Sa Nhân và TOP 4+ bài thuốc công hiệu được tin dùng nhiều nhất

Mè Tré ( Sa Nhân ) luôn được xem là dược liệu quý trong Y học với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về đặc điểm của dược liệu này. Hôm nay medplus xin giới thiệu đến bạn đọc các công dụng cũng như bài thuốc tiêu biểu từ loại dược liệu này nhé!

Thông Tin Dược Liệu

Tên tiếng Việt: Mè tré, Sa Nhân

Tên khoa học: Alpinia globosa (Lour.) Horan.

Họ: Zingiberaceae (Gừng)

1. Đặc điểm dược liệu

Sa nhân nhìn chung có nét giống cây riềng nhưng rễ không phát triển theo hướng mọc thành củ mà chỉ bò lan dưới lớp đất mỏng hoặc nổi trên mặt đất. Là loại cây thân thảo có chiều cao trung bình từ 2 – 3 m. Lá cây sa nhân có màu xanh thẫm, mặt nhẵn bóng và có chiều rộng 4 – 7 cm, dài 15 – 35 cm. Hoa của sa nhân có màu trắng đốm tím, mọc thành chùm ở gốc rễ. Ngọn mang hoa gần sát mặt đất, mỗi gốc có đến 3 – 6 chùm hoa và mỗi chùm có 4 – 6 hoa. Quả hình trứng to bằng đầu ngón tay cái. Mặt ngoài vỏ có gai rất đều, khi bóp mạnh sẽ tự vỡ thành 3 mảnh. Hạt sa nhân dính theo lối đinh phôi trung trụ.

2. Phân bố

Có thể tìm thấy cây sa nhân ở các nước như Ấn Độ, Campuchia, Thái Lan và Lào. Ở Việt Nam, cây được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi, nhiều nhất ở miền núi phía Bắc và Trung. Cụ thể, Bắc Cạn, Thanh Hóa, Bắc Giang, Tây Bắc, Thái Nguyên, Hòa Bình,…

3. Bộ phận dùng

Quả sa nhân

4. Thu hái

Thường thu hoạch vào tháng 7 – 8

5. Chế biến

Quả sa nhân sau khi thu hoạch sẽ được đem phơi hoặc sấy khô. Nhiệt độ sấy hoặc phơi để quả đạt chất lượng tốt thường 40 – 50 độ C

6. Bảo quản

Nơi khô ráo, tránh mối mọt

Công dụng và Liều dùng

1. Thành phần hóa học

Trong quả sa nhân có chứa khoảng 2 – 3% tinh dầu. Các thành phần hóa học chứa trong tinh dầu như: phelandren 2,3%, saponin 0,69%, d-camphor 33%, d-borneola 19%, I-limonen 7%, linalola, paraametoxyethylxinamat 1%, acetat bornyla 26,5%, pinen 1,8%,…

2. Tính vị

Vị cay và tính ấm

3. Tác dụng dược lý

Theo Y học cổ truyền, cây sa nhân có tác dụng kháng khuẩn, hóa thấp, kích thích tiêu hóa, kiện tỳ và hành khí. Chính vì vậy, cây thường dùng chủ trị các triệu chứng đau bung, nôn mửa, ăn không tiêu, đầy trướng, an thai hoặc tiêu chảy và một số bệnh lý khác.

4. Cách dùng và liều lượng

Quả sa nhân được dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc hoàn tán. Về liều lượng dùng tối đa mỗi ngày từ 3 – 6 gram.

Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu

1. Điều trị thai nghén hay nôn

Cách 1: Dùng 30 gram gạo tẻ nấu cháo rồi trộn 3 gram sa nhân đã sao qua và nghiền mịn. Sau đó tiếp tục đun nhỏ lửa thêm một lúc. Nên ăn nóng vào buổi sáng sớm hoặc vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Cách 2: Cần chuẩn bị 3 gram sa nhân và 1 con cá diếc cùng với hành, gia vị và gừng tươi. Cá diếc đem đánh vảy, bỏ ruột và phần mang rồi rửa sạch. Sau đó cho sa nhân vào bụng và nấu nhừ rồi thêm gia vị. Nên ăn nóng. Bài thuốc này thường dùng ở phụ nữ mang thai có triệu chứng nôn mửa, tinh thần mỏi mệt, tay chân rã rời hoặc phù nhẹ hai chân.

2. Trị tiêu chảy với các biểu hiện như tay chân lạnh, bụng sôi, phân sống, kém ăn, chướng đau bụng ở vùng hạ vị hoặc chậm tiêu

Sử dụng sa nhân, can khương, vỏ quýt, nhục quế, vỏ rụt, mỗi vị 8 gram kết hợp chung với tục đoạn, phá cố, củ mài sao và bổ chính sâm, mỗi vị 12 gram. Tất cả các vị thuốc này đem tán bột và trộn chung. Mỗi ngày lấy 20 gram hòa tan với nước và uống.

3. Hỗ trợ chữa viêm loét dạ dày mạn tính

Chuẩn bị 6 gram sa nhân với 1 cái dạ dày lợn đã được vệ sinh sạch sẽ và thái chỉ. Đem hai nguyên liệu này nấu thành món canh. Cứ 10 ngày là một liệu trình, bệnh nhân sử dụng cho đến khi bệnh thuyên giảm thì ngưng.

4. Giảm đau răng do sâu răng

Sa nhân đem tán bột và chấm lên chỗ răng đau. Hoặc cũng có thể dùng sa nhân ngâm để trị đau răng.

Lưu Ý khi sử dụng Dược Liệu để trị bệnh

Tác dụng phụ

Sa nhân có thể gây nên một vài tác dụng phụ không mong muốn trong quá trình sử dụng. Vì vậy, người bệnh nên hết sức cẩn trọng, nếu có dấu hiệu bất thường sau khi sử dụng thuốc nên đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra, tránh thuốc gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên lưu ý, không nên sắc thuốc quá lâu sẽ gây mất tính hiệu quả. Đồng thời, trường hợp người bị hư nhiệt, tốt nhất không nên dùng sa nhân trị bệnh.