gián đoạn. Nếu không có đủ oxy và chất dinh dưỡng, các tế bào thần kinh sẽ chết đi.

Khối u

Tăng trưởng mô bất thường / đột biến gen là một nguyên nhân phổ biến của tổn thương tiểu não.

Bệnh tự miễn

• Một số bệnh tự miễn phổ biến bao gồm viêm khớp dạng thấp, lupus, đa xơ cứng (MS), bệnh vẩy nến, bệnh sarcoid, bệnh celiac,… Là nguyên nhân dẫn đến bệnh Axatia.

Nhiễm trùng

• Trong một số trường hợp, nhiễm virus như thủy đậu có thể dẫn đến sự phát triển của bệnh Ataxia.

Bại não

• Các rối loạn phát triển như bại não gây ra tổn thương não ở trẻ em, do đó ảnh hưởng đến khả năng phối hợp vận động.

2. Liệu pháp điều trị Ataxia bằng tế bào gốc

2.1. Phương pháp điều trị bệnh Ataxia

2.1.1. Các phương pháp thông thường

Điều trị bằng thuốc

Một số loại thuốc giúp kiểm soát tình trạng bệnh, hạn chế các rối loạn chức năng. Ngoài ra những loại thuốc này còn giúp:

• Giảm co thắt cơ,
• Giảm run,
• Các vấn đề về bàng quang,
• Trầm cảm,
• Các vấn đề về tim,
• Mệt mỏi,
• Các vấn đề về hệ thần kinh…

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu và các bài tập thể chất đóng một vai trò quan trọng vì chúng có thể giúp duy trì khả năng vận động và tăng sức khỏe cơ bắp.

Ngôn ngữ trị liệu

Các nhà trị liệu cho biết ngôn ngữ có thể giúp cải thiện các vấn đề về nói và giao tiếp. Các nhà trị liệu ngôn ngữ có thể giúp đỡ bệnh nhân Ataxia bằng cách:

• Trò chuyện,
• Hướng dẫn các sinh hoạt, di chuyển tại nhà,
• Thay đổi tư thế giúp cải thiện chất lượng giọng nói,
• Thực hiện các bài tập giúp tăng sức mạnh của cơ khi nói,
• Nói chậm lại để nhấn mạnh mỗi từ,
• Sử dụng các kỹ thuật thở để cải thiện giọng nói…

2.1.2. Điều trị bằng tế bào gốc

Ngoài những phương pháp trên, điều trị Ataxia bằng tế bào gốc hiện được coi là một cách điều trị đầy hy vọng cho những bệnh nhân bị rối loạn điều hòa. Các nghiên cứu gần đây chứng minh điều trị bằng tế bào gốc mang lại những cải thiện đáng kể ở bệnh nhân bị Ataxia.

Tế bào gốc về bản chất là những tế bào không chuyên biệt, có thể được biệt hóa thành bất kỳ loại tế bào hoặc mô nào trong cơ thể người. Tế bào gốc có thể tự sinh sản và phân chia vô thời hạn. Tế bào gốc trưởng thành cũng có thể tạo ra các tế bào chuyên biệt như:

• Xương,
• Cơ bắp,
• Tế bào thần kinh,
• Tế bào thận,
• Tế bào phế nang,
• Mô tim…

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng: Khi tế bào gốc (MSCs) được tiềm vào cơ thể, nó sẽ bị hút về phía các tế bào bị tổn thương và sửa chữa chúng. Sau đó, MSCs sẽ cung cấp các yếu tố tăng trưởng tế bào thần kinh cho các tế bào đang bị phá hủy. Các tế bào này tạo ra kết nối synap và giảm quá trình apoptosis ở tế bào thần kinh.

2.1.3. Các dạng tế bào gốc được sử dụng để điều trị bệnh

• Tế bào gốc lấy máu từ dây rốn (UCBSC)
• Tế bào gốc có nguồn gốc từ dây rốn (UCMSC)
• Tế bào gốc tủy xương tự thân (BMSC)

2.2. Kết quả nghiên cứu điều trị Ataxia bằng tế bào gốc

Điều trị bệnh Ataxia bằng tế bào gốc mang lại kết quả tích cực. Tế bào gốc có tác dụng bảo vệ thần kinh, chống viêm, kích thích sự hình thành tân mạch. Những tác dụng lâm sàng ở những bệnh nhân bị Ataxia khi được điều trị bằng tế bào gốc bao gồm:

• Cải thiện sự phối hợp và cân bằng;
• Tăng sức mạnh ở các chi và cơ bắp;
• Cải thiện kỹ năng vận động và lời nói;
• Giảm mệt mỏi;
• Tăng chất lượng cuộc sống nói chung…

Lưu ý

Không phải tất cả bệnh nhân đều đủ tiêu chuẩn để điều trị các tình trạng thoái hóa thần kinh như Ataxia. Những bệnh nhân ở giai đoạn muộn, tình trạng sức khỏe tiềm ẩn nghiêm trọng, gặp hạn chế đi lại có thể không đủ tiêu chuẩn cho phác đồ điều trị.

3. Điều trị bệnh Ataxia bằng tế bào gốc ở đâu tốt?

Hiện nay, có khá nhiều các cơ sở lưu trữ tế bào gốc uy tín. Tuy nhiên, phần lớn những nơi này đều nhận lấy mẫu và lưu trữ tế bào gốc. Một trong số đó chỉ nhận lấy mẫu rồi sau đó chuyển đến các ngân hàng tế bào gốc để lưu trữ, có rất ít các cơ sở có dịch vụ chữa bệnh bằng tế bào gốc.

Điều trị bệnh bằng tế bào gốc đòi hỏi trình độ Y khoa và chuyên môn cực kỳ cao, các thiết bị hỗ trợ điều trị cũng phải cao cấp hiện đại. Trong quá trình điều trị cần được theo dõi sức khỏe nghiêm ngặt. Nếu ở Việt Nam, bạn có thể tham khảo một số nơi chữa bệnh bằng tế bào gốc như:

• Ngân hàng tế bào gốc FSCB;
• Bệnh viện Đa khoa Quốc tế – Ngân hàng mô Vinmec;
• Bệnh viện Truyền máu Huyết học;
• Bệnh viện Hoàn Mỹ;
• Bệnh viện Quốc tế DNA;
• Ngân hàng tế bào gốc Medeze;
• Bệnh viện Nhi Trung ương…

4. Kết luận

Điều trị Ataxia bằng tế bào gốc được đánh gia mang lại kết quả khả quan và dễ thực hiện hơn so với các cách trước đó. Mặc dù chưa thể hoàn toàn phục hồi, song bệnh nhân bị Ataxia đều có dấu hiệu giảm các triệu chứng bệnh. Trong tương lại không xa, liệu pháp điều trị bằng tế bào gốc cho Ataxia nói riêng và các bệnh lý khác hứa hẹn mang kết quả tốt đẹp nhất.

Nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu hoặc khám/điều trị bệnh, bạn có thể liên hệ đến những cơ sở mà Medplus đã gợi ý trên. Nhân viên phụ trách sẽ hỗ trợ bạn nhanh nhất.

Nguồn thông tin tham khảo:

• STEM CELL TREATMENT FOR ATAXIA DISORDER
• Find the Best Stem Cell Treatment for Ataxia