Chứng co cứng, co giật toàn thân là gì?
Chứng co cứng, co giật toàn thân là một thể động kinh do sự bất thường trong hoạt động phóng điện của cả hai bán cầu não. Đặc trưng bởi các cơn co cứng, co giật cơ bắp bất thường, mất ý thức kéo dài trong khoảng 1 – 3 phút.
Chứng bệnh này còn được gọi là bệnh động kinh lớn. Tình trạng này xảy ra khi sóng điện não hoạt động bất thường dẫn đến cơ bắp co cứng và mất ý thức. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như sinh hoạt thường ngày.
Nguyên nhân gây co cứng, co giật toàn thân
Các sóng điện não hoạt động bất thường là nguyên nhân gây ra động kinh. Ngoài ra, động kinh còn có thể là kết quả của những vấn đề sức khỏe, cụ thể là:
- Chấn thương hoặc nhiễm trùng não;
- Não bị thiếu oxy;
- Đột quỵ;
- Dị dạng mạch máu não;
- Có các khối u trong não;
- Lượng đường hoặc lượng natri, canxi, magie quá thấp.
Có rất nhiều yếu tố có thể khiến bạn tăng nguy cơ mắc chứng co cứng, co giật toàn thân bao gồm:
- Tiền sử gia đình về chứng rối loạn co giật;
- Bất kì tổn thương não như chấn thương, đột quỵ, nhiễm trùng và các nguyên nhân khác;
- Mất ngủ;
- Các vấn đề y tế ảnh hưởng đến cân bằng điện giải trong não;
- Sử dụng rượu nặng hoặc ma tuý.
Đối tượng của cơ co cứng, co giật toàn thân
Động kinh co cứng, co giật toàn thân có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào. Tuy nhiên, những người có tổn thương não bởi một số bệnh như viêm màng não, chấn thương sọ não, sán não…Hay chấn thương não có nguy cơ mắc thể động kinh này cao hơn người bình thường. Cũng có nhiều trường hợp động kinh co cứng, co giật toàn thân không tìm ra được nguyên nhân cụ thể. Còn gọi là động kinh vô căn.
Dấu hiệu nhận biết một cơn co giật toàn thân
Các triệu chứng của bệnh động kinh co cứng, co giật toàn thân thường xảy ra đột ngột theo 4 giai đoạn sau:
- Giai đoạn co cứng: Người bệnh bị mất ý thức và ngã lăn xuống sàn, toàn bộ các cơ cứng lại, chân tay duỗi thẳng nhưng ngón tay gấp, hàm nghiến chặt, mắt trợn ngược. Nhiều người còn có thể cắn lưỡi, đi tiểu tiện hoặc đại tiện không tự chủ.
- Giai đoạn co giật: Toàn thân người bệnh bắt đầu co giật mạnh liên tục theo một nhịp trong vài phút, thân mình ưỡn ra sau hoặc gập về phía trước. Sau đó co giật chậm dần, nhẹ hơn và chỉ xảy ra ở tay chân, có thể giật cả cơ mặt, sùi bọt mép.
- Giai đoạn hôn mê: Các biểu hiện co giật cơ bắp chậm dần và dừng lại, các cơ bắt đầu giãn ra. Người bệnh mất ý thức và rơi vào trạng thái hôn mê. Sau đó, sắc mặt hồng hào trở lại, nhịp thở đều đặn dần
- Giai đoạn thức tỉnh: Người bệnh bắt đầu hồi phục ý thức và cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, có thể ngủ thiếp đi nhưng không nhớ những gì đã xảy ra.
Các loại co giật thường gặp
Khi bị co giật thì bệnh nhân có thể đứng trước nguy cơ ruột và bàng quang bị mất kiểm soát hoặc bị lú lẫn sau đó. Gây ra một số triệu chứng kèm theo, còn ở bất tỉnh thì ít gặp những tình trạng này. Để có thể xử lý tốt những tình trạng co giật thì cần nhận biết và phân biệt được những loại co giật thường gặp trên lâm sàng.
Co giật động kinh
Co giật động kinh là tình trạng co giật có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Khi co giật xảy ra liên tục, lặp lại nhiều lần. Bệnh nhân không thể điều chỉnh lại ý thức sau cơn co giật xảy ra trong khoảng thời gian nhiều hơn 5 phút. Cần nhận biết được trạng thái co giật động kinh để xử lý sớm nhất. Nhằm ngăn chặn những biến chứng không mong muốn liên quan đến não, nhất là tình trạng suy giảm ý thức.
Co giật toàn thể ở trẻ em
Co giật toàn thể ở trẻ em là tình trạng động kinh tái phát. Có nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến tính chất gia đình, tiền sử những thành viên trong gia đình. Nhất là hiện tượng sốt dẫn đến co giật, chu sinh bất thường. Rối loạn chuyển hóa thần kinh hoặc những tổn thương, bất thường trong hệ thần kinh trung ương.
Co giật trẻ nhũ nhi
Tình trạng động kinh cũng có thể xuất hiện ở đối tượng trẻ nhũ nhi được gọi là co giật trẻ nhũ nhi với nguyên nhân rất đa dạng. Tương tự với co giật toàn thể ở trẻ em thì xét nghiệm EEG cũng có thể giúp chẩn đoán được tình trạng này. Khi một co giật trẻ nhũ nhi xảy ra thì có thể có tình trạng loạn nhịp đặc trưng thể hiện trên kết quả EEG. Phương pháp điều trị được lựa chọn có thể là liệu pháp hormon bằng Acth, Corticosteroid hay Vigabatrin.
Co giật người lớn
Co giật người lớn hay còn gọi là co giật toàn thể ở người lớn là tình trạng mất ý thức cũng như co cứng toàn chi. Đặc biệt là triệu chứng co giật lặp lại nhiều lần. Co giật người lớn có khả năng tự động khỏi mà không cần can thiệp xử lý. Phương pháp điều trị hiệu quả với những tình trạng co giật người lớn nặng đó là sử dụng thuốc chống động kinh.
Co giật cục bộ
Co giật cục bộ là co giật ở điện não và xuất hiện ở một vị trí nào đó trong não bộ. Hình ảnh EEG cho thấy sự phóng điện cục bộ ở những nơi khởi phát co giật. Trên lâm sàng cho thấy vùng thùy thái dương của bộ não là vị trí hay gặp phải co giật cục bộ. Tuy nhiên vẫn có thể có co giật cục bộ ở một số thùy khác của não. Triệu chứng của co giật cục bộ rất đa dạng. Có thể bệnh nhân vẫn còn nhận thức gọi là co giật cục bộ có ý thức hoặc mất trí nhớ. Mất ý thức trong co giật cục bộ ý thức suy giảm. Cơn co giật cục bộ có thể là nguyên nhân dẫn đến co giật toàn thể thứ phát và được điều trị bằng thuốc chống động kinh.
Co giật do sốt
Co giật do sốt xảy ra phổ biến ở trẻ em, trẻ sơ sinh trong khoảng thời gian từ 3 tháng tuổi đến 5 tuổi xảy ra khi trẻ bị sốt cao và không bị nhiễm trùng nội sọ. Nguyên nhân co giật do sốt đa dạng, có thể do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc sau khi tiêm vắc – xin phòng bệnh. Co giật do sốt cần được chẩn đoán phân biệt với viêm màng não, viêm não bằng cách chọc dò dịch tủy sống. Co giật do sốt không để lại biến chứng nào quá nặng nề và có thể tự động khỏi sau một khoảng thời gian nhất định.
Động kinh vắng ý thức
Động kinh vắng ý thức là tình trạng những vận động và phản ứng của cơ thể ngừng lại một cách đột ngột. Có kèm theo triệu chứng nhìn chằm chằm và không thể hiện trạng thái tiền triệu. Thời gian diễn ra cơn động kinh vắng ý thức trong khoảng 5 – 10 giây, lặp lại nhiều lần trong ngày. Bệnh nhân có biểu hiện chớp mắt, trợn ngược mắt, môi cong, cử động tay lặp lại nhiều lần, đi bộ vòng tròn,… Và những biểu hiện mất ý thức khác. Tình trạng này càng nặng nề hơn. Khi thông khí tăng lên cũng như kích thích ánh sáng đối với người bệnh.
Bác sĩ chẩn đoán các cơ co giật bằng cách nào?
Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên tiền sử bệnh và kiểm tra sức khoẻ. Bác sĩ sẽ chụp điện não đồ (EGG) nhằm kiểm tra hoạt động sóng điện của não. Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) có thể được thực hiện. Ngoài ra, các xét nghiệm máu cũng sẽ được thực hiện nhằm kiểm tra các nguyên nhân khác gây ra co giật.
Cách điều trị
Phương pháp điều trị chính là uống thuốc. Đôi khi bác sĩ sẽ cho bạn dùng nhiều hơn một loại thuốc chống co giật. Nếu họ nhận thấy sự kết hợp các loại thuốc này sẽ làm cho quá trình điều trị tốt hơn.
Thường thì thuốc sẽ làm giảm tần suất xảy ra và mức độ nghiêm trọng của các cơn co giật. Một số bệnh nhân vẫn có thể tiếp tục lên cơn co giật.
Bác sĩ có thể lấy mẫu máu thường xuyên để chắc chắn rằng bạn sử dụng đúng liều. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ tư vấn cho bạn thay đổi chế độ ăn hợp lý. Cũng như sẽ chỉ định phẫu thuật khi cần thiết.
Các biện pháp ngăn ngừa cơn co cứng, co giật toàn thân
Những thói quen dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến chứng co giật, co cứng toàn thân:
- Sử dụng thuốc đúng theo chỉ định để ngăn ngừa những cơn co giật;
- Đeo vòng tay cảnh báo nếu bạn bị rối loạn co giật
- Lập danh sách các loại thuốc bạn đang sử dụng;
- Hướng dẫn gia đình và bạn bè về bệnh của bạn, cách giúp đỡ bạn hoặc người khác khi họ mắc bệnh động kinh.
- Ngăn ngừa chấn thương bằng cách kê gối dưới đầu. Đặt bệnh nhân nằm nghiêng và lấy những vật có thể gây chấn thương ra khỏi bệnh nhân. Nới lỏng quần áo và dùng vật thích hợp đặt giữa hai hàm răng để tránh người bệnh cắn lưỡi;
- Thông báo cho người gần đó nếu bạn cảm thấy sắp bị động kinh và nằm xuống;
- Gọi cấp cứu nếu có ai đó bị thương trong cơn động kinh, khó thở hoặc không tỉnh táo sau cơn động kinh.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Chứng co cứng, co giật toàn thân là một hội chứng nguy hiểm. Ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của người bệnh rất nhiều.
Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin cơ bản về chứng co cứng, co giật toàn thân. Hy vọng giúp bạn có thể bổ sung kiến thức nhằm phát hiện được bệnh sớm hoặc phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể bằng lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn đang có các dấu hiệu trên hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời bạn nhé.
Các bài viết liên quan:
Nguồn tham khảo: Tổng hợp