Đơn Tướng Quân - Khắc Tinh của bệnh [ Mề Đay, Mẩn Ngứa ]

Đơn Tướng Quân – Khắc Tinh của bệnh [ Mề Đay, Mẩn Ngứa ]

Đơn Tướng Quân luôn được xem là dược liệu quý trong Y học với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về đặc điểm của dược liệu này. Hôm nay medplus xin giới thiệu đến bạn đọc các công dụng cũng như bài thuốc tiêu biểu từ loại dược liệu này nhé!

don-tuong-quan-khac-tinh-cua-benh-me-day-man-ngua

Thông Tin Dược Liệu

Tên tiếng việt: Đơn tướng quân

Tên khoa học: Syzygium formosum var. ternifulium (Roxb) Merr. Et Perry

Tên đồng nghĩa: Eugenia ternifolia Roxb., Eugenia formosa var. ternifolia (Roxb) Duth

Họ: Sim (Myrtaceae)

1. Đặc điểm dược liệu

Cây to, cao 10m hay hơn. Thân cành phân nhánh nhiều, vỏ mềm màu xám, có những vét sẹo do lá rụng để lại, cành non hơi có cạnh.
Lá to mọc đối, thường mọc vòng 3, rất sít nhau ở ngọn, phiến dài gần như không cuống, dài 20-30cm, rộng 8-12cm, gốc tròn, đầu tù hơi nhọn.
Cụm hoa mọc ở cành già, lá đã rụng. Hoa to dài, có 4 răng tròn; tràng 4-5 cánh, nhị nhiều có bao phấn thuôn.
Quả hình cầu, đài còn tồn tại
Mùa hoa: tháng 4-5, mùa quả tháng 6-7

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, sơ chế

Phân bố: Ở nước ta đơn tướng quân được trồng ở một vài gia đình không chỉ làm dược liệu, đây còn là một loại cây ăn trái có quả rất thơm ngon và ngọt. Cây được trồng chủ yếu ở miền Bắc, đa phần người dân trồng làm cây ăn trái. Riêng tại làng Đại Yên, thuộc Hà Nội người dân trồng cây này làm thuốc.
Bộ phận dùng: Dân gian thường lấy lá và nụ làm thuốc.
Thu hái: Quanh năm
Sơ chế: Có thể dùng lá tươi hoặc lá khô đều được. Tuy vậy theo kinh nghiệm dân gian nếu dùng được lá tươi sẽ tốt hơn, đặc biệt lá tươi pha nước uống vị thơm ngon, nước màu xanh rất đẹp.

Công dụng và Liều dùng

1. Thành phần hóa học

Chưa thấy tài liệu nghiên cứu. Sơ bộ thấy có tinh dầu (chừng 2-3%), một ít tanin. Hoạt chất khác chưa rõ.

2. Tính vị

Lá cây có vị hơi chát, mùi thơm nhẹ.

3. Quy kinh

Chưa có nghiên cứu

4. Công dụng của cây đơn tướng quân

Cây đơn tướng quân chủ yếu sử dụng theo kinh nghiệm dân gian nước ta với các công dụng điều trị một số chứng bệnh như (2):

Viêm phế quản mãn tính
Viêm phế quản cấp tính
Mẩn ngứa ngoài da
Nổi mề đay, dị ứng
Phát ban
Bệnh ghẻ

Các dùng và liều dùng

Cách dùng đơn tương quân rất đơn giản, theo dân gian ta có thể dùng lá tươi hoặc lá khô hãm uống như một loại trà với liều dùng như sau (2):

Lá tươi: 100g/ngày.
Lá khô 40g/ngày.

Cách dùng lá tươi: Đơn giản nhất là hãm với nước sôi, lá tươi hái về các bạn đem rửa sạch, vẩy bớt nước và bỏ vào bình giữ nhiệt, đổ thêm chút nước sôi vào để tráng qua 1 lần uống sẽ thơm ngon hơn. Sau đó chế khoảng 1,5 lít nước sôi v ào, đậy kín bình và ủ trong khoảng 20 phút đến 30 phút là dùng được. Nước lá đơn tướng quân các bạn có thể uống thay nước trong ngày.

Cách dùng lá khô: Cũng tương tự như dùng lá tươi, liều lượng là 40g/ngày. Vào những ngày mùa đông các bạn dùng nóng, mùa hè có thể để nguội, thêm chút đá vào cho dễ uống hoặc để nguội rồi bỏ ngăn mát tủ lạnh dùng dần.

Ngoài cách dùng trên dân gian cùng chế thành dạng cao để dùng cho tiện lợi.

Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu

1. Chữa dị ứng, mày đay, mẩn ngứa

– Đơn tướng quân, tầm phỏng, mỗi vị 100g sắc uống, kết hợp nấu nước tắm khi nước còn nóng ấm hàng ngày đến khi khỏi.

– Lá đơn tướng quân, kim ngân hoa, ké đầu ngựa, lá mã đề, mỗi vị 12g đơn đỏ 25g, sắc uống, ngày 1 thang, chia 3 lần trước bữa ăn.

– Lá đơn tướng quân 10g, băm nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, chia làm hai lần uống trong ngày.

– Lá đơn tướng quân 15g, sài đất 12g, kim ngân hoa 12g, cỏ nhọ nồi 12g, núc nác 8g, thổ phục linh 12g, đan bì 10g, xích thược 10g, đương quy vĩ 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Dùng trong trường hợp dị ứng, lở ngứa, nổi sần, do huyết trệ.

2. Chữa ghẻ lở

Lấy một nắm lá đơn tướng quân tươi, rửa sạch, thái nhỏ, đun sôi với 5 lít nước. Tắm nước lá này lúc nước còn ấm, khi tắm lấy những bã lá đã nấu xát vào các nốt ghẻ lở. Tắm mỗi ngày một lần, trong 3 – 4 ngày liền các mụn ghẻ lở sẽ khô miệng và khỏi.

3. Chữa viêm họng, viêm phế quản

Lấy 100g lá đơn tướng quân, băm nhỏ, nấu với một lít nước, bỏ bã, cô cho đến khi được một chất sền sệt, trộn với bột nếp và mật ong làm thành 20 viên. Mỗi ngày uống 2 viên trong 3 – 4 ngày liền. Cũng có thể ngậm viên thuốc, nuốt nước dần.

4. Hỗ trợ điều trị thấp khớp

Lá đơn tướng quân 12g, rễ gối hạc 16g, lá đơn mặt trời 12g, lá bạc thau (sao) 12g, dây kim ngân 10g, ké đầu ngựa 16g, lá thông 8g, sắc với 600ml nước còn 200ml lọc trong, chia làm 3 lần uống trong ngày, trước khi ăn và khi ngủ. 10 ngày là một liệu trình.

Lưu Ý khi sử dụng Dược Liệu để trị bệnh

Theo nghiên cứu của Nguyễn Đức Minh vào năm 1968, lá và nụ cây đơn tướng quân có tính kháng sinh mạnh nhất là vào mua đông, đặc tính này lại không có ở vỏ cây và thân cây (2). Vì vậy khi sử dụng làm thuốc các bạn lưu ý lựa chọn lá và nụ cây để làm thuốc (Nếu hái lá, nụ được vào mùa lạnh là tốt nhất vì theo tác giả khi đó lá sẽ có tính kháng sinh cao nhất) .