Lạc [Đậu Phộng] – “Đậu thần” với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả

Lạc hay còn gọi là đậu phộng là một cây thực phẩm thuộc họ nhà đậu. Cây có công dụng của dược liệu giúp chữa trĩ, cao huyết áp,… Cùng Medplus tìm hiểu về loại dược liệu này nhé!

Thông tin cơ bản

Tên tiếng Việt: Lạc, Đậu phụng, Thúa đin (Tày)

Tên khoa học: Arachis hypogaea L.

Họ: Fabaceae (Đậu)

Đặc điểm cây

Đậu phộng là một loại cây thảo, sống hàng năm, thân cây khi mọc thẳng, khi mọc bò sát dài 0,30-0,50m, có khi tới 0,60-0,80m.

Hoa gồm hai loại: Loại lớn ở phía ngoài chùm hoa có màu vàng, không cho quả. Loại khác nhỏ hơn, chúc theo chiều thân cây xuống đất để dấu bầu ngập vào trong đất chừng 4-5cm, quả sẽ chín ờ trong đất.

Quả là một giáp không khai, đài 3-5cm, có bướu, 2-3 chỗ thắt lại. Những chỗ bướu chứa hạt, thường một quả có 2, 3, 4 hạt. Thành quả cứng, màu vàng, có sơ và thớ nổi lên. Vì quả lạc nằm dưới đất lên nhân dân ta vẫn gọi là củ lạc.

Có nhiều thứ lạc nhưng có hai thứ chính:

• Arachis asiatica Loureiro mọc thẳng, rất nhiều lông được trồng ở châu Á.
• Arachis africana bò sát đất, tương đối không có lông, được trồng cả ở các nước ven biển phía tây châu Phi. Lá mọc so le gồm 4 lá chét hình trái xoan.

Phân bố, thu hái và chế biến

Người ta cho rằng cây lạc vốn nguồn gốc ở Brazil (nam Mỹ). Nhưng hiện nay được trồng ở nhiều nước nhiệt đới, nhiều nhất ở châu Á với sản lượng lớn nhất là Ấn Độ , sau đó đến Trung Quốc, Inđônêxia…

Nhiều tỉnh đồng bằng và (trung du nước ta đều có trồng lạc nhưng sản lượng chưa nhiều: Hàng năm khoảng vài chục đến 100.000 tấn chủ yếu dùng làm thực phẩm, một số ít làm thuốc và dùng trong công nghiệp.

Thành phần hoá học, tính vị

Thành phần hoá học

Hạt đậu phộng (nhân lạc) là loại thực phẩm rất giàu năng lượng vì có chứa nhiều lipit, protein, chất dầu béo, canxi, phốt pho, sắt…

Theo nghiên cứu, các chất trong hạt lạc có tác dụng phòng ngừa lão hoá phòng ngừa bệnh xơ cứng động mạch và bệnh ở mạch vành tim. Thúc đẩy tế bào não phát triển,  giúp phát triển trí tuệ của trẻ em, làm giảm cholesterol trong máu.

Màng bọc ngoài (vỏ lụa) của nhân lạc có tác dụng cầm máu tốt.

Trong vỏ cứng của củ lạc có chất luteolin có tác dụng hạ huyết áp, hạ mỡ máu.

Tính vị, công năng

Theo Đông y, nhân lạc có tính bình, vị ngọt béo, có tác dụng nhuận phế, trừ đàm, chỉ huyết, chủ yếu dùng chữa ho, thiếu máu, thiếu tiểu cầu, ít sữa, viêm dạ dày mạn tính,…

Công dụng và những bài thuốc về Lạc [Đậu Phộng]

Công dụng

Theo y học cổ truyền: Lạc có vị ngọt, bùi, béo, có tác dụng bổ tỳ, dưỡng vị, nhuận phế, lợi tràng.

Do thành phần protit và chất béo, lạc có tác dụng dinh dưỡng rất cao. Do đó dùng làm thực phẩm trong nhiều nước. Dầu lạc được dùng làm dầu ăn và chế thuốc.

Khô dầu lạc (bã sau khi ép dầu) chứa khoảng 50% protit được dùng trong công nghiệp bánh kẹo. Trong thực đơn những khu vực thiếu protit, trong thức ăn gia súc và gia cầm… Cần lưu ý rằng khô dầu lạc có thể gây chết cho súc vật và gia cầm với những tổn thương ở gan.

Trong công nghiệp chế biến thuốc dầu lạc được dùng làm dung môi trong dầu tiêm,dầu xoa ngoài, xà phòng, thắp đèn, bôi máy.

Những bài thuốc về Lạc [Đậu Phộng]

1. Chữa người mới ốm dậy, sút cân và phụ nữ ít sữa

Đậu phộng rang với ít ,muối giã nhỏ, nấu với củ mài và gạo nếp thành cháo, ăn liền vài tuần vào mỗi buổi sáng.

2. Chữa phụ nữ bị hư lao, ho lâu

Dây lạc phơi khô sắc với bột lộc giác sương (Bã gạc hươu), uống mỗi lần 4g vào buổi sáng.

3. Thiếu máu do huyết hư

Hạt lạc cả vỏ lụa 15g nấu với nước, chia làm 2 lần, ăn trong ngày. ăn liên tục 1 tháng sẽ có kết quả tốt.

4. Bổ khí huyết, tăng tiết sữa (do khí huyết kém)

Hạt đậu phộng cả vỏ lụa 50g, nấm hương 20g, 1 cái chân giò nhỏ, thái miếng lấy phần nhiều thịt nạc, ít mỡ, hầm nhừ, cách ngày ăn một lần. ăn  khoảng 7-10 lần

5. Chữa đau họng, khản tiếng

100g lạc nhân cả vỏ lụa nấu cho nước vào nấu chín, thêm gia vị, ăn ngày 1 lần. ăn liên tục 10-15 ngày.

6. Hen suyễn

Lạc nhân cả vỏ lụa 15g, lá dâu15g, đường phèn 15g, sắc kỹ, chia làm 2-3 lần ăn trong ngày, khi ăn có thể ăn cả lá dâu hoặc bỏ lá dâu. Dùng 1 tháng.

7. Loét dạ dày và hành tá tràng

Hạt đậu phộng 100g, nấu lẫn với thịt lợn hoặc trứng gà để ăn. Mỗi buổi sáng sau khi đánh răng, rửa mặt, ăn 2 thìa lạc đã nấu, nửa giờ sau bắt đầu ăn sáng, dùng liên tục như vậy 1-2 tuần là thấy rõ kết quả.

8. Tăng huyết áp

Vỏ cứng đậu phộng, mỗi lần 00g, sắc uống thường xuyên có tác dụng hạ huyết áp.

Chú ý:

• Những người có thể hàn thấp đình trệ và tiêu chảy kiêng ăn lạc.
• Tuyệt đối không ăn lạc đã bị nấm mốc, vì lạc mốc thường do một loại nấm có tên là  aspergillus flavus có thể gây nhiễm độc gan và ung thư gan.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
2. Người bệnh không tự ý áp dụng.
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Nguồn: Tracuuduoclieu
Các nguồn tổng hợp uy tín.