Bong võng mạc là bệnh gì?
Bong võng mạc là tình trạng lớp màng nằm phía trong cùng và phía sau của mắt, bị tách ra khỏi những lớp còn lại. Đôi khi một vùng nhỏ của võng mạc bị rách, gọi là vết rách hoặc vết nứt của võng mạc. Chúng có thể dẫn đến bong võng mạc. Màng võng mạc có rất nhiều tế bào thần kinh thị giác nên khi bị rách, bị bong ra. Gây giảm sút thị lực trầm trọng, vĩnh viễn nếu không được kịp thời phẫu thuật.
Rách bong võng mạc là tình trạng lớp mô võng mạc bị bong ra khỏi vị trí bình thường bên trong mắt. Ban đầu nguyên nhân có thể là do một vết rách nhỏ trên võng mạc khiến cho dịch trong mắt tràn xuống dưới võng mạc. Dần dần làm tách lớp võng mạc ra khỏi vị trí ban đầu. Khi đó, võng mạc sẽ không được nuôi dưỡng. Dẫn đến bệnh nhân có thể bị nhìn mờ (mất thị lực một phần) hoặc mù hoàn toàn vĩnh viễn. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đây là một cấp cứu nhãn khoa. Bệnh nhân có thể bị tổn thất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị trong vòng từ 24 đến 72 giờ.
Nguyên nhân gây bong võng mạc
Bong võng mạc xảy ra khi trên võng mạc xuất hiện một hay nhiều vết rách. Khi đó, phần dịch kính bên trong mắt sẽ chảy qua vào lỗ rách. Tràn xuống phía dưới võng mạc. Tách dần võng mạc ra khỏi lớp mô nuôi dưỡng phía bên dưới.
Vết rách được hình thành từ các thoái hóa võng mạc. Đặc biệt là thoái hóa võng mạc chu biên. Những người có tiền sử chấn thương mắt, cận thị nặng, xuất huyết dịch kính võng mạc, bệnh võng mạc đái tháo đường…. Là những đối tượng có nguy cơ bị bong võng mạc cao hơn so với người bình thường.
Các thoái hóa võng mạc chu biên có thể bắt gặp ở mọi đối tượng nhưng hay gặp ở người bị cận thị nặng.
Các trường hợp rách võng mạc chu biên có thể xảy ra khi xảy ra hiện tượng bong dịch kính sau, hay gặp ở tuổi 60 -70 tuổi.
Chấn thương mắt có thể gây ra rách võng mạc do chấn động hoặc do hoại tử võng mạc chu biên.
Phân loại bong võng mạc
Có ba loại bệnh khác nhau, gồm:
- Rhegmatogenous (Bong nguyên phát). Ở loại này, một vết rách võng mạc khiến dịch tràn dưới võng mạc và tách khỏi biểu mô sắc tố võng mạc (RPE – Retinal Pigment Epithelium). Biểu mô sắc tố là một lớp tế bào giúp nuôi dưỡng võng mạc. Đây cũng là loại bong võng mạc phổ biến nhất, cũng là loại nguy hiểm nhất tiến triển rất nhanh chóng.
- Tractional (Bong do co kéo). Ở loại này, mô sẹo trên bề mặt võng mạc co lại và tách ra khỏi biểu mô sắc tố. Loại này xảy ra ở bệnh nhân bị tiểu đường. Quá trình phát triển bệnh không quá nhanh.
- Exudative (Bong xuất tiết). Ở loại này, chất dịch rò rỉ vào vùng nằm dưới võng mạc, nhưng không có bất kỳ vết xước hay rách nào trên võng mạc. Loại này thường do các bệnh về võng mạc gây ra, bao gồm các rối loạn gây viêm (inflammatory disorders) hoặc chấn thương mắt.
Triệu chứng và dấu hiệu của bong võng mạc
Bệnh bong võng mạc không gây đau đớn mà chỉ có các rối loạn về thị giác và giảm thị lực:
- Thấy ánh sáng nhấp nháy ở tại góc mắt (chớp sáng);
- Nhìn thấy nhiều chấm đen (ruồi bay) hoặc có một màng đen che trước mắt. Trong hầu hết các trường hợp, những triệu chứng này không chỉ ra được những vấn đề nghiêm trọng. Ở vài trường hợp, sự xuất hiện bất ngờ những vệt hay những đốm sáng có thể là dấu hiệu của bệnh.
- Nếu có một mảng lớn võng mạc bị bong thì bệnh nhân có thể cảm thấy như có một mảng tối che trước mắt. Lấn dần về phía trung tâm. Khi bong qua hoàng điểm, bệnh nhân sẽ thấy mờ mắt rất nhiều và nhanh.
- Nếu bong võng mạc toàn bộ, bệnh nhân có khi chỉ còn phân biệt được sáng tối.
- Một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển âm thầm cho đến khi phần lớn của võng mạc bị bong ra. Những trường hợp cá biệt như vậy, bệnh nhân có thể chú ý sự xuất hiện một bóng tối ở vài nơi trong thị lực của họ.
- Những trường hợp nặng hơn, sẽ làm nhòe mờ thị lực trung tâm và làm mất tầm nhìn đáng kể ở mắt bị ảnh hưởng.
- Một số trường hợp bệnh xuất hiện đột ngột và bệnh nhân thường bị mất thị lực toàn phần ở một mắt. Sự mất thị lực nhanh có thể cũng gây ra bởi máu chảy vào trong dịch kính. Tình trạng này xảy ra khi võng mạc bị rách.
Cách điều trị bong võng mạc
Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật bong võng mạc để điều trị bệnh. Đối với các bộ phận bị rách hoặc hở của võng mạc, bác sĩ có thể thực hiện một trong các phương pháp sau:
- Quang đông. Nếu có lỗ hổng hoặc vết rách trong võng mạc nhưng võng mạc vẫn chưa bị bong ra. Bác sĩ có thể sử dụng laser quang đông. Bác sĩ sẽ dùng laser chiếu xung quanh vết rách để tạo ra vết sẹo gắn võng mạc vào phía sau mắt;
- Cryopexy. Một lựa chọn khác là cryopexy hay làm lạnh cường độ cao. Để điều trị bằng phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng một que thăm dò đông lạnh chạm đến chỗ rách. Và tạo ra vết sẹo để giữ cho võng mạc đúng vị trí. Mắt của bạn sẽ bị tê đối với cả hai phương pháp điều trị;
- Phẫu thuật cắt dịch kính. Một lựa chọn khác là phẫu thuật thủy tinh thể, được sử dụng cho vết rách lớn hơn. Liệu pháp này liên quan đến gây tê và là một liệu pháp ngoại trú. Bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ nhỏ để loại bỏ các mô sẹo và dịch từ võng mạc, sau đó đặt võng mạc trở lại đúng vị trí.
Các phương pháp ngăn ngừa bong võng mạc
Để phòng bệnh, một số phương pháp bạn có thể áp dụng như sau:
- Đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi thấy có các triệu chứng ruồi bay hoặc có chớp sáng hoặc có vùng tối trong tầm nhìn.
- Mang kính bảo hộ khi chơi thể thao hoặc sử dụng các dụng cụ;
- Kiểm soát lượng đường trong máu và thường xuyên gặp bác sĩ nếu bạn bị tiểu đường;
- Khám mắt hàng năm, đặc biệt nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh về bong võng mạc.
- Bệnh nhân cận thị nên khám mắt định kỳ 6 tháng một lần.
- Khi một mắt đã bị thì phải kiểm tra ngay mắt còn lại để phát hiện sớm những tổn thương mới và dùng tia Laser để điều trị.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về bệnh bong võng mạc. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé.
Các bài viết liên quan:
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
