Thảo đậu khấu: Thảo dược Đông Y "đánh bay" các vấn đề về đường tiêu hoá

Thảo đậu khấu được biến đến là loài cây đến phương Đông, chủ yếu được khai thác ở Trung Quốc. Đây được xem là một loại "thần dược" giúp điều trị dứt điểm các bệnh về đường tiêu hoá. Mời bạn đọc cùng Medplus tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!

A. Thông tin về Thảo đậu khấu

Thảo đậu khấu, hay còn được người dân gọi là Ngẫu tử, Thảo khấu nhân. Có nguồn gốc và được khai thác chủ yếu ở một số tỉnh tại Trung Quốc, Thảo đậu khấu đóng vai trò làm thuốc điều trị phần lớn các bệnh về đường tiêu hoá ở người.

Tên khoa học: Alpinia hainanensis K. Schum.

Tên đồng nghĩa: Alpinia katsumadae Hayata

Họ: Zingiberaceae (Gừng).

1. Mô tả cây

Thảo đậu khấu thuộc loài cỏ sống lâu năm, cao từ 1 – 2m. Thân rể màu nâu đỏ.
Lá mọc so le, hình mác, dài 30-55cm, rộng 2-9cm.
Cụm hoa hình chùm, dài 30cm, ở đầu cành. Hoa màu trắng, hình ống, dài 1,2cm, trong có đốm màu tím đỏ nhạt.
Quả hình cầu đường kính 3,5cm, còn đài tổn tại, khi chín có màu vàng.

2. Phân bố, thu hái và chế biến

Phân bố: Chưa thấy ở Việt Nam. Chỉ mới thấy thoả đậu khấu được khai thác ở đảo Hải Nam, Quảng Đông (Trung Quốc).

Thu hái, chế biến: Vào các tháng 8 – 9, người ta hái quả về, đợi phơi gần khô thì bóc bỏ vò rồi phơi cho thật khô, có khi hái về nhúng vào nước sôi, phơi gần khô, lấy ra bóc vỏ rồi phơi cho thật khô. Tại một vài nơi ở đảo Hải Nam, người ta còn hái về, đun hay đồ với nước sôi trong 2 – 3 giờ, lấy ra bỏ vỏ phơi khô. Làm như vậy hạt chắc không rời nhau ra nhưng tinh dầu bị giảm bớt.

3. Thành phần hoá học

Theo các nghiên cứu khoa học, thảo đậu khấu có chứa chừng 4% tinh dầu mùi long não (theo Wehmer, 1929., Die pflanzenstoffe Bd.: 182).

B. Công dụng và liều dùng

Thảo đậu khấu chỉ mới thấy dùng trong Đông Y.

Tính vị theo Đông Y là vị cay, chát, tính ôn, có tác dụng khù hàn táo thấp, ồn trung khai vị, giải độc. Dùng chữa dạ đày lạnh đau, nôn ra nước chua, nôn mửa, tả lỵ, có tác dụng chữa say rượu và giải độc cá độc.

Liều dùng: Ngày dùng 3-6g.

C. Chú thích

Ngoài vị thảo khấu nói trên, tại Quảng Tây (Trung Quốc), người ta còn dùng với tên Thảo khấu (quả cây sẹ) (Alpinia globosa Horan).

Ở Việt Nam ta có cây này. Tại Vân Nam người ta thu mua quả cây Alpinia blepharocalyx K. Schum làm vị thảo khấu, quả cây Globba chinensis K. Schum làm vị tiểu thảo khấu.