Cùng Medplus tìm hiểu về rối loạn chuyển hóa calci là bệnh như thế nào bạn đọc nhé!
1. Rối loạn chuyển hóa calci là gì?
Canxi(calci) là một trong những khoáng chất quan trọng đối với cơ thể. Canxi tham gia vào hoạt động co cơ, dẫn truyền thần kinh, quá trình đông cầm máu, và giải phóng hormon của cơ thể.
Sự ổn định nồng độ canxi phụ thuộc vào 3 yếu tố: lượng canxi được đưa vào cơ thể mỗi ngày qua hoạt động ăn, uống các thực phẩm có chứa canxi; sự hấp thu canxi tại ruột và sự bài tiết canxi ở thận.
Số lượng canxi trong cơ thể là 1 – 2g, trong đó > 98% có trong tổ chức xương, số còn lại chủ yếu ở ngoại bào, 46% canxi liên kết với protein máu, chủ yếu là albumin (80%). Nồng độ canxi máu toàn phần là 2,2 – 2,6 mmol/l (8,8-10,4 mg%), nồng độ canxi ion hoá là 1,3 mmol/l (4,8mg%). Nồng độ canxi ngoại bào cao gấp 10.000 lần canxi nội bào. Khi bị rối loạn chuyển hóa canxi, cơ thể con người sẽ đột ngột bị hạ canxi máu hoặc tăng canxi máu:
2. Triệu chứng rối loạn chuyển hóa calci
Triệu chứng hạ canxi máu:
- Rối loạn thị giác: Ảo ảnh, nhìn đôi, trạng thái kích thích, sợ sệt;
- Co cứng các ngón tay, bàn tay đỡ đẻ, dấu hiệu Chvostek (+), dấu hiệu Trousseau (+), khi những dấu hiệu này xuất hiện báo hiệu khởi đầu của cơn tetani;
- Co giật xuất hiện đột ngột có thể không có dấu hiệu báo trước, nhiều trường hợp co giật cắn phải lưỡi. Cơn giật diễn ra nhanh chóng, sau cơn tỉnh hoàn toàn;
- Co thắt cơ trơn gây đau bụng, buồn nôn;
- Hạ canxi máu mãn tính dẫn đến thưa xương, nhuyễn xương, gãy xương tự phát.
Triệu chứng tăng canxi máu:
- Tăng canxi máu khi nồng độ canxi máu toàn phần vượt quá 2,5 mmol/l hoặc canxi ion hoá vượt quá 1,55 mmol/l;
- Đa niệu, khối lượng nước tiểu vượt quá 2000 ml/ngày;
- Chán ăn, táo bón, buồn nôn;
- Đau bụng, đầy bụng do tăng tiết axit dạ dày, tăng tiết pepsin;
- Mệt mỏi, suy nhược;
- Sỏi thận, nhiễm canxi thận và các cơ quan khác.
3. Rối loạn chuyển hóa calci ở bệnh nhân thận mạn
Tổng quan về bệnh thận mạn
Bệnh thận mạn được xác định khi:
- Có ít nhất một biểu hiện bất thường về cấu trúc hoặc chức năng thận xuất hiện và tồn tại từ 3 tháng trở lên do mọi nguyên nhân;
- Bệnh thận mạn cũng được xác định khi mức lọc cầu thận < 60 ml/phút/1,73m2 da từ 3 tháng trở lên ngay cả khi không tổn thương cấu trúc thận;
- Một số nguyên nhân khác nhau gây bệnh thận mạn bao gồm bệnh thận nguyên phát và bệnh thận thứ phát.
Tiến triển của bệnh thận mạn là một quá trình không thể đảo ngược, tuần tự theo các giai đoạn, diễn biến nhanh hay chậm tùy thuộc vào nhiều yếu tố nội tại của bệnh nhân, nguyên nhân bệnh thận mạn và hiệu quả của các biện pháp điều trị.
Bệnh nhân thận mạn bị rối loạn chuyển hóa calci
Một trong những nguyên nhân gây bệnh rối loạn chuyển hóa calci máu là do bệnh thận mạn như: suy thận mãn tính, nhiễm toan ống thận tuýp I, nhiễm toan ống thận tuýp II, hội chứng Fanconi, Hội chứng thận hư (mất canxi liên kết với protein), cường chức năng cận giáp thứ phát, nhiễm độc nhôm trong quá trình chạy thận nhân tạo,…
Ở người lớn, tổng lượng canxi trong cơ thể khoảng 1300g, trong đó 99% tham gia vào cấu trúc xương, 1% ở dịch nội bào và 0,1% ở dịch ngoại bào. Canxi được hấp thu qua bờ bàn chải ở ruột và vận chuyển chủ động vào cơ thể. Bình thường canxi được hấp thu khoảng 200 mg mỗi ngày, thận bài tiết lượng canxi mỗi ngày cân bằng với lượng hấp thu.
Ngoài ra thận còn sản xuất calcitriol từ vitamin D, hỗ trợ hấp thu canxi từ ruột. Cả hai quá trình được kích thích bởi PTH. Nồng độ canxi tự do ảnh hưởng đến hoạt động thần kinh cơ, các chức năng khác của tế bào và được kiểm soát bởi hormon, đặc biệt là PTH.
Trong huyết thanh, canxi tồn tại dưới 3 dạng: dạng tự do, dạng gắn với protein huyết tương và dạng rất nhỏ là các phức hợp hòa tan. Nồng độ canxi toàn phần là 2,2 – 2,5 mmol/l và canxi ion hóa là 1,0 – 1,3 mmol/l. Nồng độ albumin huyết tương là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới nồng độ ion canxi.
Bệnh rối loạn chuyển hóa calci máu là những biến đổi đặc trưng ở bệnh nhân bệnh thận mạn. Mối liên quan giữa ba chỉ số trên theo chiều hướng thuận và nghịch, trong đó tăng nồng độ phospho dẫn đến giảm canxi và cường cận giáp thứ phát, tăng PTH. Rối loạn chuyển hóa calci ở bệnh nhân bệnh thận mạn thường xuất hiện sớm khi mức lọc cầu thận dưới 60 – 80 ml/phút/1,73m2 da.
Tìm hiểu từ nguồn: Verywell Health
Như vậy, Medplus đã cung cấp cho bạn đọc đầy đủ thông tin hữu ích về bệnh rối loạn chuyển hóa calci, hy vọng bài đọc sẽ cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích, giúp bạn nâng cao tầm hiểu biết mà hạnh phúc hơn.
Bên cạnh đó, Medplus cũng cung cấp một số thông tin liên quan :