Đa ối cấp và những điều mẹ bầu cần biết

Một trong những vấn đề của túi ối là tình trạng đa ối. Có hai loại đa ối là đa ối cấp và đa ối mạn. Các mẹ hãy cùng Medplus tìm hiểu về đa ối nhé!

Đa ối là gì?

Nhiều mẹ bầu vẫn chưa chưa biết nhiều về đa ối, không hiểu đa ối là gì. Đa ối (Polyhydramnios) là hiện tượng tích tụ dư thừa nước ối.

Nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi sau vài tuần đầu của thai kỳ. Trong phần lớn thời kỳ mang thai, nước ối có nguồn gốc gần như hoàn toàn từ thai nhi. Nó giúp bảo vệ thai nhi khỏi bị chấn thương khi ở bụng mẹ. Nó có tính chất kháng khuẩn do đó bảo vệ thai nhi tránh khỏi nhiễm trùng. Bên cạnh đó cũng như giúp phổi phát triển. Và đặc biệt nó đóng vai trò như một môi trường chứa chất lỏng và chất dinh dưỡng cho thai nhi. Nó sẽ hỗ trợ để thai nhi giữ được thân nhiệt ổn định thích hợp.

Lượng chất lỏng này sẽ dần dần tăng lên cho đến khi có khoảng 1 lít ở tuần thứ 37. Sau đó, lượng nước ối thường giảm xuống còn khoảng 0.5 lít trong tuần thứ 40 của sản phụ. Em bé của bạn sẽ thường xuyên nuốt nước ối, sau đó đi ra khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu. Đây chính là cách cơ thể kiểm soát lượng nước ối xung quanh thai nhi. Một khi sự cân bằng này bị xáo trộn, thể tích nước ối có thể sẽ tăng nhanh khiến mẹ bầu cảm thấy nặng nề và khó chịu. Khi đó, đa ối thường được chẩn đoán khi lượng ối lên đến 2 lít hoặc hơn. Trong trường hợp nặng, có thể có nhiều đến 3 lít chất lỏng, gấp ba lần lượng dịch bình thường.

Tỉ lệ đa ối khi mang thai ngày càng tăng.

Nguyên nhân bị đa ối (cả đa ối cấp và đa ối mãn)

Nguyên nhân về phía người mẹ

Đái tháo đường trước hoặc trong khi mang thai là nguyên nhân thường gặp. Nếu không được kiểm soát một cách thích hợp rất dễ đa ối khi mang thai. Có 10% phụ nữ mang thai bị đa ối bị đái tháo đường.

Kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường có thể gây tình trạng thiếu máu thai nhi trầm trọng hoặc phù thai nhi có liên quan đến tình trạng đa ối.

Loạn dưỡng tăng trương lực cơ (ít gặp).

Nguyên nhân về phía rau thai

U mạch máu màng đệm có thể gây suy tim thai nhi và dẫn đến tình trạng đa ối.

Các bệnh lý viêm nội mạc tử cung hoặc gây thương tổn bánh rau (giang mai).

Nguyên nhân về phía thai nhi

Bất thường hệ thống thần kinh trung ương thai nhi (vô sọ, khuyết tật ống nơ ron thần kinh).

Khuyết tật cấu trúc hệ thống tiêu hóa (tắc ống thực quản hoặc ống tiêu hóa).

Bất thường nhiễm sắc thể thai nhi

Phù thai không do yếu tố miễn dịch: Đây là hiện tượng có tiên lượng rất xấu và thường liên quan đến đa ối. Trường hợp điển hình có tình trạng phù rau thai.

Hội chứng truyền máu song thai là một rối loạn có tiên lượng xấu, xuất hiện với tỷ lệ 15% trong thai nghén song thai một màng đệm, hai túi ối, là biến chứng do đa ối ở thai nhận máu.

Triệu chứng của đa ối

Trên lâm sàng có thể gặp 2 hình thái đó là đa ối cấp và đa ối mạn. Tuy nhiên, đa ối cấp ít gặp hơn.

Triệu chứng của đa ối cấp

Đa ối cấp thường xảy ra vào tuần thứ 16-20 của thai kỳ, thường gây chuyển dạ trước tuần thứ 28 hoặc do các triệu chứng quá trầm trọng nên phải đình chỉ thai nghén.

Những triệu chứng chủ yếu gây ra do nước ối phát triển nhanh làm tử cung to nhanh, chèn ép vào cơ hoành gây khó thở. Hình ảnh nhìn thấy phụ thuộc vào mức độ của đa ối và mức độ nhanh chóng của giai đoạn khởi bệnh:

Bụng to nhanh và căng cứng.
Tử cung căng cứng và ấn đau.
Không sờ được các phần thai nhi, khám kỹ có thể có dấu hiệu cục đá nổi.
Tim thai khó nghe.
Thăm khám âm đạo thấy đoạn dưới căng phồng, cổ tử cung hé mở, đầu ối căng.
Mẹ phù và giãn tĩnh mạch, đặc biệt là chi dưới do tĩnh mạch chủ dưới bị chèn ép.
Tình trạng khó thở ở các bà mẹ và tiếp theo có thể xảy ra suy hô hấp.

Dị dạng cấu trúc thai nhi cần được loại bằng siêu âm trong tình huống này vì đa ối cấp tính có thể kèm theo dị dạng thai nhi như tắc nghẽn thực quản hoặc đoạn cao của ống tiêu hóa, quái thai vô sọ, tật nứt cột sống (spina bifida)…

Triệu chứng thường gặp nhất của đa ối cấp là bụng to nhanh và căng cứng

Triệu chứng của đa ối mãn

Đa ối mãn chiếm 95% các trường hợp đa ối và thường xảy ra vào những tháng cuối của thai kỳ. Bệnh tiến triển chậm nên bệnh nhân dễ thích nghi với các triệu chứng hơn. Bệnh nhân không đau nhiều và không khó thở nhiều như trong đa ối cấp.

Trong ba tháng cuối, mẹ sẽ cảm thấy nặng bụng, bụng căng, khó thở, tim đập nhanh. Các triệu chứng thường phát triển từ từ. Nước ối tăng dần đến một lượng lớn làm tử cung căng to gây khó thở, mệt mỏi.

Bác sĩ khám sẽ thấy:

Tử cung lớn hơn so với tuổi thai
Có dấu hiệu sóng vỗ
Sờ nắn khó thấy các cực của thai nhi và có dấu hiệu cục đá nổi.
Thăm âm đạo thấy đoạn dưới căng phồng

Cách chữa trị đa ối khi mang thai

Việc nghỉ ngơi, dùng thuốc lợi tiểu, hạn chế uống nước và muối là những biện pháp ít có hiệu quả. Và không nên khuyến khích sử dụng các biện pháp này. chữa trị đa ối là kiến thức các mẹ bầu cần biết và nắm rõ.

Đa ối cấp

Chọc ối: Làm giảm các triệu chứng về hô hấp cho mẹ. Đây chỉ là liệu pháp có tính chất tạm thời.

Đình chỉ thai nghén bằng cách gây chuyển dạ: Nếu thai nhi có dị dạng cấu trúc hoặc bất thường nhiễm sắc thể. Bác sĩ sẽ tư vấn cho bố mẹ về tiên lượng và một số giải pháp để lựa chọn. Trong đó bao gồm cả việc chấm dứt thai nghén.

Điều trị đa ối cấp theo chỉ định của bác sĩ

Đa ối mãn

Trong trường hợp bệnh nhẹ thì không cần can thiệp. Mà chỉ chờ đợi cho thai nhi đủ tháng nếu không có các chỉ định sản khoa khác.

Nếu mẹ khó thở, đau bụng hoặc đi lại khó khăn cần nhập viện.

Điều trị đa ối nội khoa

Gần đây người ta dùng Indomethacine để điều trị đa ối. Thuốc này có tác dụng làm giảm lượng dịch ối tiết ra. Hoặc làm tăng sự tái hấp thu nước ối. Nó làm giảm lượng nước tiểu thai nhi thải ra và làm tăng sự trao đổi dịch qua màng thai. Tuy nhiên, Indomethacine gây tình trạng đóng sớm ống động mạch nếu sử dụng kéo dài trên 48-72 giờ. Hoặc sử dụng sau khi thai 32 tuần. Đây là cách chữa trị đa ối cần biết.

Có một số biến chứng khác của thai nhi và trẻ sơ sinh đã được biết có liên quan đến việc sử dụng Indomethacine. Bao gồm: tăng tỷ lệ viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh, tăng huyết áp mạch phổi, thiểu năng thận ở trẻ sơ sinh. Chính vì những lý do nêu trên, Indomethacine ít được sử dụng trong đa ối và phải hết sức cẩn thận khi dùng.

Liều dùng: 1,5-3mg/kg/ngày.

Gây chuyển dạ

khi thai 38-39 tuần hoặc thai phụ khó thở, đi lại khó khăn.

Bấm ối khi sinh

Với các trường hợp đa ối, bác sĩ sẽ bấm ối chủ động làm giảm căng tử cung và giúp chuyển dạ được tiến triển thuận lợi, đồng thời hạn chế rau bong non và sa dây rốn. Do có một lượng dịch lớn nên khi lượng dịch này bị rút đi đột ngột làm giảm nhanh áp lực và diện tích tiếp xúc giữa rau thai và buồng tử cung, điều này có thể làm rau bong non và sa dây rốn. Do đó, khi thực hiện bác sĩ cần phải thực hiện thủ thuật bấm ối một cách thận trọng, sử dụng kim để dịch ối chảy ra từ từ. Cần phải chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc mổ lấy thai đề phòng có tai biến xảy ra khi bấm ối.

Phòng ngừa bị đa ối cấp và mãn

Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, uống nước vừa đủ và giảm lượng muối trong khẩu phần ăn.
Khám thai định kỳ đều đặn, làm các xét nghiệm sàng lọc trước khi sinh theo chỉ định của bác sĩ.
Khi có dấu hiệu đa ối, bác sĩ sẽ theo dõi sát, làm các xét nghiệm cần thiết để tìm nguyên nhân và điều trị. Vì thế mẹ cần tuân thủ theo những chỉ định của bác sĩ.

Đa ối khi mang thai có thể gây ra những nguy hiểm cho cả hai mẹ con không chỉ trong thai kỳ mà còn cả trong quá trình chuyển dạ cũng như chăm sóc trẻ sau này. Vì vậy, việc khám thai định kỳ hay làm các xét nghiệm sàng lọc trước khi sinh là nhằm phát hiện các dị tật có nguy cơ gây nên đa ối. Vì thế đừng bỏ quên các buổi khám thai định kỳ các mẹ nhé.