Bệnh phong thấp là một loại viêm khớp mãn tính, các triệu chứng của bệnh thường diễn ra kéo dài và rất khó để điều trị dứt điểm. Bài viết dưới dưới đây Songkhoe.medplus.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh phong thấp, triệu chứng cũng như cách điều trị hiệu quả.
Phong thấp là bệnh gì?
Phong thấp là bệnh lý viêm khớp. Bệnh gây ra do tình trạng rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể. Vì vậy bệnh không có yếu tố lây nhiễm. Bệnh gây đỏ, sưng, đau, cứng khớp. Ngoài ra, bệnh cũng ảnh hưởng lên nhiều bộ phận khác của cơ thể. Đó là: phổi, tim, mạch máu, da, mắt, dây thần kinh. Bệnh phong thấp được chia làm 2 dạng dưới đây:
- Phong thấp chạy. Bệnh gây ra các cơn đau nhức lan rộng đến nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.
- Phong thấp ra mồ hôi tay chân. Theo quan niệm y học cổ truyền, phong thấp là bệnh lý hình thành do dương khí bị hư gây tắc nghẽn và rối loạn hệ thống dẫn khí trong cơ. Điều này sẽ làm cho đường dẫn khí đến tay chân bị tắc nghẽn và gây ra triệu chứng lạnh lòng bàn tay và chân.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh phong thấp
Nguyên nhân bệnh phong thấp cho đến ngày nay chưa được biết rõ. Một số yếu tố nguy cơ gây ra bệnh phong thấp đã được xác nhận, bao gồm:
Ảnh hưởng của tuổi tác.
Tuổi tác cao là điều kiện thuận lợi để các bệnh xương khớp mãn tính bùng phát. Bởi đây là thời điểm thoái hóa, các khớp có xu hướng suy yếu, dễ tổn thương và đau nhức khi có tác động.
Di truyền.
Hầu hết người mắc bệnh đều có tiền sử gia đình mắc bệnh lý này hoặc các vấn đề sức khỏe liên quan đến cơ chế tự miễn.
Sụt giảm estrogen.
Sụt giảm hormone này khiến xương khớp suy yếu, nhanh thoái hóa và dễ bị tổn thương. Estrogen suy giảm cộng với ảnh hưởng của quá trình thoái hóa là nguyên nhân phổ biến nhất gây phong thấp ở phụ nữ.
Công việc.
Phong thấp thường xảy ra ở người phải lao động nặng nhọc. Hoặc người làm việc trong môi trường có độ ẩm như công nhân dệt may, nhân viên chế biến thủy, hải sản,…
Ảnh hưởng của nhiễm trùng.
Phong thấp cũng có thể là hệ quả do cơ thể nhiễm virus cúm, vi khuẩn, Parvo virus B19, Epsein Barr,… Các bệnh viêm nhiễm thường chỉ gây đau nhức cơ thể trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên nếu không điều trị dứt điểm, virus và vi khuẩn có thể di chuyển đến ổ khớp gây sưng đỏ, tổn thương mô sụn và làm giảm chức năng vận động.
Chế độ ăn uống.
Bệnh thường phát sinh ở những người có thói quen ăn nhiều chất béo và đường. Nhưng lại thiếu các dưỡng chất lành mạnh cần thiết cho xương khớp như chất xơ, vitamin, protein,…
Yếu tố khác.
Bệnh phong thấp cũng có thể khởi phát nếu người bệnh bị chấn thương hoặc suy nhược cơ thể, tâm lý bất ổn, thời tiết thay đổi bất thường. Mắc các bệnh lý xương khớp, tiểu đường, nghiện thuốc lá,…
Các triệu chứng thường gặp của bệnh phong thấp
Các triệu chứng điển hình, bao gồm:
- Xuất hiện cơn đau âm ỉ đến dữ dội ở bàn tay, bàn chân, khớp gối, cổ, vai hoặc lưng
- Cơn đau có thể xảy ra ở một khớp hoặc cũng có thể khởi phát ở nhiều khớp cùng một lúc
- Khớp đau, nhức mỏi kèm theo hiện tượng sưng nóng, đỏ rát, tê cứng và giảm khả năng vận động
- Một số trường hợp có thể bị phong thấp ra mồ hôi chân tay (đau nhức khớp kèm theo chứng đổ mồ hôi bất thường ở các chi)
- Người mệt mỏi, sốt nhẹ và khó chịu
- Bệnh kéo dài gây suy nhược, sụt cân, ăn uống kém, mất ngủ và làm giảm khả năng vận động
Các triệu chứng của bệnh phong thấp có xu hướng nghiêm trọng dần theo thời gian. Nếu không điều trị kịp thời, ổ khớp có thể bị tổn thương nặng dẫn đến biến dạng, giảm hoặc mất hẳn chức năng vận động. Ngoài triệu chứng tại chỗ, phong thấp còn có thể ảnh hưởng đến một số cơ quan khác như da, dây thần kinh, thận, phổi, mắt,…
Phong thấp có nguy hiểm không?
Phong tê thấp là chứng bệnh thường gặp ở người cao tuổi. Bệnh có tiến triển chậm, mãn tính và dai dẳng. Bệnh lý này không chỉ gây tổn thương mô sụn và làm giảm khả năng vận động mà còn ảnh hưởng đến các cơ quan khác như da, mạch máu, phổi, thận,… Vì vậy nếu không điều trị kịp thời, bệnh phong thấp có thể gây ra nhiều biến chứng khôn lường như biến dạng khớp, teo cơ, mất khả năng vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Ngoài ra, bệnh lý này còn gây đau nhức, sưng đỏ, tê cứng khớp, dẫn đến giảm hiệu suất lao động. Đồng thời tác động không nhỏ đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Hơn nữa, cơn đau do bệnh phong tê thấp có xu hướng bùng phát mạnh về đêm (do nhiệt độ giảm và độ ẩm tăng). Tình trạng này không chỉ gây mệt mỏi, khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Chẩn đoán bệnh phong thấp như thế nào?
Một số xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán bệnh phong thấp như sau:
- Chụp X- quang tại các vị trí khớp xương bị sưng, đau có dấu hiệu của thoái hóa.
- Làm xét nghiệm máu.
Dựa vào các kết quả phân tích sau xét nghiệm cùng với triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ sẽ đưa ra kết luận chẩn đoán và xây dựng phác đồ điều trị bệnh phong thấp phù hợp với bệnh nhân.
Điều trị bệnh phong thấp như thế nào?
Hiện nay chưa có biện pháp điều trị nào để khỏi bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, mục tiêu điều trị là cải thiện triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Các phương pháp điều trị gồm thuốc, phẫu thuật, phục hồi chức năng.
Thuốc
Bác sĩ kê đơn thuốc tùy thuộc vào mức độ và thời gian bạn bị phong thấp. Một số thuốc điều trị như sau:
- NSAIDs (Thuốc giảm đau kháng viêm không steroid). Mục tiêu giảm đau và kháng viêm. Các thuốc phổ biến là Aspirin, Diclofenac, Meloxiccam, Celecoxib. Tác dụng phụ thường gặp: buồn nôn, nôn, đau dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, suy thận cấp.
- Corticoid: giảm đau và viêm, làm chậm tổn thương khớp. Thuốc thường dùng: prednisone, methylprednisone. Tác dụng phụ hay gặp: tăng cân, loãng xương, rối loạn đường huyết.
- Các thuốc ức chế lên hệ miễn dịch: thuốc làm chậm tiến triển bệnh. Thuốc giúp bảo vệ khớp, phòng ngừa bệnh gây tàn phế. Một số thuốc hay gặp như: Methotrexate, Hydroxyhloroquine, Rituximab….
Xem thêm: Top 6+ thuốc trị phong thấp cho người lớn tuổi
Liệu pháp nóng và lạnh
Đây là phương pháp giảm đau tại nhà khá an toàn và hiệu quả. Người bệnh sẽ tiến hành chườm nóng trước sau đó sẽ chườm lạnh nhằm giảm viêm sưng tại khớp và đẩy lùi cơn đau nhức. Cách thực hiện rất đơn giản, bạn có thể làm theo hướng dẫn sau đây:
- Cho nước nóng vào túi chườm sử dụng để chườm lên vùng đau khoảng 3 phút.
- Sau đó, cho vài viên đá lạnh vào khăn mỏng sạch dùng để đắp lên vị trí vừa chườm nóng. Để yên như vậy khoảng 1 phút là được.
- Thực hiện liên tục như vậy từ 15 – 20 lần cho đến khi cơn đau nhức giảm hẳn.
Vận động trị liệu
Công dụng chính của cách này là giúp giảm đau, làm săn chắc cơ bắp và cải thiện vận động. Việc tập luyện còn giảm thiểu nguy cơ mắc chứng loãng xương, đẩy lùi bệnh trầm cảm cho người phong thấp. Bạn có thể tham khảo 3 phương pháp luyện tập bổ ích sau:
- Các bài tập tập trung cần được thực hiện tối thiểu 30 phút mỗi ngày.
- Các bài tập rèn luyện sự săc chắc cơ bắp nên được thực hiện 2 đến 3 lần một tuần.
- Các bài tập sức bền như aerobic nên duy trì tập luyện từ 3 – 4 lần một tuần và mỗi lần 30 phút.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị bệnh cuối cùng. Áp dụng cho những trường hợp bị phong thấp nặng. Phẫu thuật được thực hiện nhằm mục đích sửa chữa các khớp bị hư hỏng hoặc biến dạng. Từ đó giúp người bệnh có thể thực hiện vận động lại bình thường. Các phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng để điều trị bệnh phong thấp là thay khớp, chỉnh trục khớp, cắt bao khớp,…
Một số phương pháp phòng ngừa tình trạng phong thấp hiệu quả
Phong tê thấp là chứng bệnh mãn tính, tiến triển dai dẳng và chưa thể điều trị hoàn toàn. Vì vậy bên cạnh các phương pháp chữa trị, bệnh nhân nên phối hợp với lối sống khoa học để kiểm soát triệu chứng, bảo tồn chức năng khớp và hỗ trợ phòng ngừa biến chứng.
- Tránh các hoạt động làm tăng mức độ cơn đau và kích thích bệnh tiến triển nhanh như lao động quá mức, tư thế sai lệch, mang vác vật nặng, cồng kềnh,… Ngoài ra, cần cân nhắc thay đổi công việc nếu chứng phong thấp có liên quan đến tính chất nghề nghiệp.
- Kiểm soát cân nặng, tránh để thừa cân – béo phì.
- Nên bổ sung các thực phẩm lành mạnh như rau xanh, sữa chua, trái cây, thực phẩm chứa vitamin D, canxi, khoáng chất, đạm, vitamin,… Để tái tạo, phục hồi sụn và cải thiện độ chắc khỏe của xương khớp. Hạn chế sử dụng rượu bia, thức ăn chứa nhiều chất béo bão hòa, gia vị, chất bảo quản và tránh hút thuốc lá.
- Dành 20 – 30 phút/ ngày để tập thể dục. Người bị phong thấp nên thực hiện các bộ môn có cường độ nhẹ nhàng như bơi lội, đi bộ, yoga, thái cực quyền,… Hoặc tập các động tác vật lý trị liệu theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Giữ ấm cơ thể và hạn chế di chuyển ngoài trời trong giai đoạn thời tiết chuyển lạnh đột ngột, nhiệt độ thấp và độ ẩm cao.
Xem thêm: Cách chăm sóc cho trẻ bị phong thấp đơn giản tại nhà
Kết luận
Phong thấp là một loại viêm khớp mãn tính, các triệu chứng của bệnh thường diễn ra kéo dài và rất khó để điều trị dứt điểm. Đây là bệnh lý không gây nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh phong thấp có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động, sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, bệnh nhân nên chủ động thăm khám và điều trị sớm để kiểm soát triệu chứng, bảo tồn ổ khớp và duy trì chức năng vận động. Tình trạng chủ quan có thể khiến khớp bị tổn thương nặng, biến dạng và có nguy cơ tàn phế cao.
Nguồn: Youmed.vn, Medium.com, Vhea.org.vn