Trà tiên – “Thần dược” chốn thiên đường | Bạn có biết ?

Thông Tin Dược Liệu

Tên tiếng Việt: Trà tiên, É, É trắng, Tiến thực.

Tên khoa học: Ocimum basilicum L.

Họ: Hoa môi – (Lamiaceae) .

1. Đặc điểm thực vật

Trà tiên là một thứ của loài Húng dổi, có các đặc điểm nhận biết như sau:

Tổng quát: Cây thân thảo cao từ 0,5 – 1m hoặc cao hơn, thân có màu xanh lục nhạt, có lông.
Lá: Mọc đơn đối chéo chữ thập, không có lá kèm, phiến lá dài 56cm, rộng 2 – 3cm, màu xanh lục nhạt, nhiều lông nhỏ, mép lá có răng cưa.

Hoa: Mọc thành cụm, cụm hoa là những xim co, không có cuống, mỗi xim co gồm 3 hoa. Đài hoa màu xanh, tràng màu trắng.

Quả: Chia làm 4, rời nhau,không tự mở, nằm trong đài, mỗi quả chứa một hạt. Quả hình bầu dục, màu xám đen, nhẵn, khi cho vào nước tạo thành một màng nhầy trắng bao bọc bên ngoài, toàn thân cây có mùi thơm giữa mùi chanh và sả.

2. Bộ phận dùng

Toàn cây đều dùng làm dược liệu.

3. Phân bố

Loài của Phi châu và á châu ôn đới, được trồng ở người nước. Ở nước ta, có trồng ở đồng bằng Bắc bộ và các tỉnh Tây Nguyên để lấy cành lá làm thuốc.

4. Thu hái – sơ chế

Trà tiên được trồng bằng hạt vào mùa xuân, cành lá thu hái khi chưa có hoa hoặc đã có nụ. Có thể dùng tươi hoặc phơi trong bóng râm. Ngoài ra, cũng có một số người sử dụng hạt trà tiên để uống như kiểu dùng hạt é.

5. Bảo quản

Nơi khô thoáng, tránh ẩm ướt.

Công dụng và Liều dùng

1. Thành phần hóa học

Hạt chứa chất nhầy mà thành phần có acid galacturonic, arabinose và galactose. Toàn cây chưa 2,5-3,5% tinh dầu (có thể 4-5%), hàm lượng dầu cao nhất là lúc cây đã ra hoa. Thành phần chủ yếu của tinh dầu là citral với tỷ lệ 56-75%, một ít citronellal 1,4%, còn có khoảng hơn 20 chất khác.

2. Tính vị và Quy Kinh

• Lá có mùi thơm vị cay, tính ấm, hạt có tính hàn.

3. Tác dụng dược lý

– Theo Đông Y

Tác dụng Phát hãn giải biểu, khư phong lợi thấp, tán ứ chỉ thống.

Hạt có tác dụng giải nhiệt, nhuận tràng.

– Theo nghiên cứu dược lý hiện đại

Chưa có tài liệu nghiên cứu

4. Công Dụng

Toàn cây có thể chiết tinh dầu và được dùng làm thuốc chữa cảm mạo phong hàn, đau đầu, đau dạ dày, bụng trướng đau, phong thấp đau nhức khớp xương. Dùng ngoài trị rắn độc cắn, viêm da.

Hạt Trà tiêu cũng được dùng như hạt é hãm uống làm thuốc mát, nhuận tràng. Hạt có thể dùng ngoài đắp lên những chỗ viêm tấy.

5. Cách dùng – liều lượng

Mỗi ngày dùng 10 – 15g (cành lá phơi khô) hãm uống hoặc nấu với nhiều loại cây tươi khác để hỗ trợ điều trị.

Các bài thuốc tiêu biểu từ Dược Liệu

1. Làm thuốc xông chữa cảm, cúm, sốt, đau đầu

Lá trà tiên tươi 20-30g, dùng riêng hoặc phối hợp với nhiều loại lá thơm khác như lá bưởi, lá chanh, cúc tần, hương nhu…, mỗi thứ 10g, nấu nước xông cho vả mồ hôi là khỏe.

2. Chữa đau bụng, trướng bụng, ăn không tiêu, nôn mửa

Cành lá trà tiên phơi khô, cắt nhỏ 10-20g, hãm nước uống trong ngày. Có thể uống như uống trà cũng tốt.

3. Chữa táo bón

Hạt trà tiên 4-12g, ngâm vào 100ml nước ấm đến khi bên ngoài hạt có một lớp nhầy màu trắng bao quanh như thạch trân châu. Thêm đường, khuấy đều và uống.

4. Chữa viêm thận, viêm bàng quang, đái gắt, đái buốt

Tinh dầu trà tiên, 3-6 giọt, pha với sirô và nước thành nhũ tương, uống trong ngày.

5. Chữa ho

Lấy 20 – 15g lá và toàn thân cây hãm hoặc sắc lấy nước uống chữa cảm cúm, ho.

6. Giảm căng thẳng mệt mỏi:

Dùng trà ướp với trà tiên để uống mỗi ngày. Cách ướp khá đơn giản, bạn chỉ cần lấy vài trăm gam trà ngon chưa ướp, trộn nhuyễn với vài lá trà tiên phơi héo đã thái sợi nhuyễn để dùng là được.

Lưu ý

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Dược Liệu cũng như một số bài thuốc hay về vị thuốc này nhé !

Lưu ý

1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
2. Người bệnh không tự ý áp dụng
3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Nguồn: tracuuduoclieu.vn

Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam